سال بيست و هشتم ـ  شماره يازدهم، پياپي 266 (ويژة روان‌شناسي)

حجت ‌الله صفري/ دانشجوی دکتری روان‌شناسی موسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني‌ ره     h.a.safaripsy@gmail.com
رحيم ميردريكوندي/ استاديار گروه روان‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    mirderikvandi@qabas.net
دريافت: 5/6/98                    پذيرش: 11/10/98
چکيده
ثبات قدم یکی از مفاهیم اخلاقی مورد تأکید در منابع اسلامی بوده و در روان‌شناسی مثبت نیز به عنوان یکی از توانمندی‌های 24 گانه انسان در ذیل فضیلت شجاعت مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مفهوم ثبات قدم براساس منابع اسلامی (قرآن و حدیث) و روان‌شناسی مثبت انجام شد. همچنین در این پژوهش، آسیب‌شناسی ثبات قدم در این دو منبع مورد توجه قرار گرفت. در مرحله سوم نیز این مفهوم در دو حوزه مؤلفه‌ها و موانع مورد تحلیل مقایسه‌ای قرار گرفت و چرایی تفاوت‌ها تبیین گردید. در پژوهش حاضر، به منظور جمع‌آوری مؤلفه‌هاي ثبات قدم از جملات توصیفی ـ تبیینی منابع اسلامی، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. ساختار مفهومی ثبات قدم براساس منابع اسلامی بر هفت مؤلفة اصلی شامل هدف‌مداری الهی، عزم، یقین، تبعیت دینی، ایستادگی مداوم، جدیت در عمل و شکیبایی مبتنی است که در برخی از این مؤلفه‌ها با منابع روان‌شناسی مثبت مشترک بوده و در برخی دیگر تفاوت دارند. تردید و دودلی و تنبلی از جمله موانع مشترک در هر دو منبع می‌باشد که در کنار موانع متمایز در این پژوهش مورد بحث قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها: ثبات قدم، منابع اسلامی، روان‌شناسی مثبت، آسیب‌شناسی، بررسی تطبیقی.
 

سال بيست و دوم ـ شماره 192 ـ آذر 1392، 15ـ30

حسين اميرى¹
رحيم ميردريكوندى²
محمدرضا احمدى محمدآبادى³

چكيده

هدف مقاله حاضر تبيين مفهوم صبر در اسلام و معادل يابى آن در روان شناسى است. در ضمن، تلاش مى شود برخى از مفهوم شناسى ها و معادل يابى هاى پيشين مورد نقد و يا اصلاح قرار گيرد. اين نوشتار كه با روش توصيفى ـ تحليلى صورت گرفته، يافته هاى مهمى در سه جنبه حاصل گرديد: 1. بعد از بررسى لغوى، اصطلاحى و روايى نتيجه اين شد كه صبر عبارت است از: حفظ طمأنينه در برابر دشوارى ها و مهار مستمر نفس از بى تابى؛ 2. ارتباط اين مفهوم با مفاهيم تقوا، حلم و ورع مشخص شد؛ بدين ترتيب، تصور واضح ترى از مفهوم صبر مى توان داشت؛ 3. ارتباط مفهوم صبر با چند مفهوم روان شناختى بررسى گرديد و در نهايت، با توجه به تمايزها و تشابه هايى كه بيان گرديد، نتيجه اين شد كه از بين واژه هاى مطرح شده، معادل و مفهوم نزديك به صبر در مطالعات روان شناختى واژه «Patience» مى باشد.

كليدواژه ها: مفهوم شناسى، صبر، تقوا، خودمهارگرى، سرسختى، مقابله، مقاومت، تحمل، معادل يابى روان شناختى صبر.

¹ كارشناسى ارشد روان شناسى بالينى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره. Amirihossein61@gmail.com

² استاديار گروه روان شناسى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره. mirderikvandi@qabas.net

³ استاديار گروه روان شناسى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره. m.r.ahmadi313@gmail.com

دريافت: 7/ 2/ 92 پذيرش: 29/ 8/ 92

سال بيستم ـ شماره 163 ـ تير 1390، 35ـ52

رحيم ميردريكوندى*

چكيده

عقل و هوش از عالى‏ترين استعدادهاى ذهنى ـ شناختى انسان هستند كه مميزه او از ساير موجودات به حساب مى‏آيند. در پرتو اين دو استعداد، ساير استعدادهاى انسان جهت مى‏گيرند و به فعليت مى‏رسند. اين دو واژه، در متون دينى و روان‏شناختى به صورت عميق و گسترده مورد مطالعه و تحقيق قرار گرفته‏اند.

مقاله حاضر، با هدف مقايسه عقل دينى و هوش شناختى تدوين يافته است. در اين مقاله، ابتدا عقل از نگاه اسلامى و هوش شناختى از نگاه روان‏شناسى به روش كيفى ـ توصيفى مورد بررسى قرار مى‏گيرند. سپس، دو اصطلاح عقل دينى و هوش شناختى به روش اجتهادى تحليل و مقايسه مى‏شوند. نتايج به دست‏آمده حاكى از تفاوت دو اصطلاح مذكور است.

كليدواژه‏ها: عقل، هوش، عقل دينى، هوش شناختى.

شـغل،
رضايت شغلى و روش هاى ارزيابى آن

رحيم ميردريكوندى

چكيده: اشتغال از جمله مسائلى است كه همواره ذهن انسان ها، دولت ها و ملت ها را به خود مشغول داشته است. هر چند شغل و حرفه به ظاهر، به بُعد اقتصادى ـ معيشتى انسان ها مربوط مى شود، ولى با بُعد فردى، خانوادگى، اجتماعى، سياسى و فرهنگىِ آنان نيز ارتباطى تنگاتنگ دارد. رضايت شغلى حوزه اى است كه در آن ديدگاه هاى روان شناختى اجتماعى، جامعه شناختى، اقتصادى، علوم سياسى و تربيتى هر يك به سهم خود در آن سخن گفته اند. امروزه در هر كشورى، هزاران هزار شغل و حرفه وجود دارد كه افراد به آن اشتغال داشته و از اين طريق، به زندگى خود ادامه مى دهند. آنچه همواره مورد توجه روان شناسان و انديشمندان علوم اجتماعى بوده رضايت شغلى افراد و آثار اين رضايت در روحيه آن ها و بازدهى كارشان مى باشد. اگر كسى به شغل خود علاقه مند باشد، خلاّقيت و استعداد وى در زمينه كارى اش شكوفا خواهد شد و هرگز دچار خستگى و افسردگى نخواهد شد. به عكس، اگر كسى از حرفه اش راضى نباشد، هم خودش دچار افسردگى و سرخوردگى مى شود و هم كارش بى نتيجه خواهد بود و از اين رهگذر، جامعه نيز دچار آسيب خواهد شد. اين مقال، نگاهى به اين موضوع دارد.