گفت‌وگو وكاركردهاي تربيتي آن در پرتو آيات و روايات

مرضیه معتمدی محمدآبادی / دانشجوی دکترای برنامه ریزی درسی دانشگاه اصفهان      motamadi70@gmail.com
سیدابراهیم میرشاه جعفری / استاد گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان      sebrahimjafari@yahoo.com
دريافت: 25/9/96                    پذيرش: 19/1/97
چکیده
برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، لازمة زندگی در جهان امروز است، و «گفت‌وگو» مهم‌ترین ابزار برای برقرای این ارتباط به‌شمار می‌آيد. با توجه به نقش تأثیرگذار گفت‌وگو در تربیت ابعاد فردی و اجتماعی، لازم است به پرورش این مهارت، توجه ویژه‌ای مبذول شود. ليکن تا زمانی که ارزش، اهمیت و آثار تربیتی گفت‌وگو تبیین و بررسی نشده باشد، احساس نیاز و تمایل به آن به وجود نخواهد آمد. هدف اصلی مقالة حاضر، تبیین کارکردهای تربیتی گفت‌وگو در ابعاد فردی و اجتماعی است و در این زمينه از آیات و روایات مرتبط نیز استفاده شده است. بدین‌منظور، با مطالعة متون مرتبط، ضمن مفهوم‌شناسی واژة «گفت‌وگو» و ارتباط آن با سایر مفاهیم مشابه، آداب و شرایط گفت‌وگوی مطلوب تشریح شده و در نهایت، آثار گفت‌وگو در بعد فردی و اجتماعی بررسی گرديده است. در بعد فردی، آثاری همچون گسترش شناخت و معرفت، پرورش تفکر نقاد، خودآگاهی، و تقویت اعتماد به نفس، و در بعد اجتماعی سعة ‌صدر، همدلی و هم‌اندیشی، و حصول وحدت و تفاهم (از طریق گفت‌وگوی بین نسلی، گفت‌وگوی تمدن‌ها و گفت‌وگوی ادیان) تبيين گرديده است.

کلیدواژه‌ها: گفت‌وگو، گفتمان، تعلیم، تربیت، آیات، روایات.