سنخ‌شناسی زندگی در اندیشه سلیگمن و مقایسه آن با دیدگاه اندیشمندان مسلمان

سال سي‌ام، شماره دهم، پياپي 289، دي 1400، ص 79ـ92

نوع مقاله: ترويجي

سیدهادی سرکشیک / دانشجوي دكتري روان‌شناسي مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)    sarkeshik90@gmail.com
دريافت: 29/06/1400                    پذيرش: 27/09/1400

چکيده
زندگي و سنخ‌هاي آن يکي از موضوعاتي است که در علوم انساني به‌ويژه روان‌شناسي مورد بررسي و تحليل قرار مي‌گيرد. مطالعه و بررسي دقيق ديدگاه‌هاي متنوع و مختلف در اين‌باره مي‌تواند به انتخاب سنخ مطلوب زندگي و تقويت و استحکام‌ آن کمک کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی سنخ‌های زندگی از دیدگاه سلیگمن و مقایسه آن با دیدگاه اندیشمندان مسلمان انجام شده است. بدین ‌منظور به روش توصیفی ـ تحلیلی به منابع دست اول دیدگاه‌های سلیگمن و آثار مفسران و اندیشمندان مسلمان از جمله علامه جعفری، آیت‌الله جوادی آملی و شهید مطهری مراجعه و با همدیگر مقایسه گردید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سلیگمن با انتخاب مدل ارسطوییِ رشد از ساده به پیچیده، چهار سنخ زندگی لذت‌بخش، متعهدانه، بامعنا و کامل ترسیم می‌کند. براساس دیدگاه مفسران قرآن کریم، سه نوع زندگی «ذلت‌محور»، «لذت‌محور» و «سعادت‌محور» استخراج گردید. مفاهیم عاجله، حیات دنیا و متاع غرور بیانگر زندگی لذت‌محور‌ است که حیات عمومی محسوب می‌شود. مفهوم معیشت ضنک حیاتی غیرحقیقی است که به زندگی ذلت‌محور اشاره دارد. افرادی که در این دو سنخ زندگی هستند، از رسیدن به بالاترین درجات کمال بازمی‌مانند. حیات حقیقی منحصر در زندگی آخرت و حیات طیبه است که همان زندگی سعادت‌محور است. روحاني بودن منشأ سنخ‌های زندگی، هدفمندی سنخ‌های زندگی جهت دستیابی به سعادت جاودانه فرامادي، نقش انگیزه الهی در رسیدن به هدف زندگی، فراشمولي قلمرو ارزشي سنخ‌های زندگی براساس دیدگاه اسلامی ازجمله تفاوت‌های شاخص با دیدگاه سلیگمن هستند.
کليدواژه‌ها: زندگی، سنخ‌های زندگی، سلیگمن، اندیشه اسلامی.