معرفت

سال بیست و پنجم ـ شماره 225 (ویژه کلام)

سیدمحمدرضا موسوى‏ فراز / استادیار دانشگاه تهران       s.m.mosavi@ut.ac.ir

دریافت: 29/10/94               پذیرش: 22/3/95

چکیده

تعریف‏ هاى بسیار متعدد و متنوعى از دین توسط فلاسفه دین ارائه شده است. این مقاله با روشتوصیفى ـ تحلیلى به دسته‏ بندى و بررسى تعدادى از این تعریف‏ ها پرداخته است. هدف از اینبحث، سامان‏ بخشى و طبقه‏ بندىِ این تعریف‏ ها براى سهولت بررسى و نقد آنهاست. در مقاله،دشوارى یا غیرممکن بودن تعریف دین تحلیل شده است. تنوع بسیار زیاد صورت‏ هاى دینى درجوامع مختلف، یکى از عوامل دشوارى تعریف دین است. تعریف‏ هاى دین یا تبلیغى است و یاحقیقى. تعریف‏ هاى حقیقى به دسته‏ هاى عقل‏ گرا، عاطفه‏ گرا، عمل‏ گرا، نمادگرا، تحویل‏ گرا،کارکردگرا، درون‏ دینى و ترکیبى تقسیم مى‏ شود. از سوى دیگر، تعریف‏ هاى دین ممکن است ازمنظر فلسفى، روان‏ شناختى، جامعه‏ شناختى یا پدیدارشناختى باشد. در ذیلِ هر دسته یک یا چندتعریف به عنوان نمونه آمده و بررسى و نقد شده است. بحث با ارائه تعریف برگزیده و بررسى آن بهپایان رسیده است.

کلیدواژه‏ ها: تعریف دین، انواع تعریف دین، تعریف‏ هاى عقلگرا، تعریف‏ هاى عاطفه‏ گرا،تعریف‏ هاى عملگرا.