معرفت سال بيست و يكم ـ شماره 183 ـ اسفند 1391، 69ـ83
على پريمى*
چكيده
اقبال لاهورى از منظر تجربه دينى به دين نگريسته و اساس معرفت دينى را تجربه دينى مى داند. از اين رو، رويكرد دين شناسى اقبال تحت رهيافت تجربه دينى است كه به دين به منزله معرفتى كه محصول نوعى تجربه است مى نگرد. او معرفت دينى را تفسير تجربه دينى، و مانند ديگر تجربه هاى انسان، معرفت بخش مى داند. اقبال اولين كسى است كه از تجربه دينى و همسان بودن وحى با آن سخن به ميان آورده و از تحويل و ارجاع وحى اسلامى به تجربه دينى سخن گفته است. اين ديدگاه داراى لوازمى همچون نفى سرشت زبانى وحى، نفى عصمت پيامبر و خطاپذيرى وحى، بشرى بودن و الهى نبودن دين، نفى خاتميت و بسط تجربه نبوى مى باشد. هدف نوشتار حاضر، بيان توصيف ماهيت تجربه دينى و تبيين رويكرد معرفت شناسى، روش شناسى و دين شناسى و تجربه دينى اقبال مى باشد كه با روش توصيفى و تحليلى، با تبيين ديدگاه اقبال به پيامدها و اشكالات و نقد و بررسى آن خواهيم پرداخت.
كليدواژه ها: اقبال لاهورى، تجربه دينى، معرفت دينى، تجربه، دين، وحى.
