در جست وجوى پاسخى براى معماى جديد استقرا

محسن مقرى / كارشناس ارشد فلسفه علم دانشگاه صنعتى شريف                    mohsen.moghri@gmail.com

دريافت: 18/5/94               پذيرش: 11/11/94

چكيده

مهم ترين مسائلى كه در مورد استقرا، ذهن فلاسفه معاصر را به خود مشغول داشته است، نخست، مسئله قديمى هيوم و پس از آن، معماى جديد نلسون گودمن است. هيوم مشكل توجيه استنتاج هاى استقرايى را هدف قرار داد و به اين نتيجه رهنمون شد كه استقرا تنها حاصل عادات روان شناختى ماست. گودمن اما ضمن پذيرفتن صورت بندى استقراها، ما را متوجه اين حقيقت مى كند كه بعضى از اين استقراها معتبرند و برخى چنين نيستند و معماى وى در جست وجوى معيارى برمى آيد كه اين استقراها را تمييز دهد. فلاسفه علم نيم قرن اخير و از جمله خود گودمن، راه حل هاى گوناگونى را براى معماى جديد استقرا پيش نهاده اند. در برخى از اين پاسخ ها، بازگشت به تحليل روان شناختى هيوم و يا سود جستن از نوعى معرفت شناسى طبيعى شده را به عنوان پاسخى به معماى جديد استقرا مى شناسند. در مقاله حاضر، ارزيابى اى از برخى از مهم ترين اين پاسخ ها به دست داده، كاستى هاى آنان را مى نماييم و در انتها، كليد حل اين معما را در دستان طرح كننده آن، يعنى خود گودمن بازمى يابيم.

كليدواژه ها: معماى جديد استقرا، نلسون گودمن، پارادوكس سابى، معرفت شناسى طبيعى شده كواين، نيثن استمر، تسرى پذيرى، رسوخ و استقرار.