سال بيست و سوم ـ شماره 201- شهريور 1393 (ويژه فلسفه اخلاق)
تقى محدر : دانش پژوه دكترى فلسفه اخلاق مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدسسره. tmohader@gmail.com
دريافت: 9/7/92 پذيرش: 12/4/93
چكيده
هدف اصلى اين مقاله بررسى نسبت ديدگاه اخلاقى ابنسينا با واقعگرايى اخلاقى است، اما ازآنجاكه در تفسير ديدگاه اخلاقى ابنسينا، اختلافنظر وجود دارد، در اين مقاله سعى بر آن است كه ابتدا با روشى توصيفى ـ تحليلى ديدگاه اخلاقى ابنسينا تبيين گردد و سپس نسبت آن با واقعگرايى اخلاقى بيان شود. نتيجه تحقيق اين است كه علىرغم اينكه ابنسينا قضاياى اخلاقى را بديهى نمىداند، اما هيچ دليلى وجود ندارد كه آنها را اخبارى و قابل صدق و كذب هم نداند. اما اينكه ايشان قضاياى اخلاقى را از اقسام مشهورات ذكر كرده، منافاتى با واقعگرايى ندارد؛ زيرا مقصود ايشان كه مىگويد احكام اخلاقى پايهاى جز شهرت ندارند، اين است كه اساس معرفتى احكام اخلاقى شهرت است. بنابراين، به نظر مىرسد سخن ابنسينا ناظر به مقام اثبات است و نه ثبوت. بر اين اساس، تفسير مرحوم مظفر و محقق اصفهانى، كه سخن ابنسينا را ناظر به مقام ثبوت مىدانند، صحيح نيست.
كليدواژهها: ابنسينا، واقعگرايى اخلاقى، مشهورات، قضاياى اخلاقى.
