سيدحسين شرف الدين

strict warning: Declaration of views_handler_filter_node_status::operator_form() should be compatible with views_handler_filter::operator_form(&$form, &$form_state) in D:\WebSites\nashriyat.ir\modules\views\modules\node\views_handler_filter_node_status.inc on line 14.

سياست ها و شگردهاى تبليغى وهابيت در جهان

سال بيست و پنجم ـ شماره 231 (ويژه جامعه شناسى)

رسول خضرلو / استاديار جامعة المصطفى العالميه            khezrkhezri@yahoo.com

سيدحسين شرف الدين / دانشيار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره         sharaf@qabas.net

دريافت: 19/6/95               پذيرش: 11/11/95

چكيده

وهابيت را نه صرفا يك منظومه فكرى ـ اعتقادى يا يك فرقه مذهبى ـ تاريخى، بلكه بيشتر بايد يك جريان سياسى ـ امنيتى و ابزارى ايدئولوژيك براى پيشبرد اهداف استعمار تلقى كرد. اين نوشتار درصدد است تا بخشى از دخل و تصرف هاى فرقه مذكور در ميراث مكتوب اسلامى و اقدامات تخريبى آن با بهره گيرى از فناورى هاى رسانه اى نوين را واكاوى و تحليل كند. عموم مسلمانان وظيفه دارند تا علاوه بر حفظ سنت و تفسير و تبليغ درست و دقيق آن، در خصوص تحريف ها، سوءبرداشت ها و انحرافات فكرى نيز اعمال حساسيت كنند و واكنش هاى مناسب نشان دهند. نوع تحقيق، توصيفى و تحليلى است و برخى اقدامات مكتب اموى وهابى را بررسى مى كند. سياست هاى تبليغى ـ تخريبى وهابيت به عنوان بزرگ ترين تهديد براى جهان اسلام و بلكه كل جهان، تاكتيك ها و شگردهاى آنها در فضاى حقيقى و مجازى در جهت مخدوش ساختن منابع اصيل تاريخى ـ حديثى اسلام، اشاعه تلقى ها و تفسيرهاى جهت گيرانه و فرقه اى به عنوان انديشه مورد وفاق علماى اسلام، تشديد و تعميق منازعات فرقه اى، مشوّه نماياندن تصوير مذهبى و تاريخى شيعه در افكار عمومى مسلمانان و جهان، مقابله با روند رو به رشد انقلاب اسلامى، و به انحراف كشاندن جريان بيدارى اسلامى محورهاى اساسى اين مطالعه هستند. ارائه راهكارهاى عملى براى مقابله با اقدامات گوناگون اين جريان انحرافى بخش ديگرى از دستاوردهاى اين مطالعه است.

 

كليدواژه ها: وهابيت، راهبرد، سياست تبليغى، تاكتيك، متون دينى، ميراث تاريخى، رسانه.


 

سال انتشار: 
25
شماره مجله: 
231
شماره صفحه: 
89

نقد و بررسى مفهوم «سبك زندگى» در انديشه بورديو

سال بيست و پنجم ـ شماره 231 (ويژه جامعه شناسى)

 

حبيب اللّه نجفى / كارشناس ارشد جامعه شناسى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره       h.najafi20@yahoo.com

سيدحسين شرف الدين / دانشيار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره         sharaf@qabas.net

دريافت: 3/5/95               پذيرش: 11/10/95

 

چكيده

پى ير بورديو، از نظريه پردازان تأثيرگذار و مطرح در حوزه سبك زندگى است كه انديشه و آثارش يكى از منابع اصلى در اين زمينه شمرده مى شود. سؤال اصلى نوشتار حاضر، كه به روش اسنادى و توصيفى ـ تحليلى انجام شده، اين است كه مفهوم «سبك زندگى» و عوامل و نيروهاى تأثيرگذار بر توليد، تثبيت و تغيير آن، در انديشه بورديو كدام است؟ يافته هاى اين مطالعه نشان مى دهد كه بورديو سبك زندگى را در پيوند با مفاهيم «عادت واره، ميدان، سرمايه، و ذوق و سليقه» تحليل مى كند. از ديد وى، «سبك زندگى»، همان اعمال و رفتارهايى است كه به شيوه اى خاص طبقه بندى شده و حاصل ادراك فرد به تبع فضاى اجتماعى و جايگاه او در ميدان هاى گوناگون فعاليت اجتماعى است. همچنين «سبك زندگى» مجموع فعاليت هاى نظام مندى است كه از عادت واره و ذوق و سليقه فرد ناشى شده، بيشتر جنبه عينى و تحقق يافته دارد. در عين حال، به صورت نمادين به افراد و گروه هاى اجتماعى ملتزم بدان هويت مى بخشد و عامل تمايز اقشار گوناگون اجتماعى از يكديگر محسوب مى شود.

 

كليدواژه ها: عادت واره، ميدان، سرمايه، سليقه، سبك زندگى، فضاى اجتماعى، طبقه.


 

سال انتشار: 
25
شماره مجله: 
231
شماره صفحه: 
41

ريشه هاى تاريخى و علل اسلام هراسى معاصر

سال بيست و پنجم ـ شماره 230 (ويژه دين شناسى)

عباس عيسى زاده / كارشناس ارشد مديريت رسانه دانشگاه تهران (پرديس فارابى)                 a.isazadeh111@ut.ac.ir

سيدحسين شرف الدين / دانشيار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره                     sharaf@qabas.net

سيدحسين اخوان علوى / استاديار دانشگاه تهران (پرديس فارابى)                    akhavan_alavi@ut.ac.ir

دريافت: 19/6/95               پذيرش: 11/10/95

 

چكيده

اسلام هراسى، كه در دو دهه اخير، بيشتر به «ترس يا تنفر از اسلام و در نتيجه، ترس و تنفر از همه مسلمانان» تعريف مى شود، پديده اى است متشكل از ابعاد گوناگون تاريخى، فرهنگى، اجتماعى و سياسى كه درك صحيح آن مستلزم نگاهى چندوجهى است. در اين مقاله، با استفاده از روش توصيفى ـ تحليلى و با گردآورى اطلاعات از منابع متعدد كتابخانه اى، «ريشه هاى تاريخى و علل اسلام هراسى معاصر» بررسى شده است؛ از ريشه هاى مهم تاريخى، نظير جنگ هاى صليبى در قرون وسطا، كشورگشايى ترك هاى عثمانى پس از آن و نيز استعمارگرى ملل اروپايى در سده هاى 18 و 19 ميلادى، تا تبيين و تشريح علل و زمينه هاى بروز اين پديده. به طور كلى، علل و عوامل بسيارى در شكل گيرى اسلام هراسى نقش داشته اند كه جهل و ناآگاهى از اسلام و عدم شناخت دقيق آن يكى از مهم ترين آنهاست. علت عمده ديگر ترس ريشه اى از اسلام در غرب است. علاوه بر اين دو مورد، در انتهاى مقاله، با بهره گيرى از منابع متعدد، يازده علت فرعى ديگر نيز به اختصار ذكر شده است.

كليدواژه ها: اسلام هراسى، اسلام، غرب، مسيحيت، جنگ هاى صليبى، دشمن سازى.


سال انتشار: 
25
شماره مجله: 
230
شماره صفحه: 
103

نظريه «استفاده و رضامندى»رويكردى تحليلى ـ انتقادى

سال بيست و چهارم ـ شماره 212 (ويژه جامعه ‏شناسى)

حسين رئيسى وانانى / كارشناس ارشد علوم ارتباطات دانشكده صداوسيماى قم                    mmehrabon1@yahoo.com

سيدحسين شرف الدين / استاديار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره                   sharaf@qabas.net

دريافت: 14/7/93               پذيرش: 12/2/94

چكيده

اين مقاله درصدد تحليل و نقد نظريه «استفاده و رضامندى» در رسانه است. طبق اين نظريه، مخاطبان «ميل» و «نياز» خود را بر رسانه ها تحميل، و بر روند سياست گذارى و برنامه سازى آنها تأثير مى گذارند. بر اين اساس، رسانه بايد مخاطب محور باشد؛ يعنى در جهت پاسخ گويى به اميال و نيازهاى عينيت يافته مخاطبان عمل كند. به نظر مى رسد كه مدعاى اصلى اين نظريه، در كل با برخى آموزه هاى دين مبين اسلام در خصوص وظايف و رسالت نهادهاى فرهنگى از جمله رسانه هاى جمعى در تعامل با مخاطبان خود، در تقابل مى باشد. يك رسانه دينى يا داراى مرجعيت الگويى و هنجارى دينى، نمى تواند و نبايد در سياست هاى فرهنگى و برنامه سازى خود، نيازهاى كاذب مخاطبان را با اهداف و اغراض ويژه در كانون توجه قرار دهد. از ديد اسلام، تنها ارضاى نيازهاى واقعى است كه با رعايت اصول، بالقوه مى تواند در حركت تعالى جويانه مؤمن در سير به سمت هدف غايى خلقت، يعنى قرب الهى مؤثر افتد. ازاين رو، يك رسانه مطلوب با معيار دينى، تنها بايد ارضا و تأمين نيازهاى واقعى و شناخته شده مخاطبان را وجه همت خويش قرار دهد.

 

كليدواژه ها: رسانه، نياز، انگيزه، مخاطب، استفاده و رضامندى، ارضاى كاذب.


سال انتشار: 
24
شماره مجله: 
212
شماره صفحه: 
89

رسانه ملى و سبك زندگى

سال بيست و دوم ـ شماره 186 ـ خرداد 1392، 15ـ21

در گفت وگو با دكتر سيدحسين شرف الدين1

چكيده

سبك زندگى، از جمله مفاهيم رايج در علوم اجتماعى است كه در مقام معرفى برخى از واقعيت هاى فرهنگى جامعه به كار مى رود. تلقى «سبك» به عنوان شيوه، الگو، آيين، راه و رسم، نظم، قاعده و به تعبير برخى داستان زندگى در فرايندهاى جارى و پويش هاى مكرر و تجديدشونده، با فضاى  فرهنگى و انديشه اى جامعه ما تناسب بيشترى دارد.

     سبك در مقام تحقق امرى ترجيحى، تعينى، تجربى، تراكمى، نهادينه، تاريخى و ميان نسلى است. در مقام استقرار و براى نسل هايى كه بدان ارجاع مى دهند، ماهيت قاعده اى، هنجارى، توصيه اى و مناسكى دارد. در سطح فردى و روان شناختى، گاه از آن به منش، تيپ روانى و شخصيتى و عادت واره تعبير مى شود. در هر جامعه، معمولاً تنوعى از سبك ها و خرده سبك ها به اعتبارات مختلف رواج دارد. برخى سبك ها به دليل عموميت و ارجاع جمعى، كلان الگو شمرده مى شوند. مفهوم سبك به لحاظ گسترده معنا، تقريبا همه عناصر و مؤلفه هاى عينى و نمادين را دربر مى گيرد، اگرچه غالبا به جلوه هاى رفتارى و نمودهاى عينى تقليل يافته و تعريف مى شود.

     امروزه رسانه هاى جمعى، يكى از مجارى مهم و در مواردى بى بديل، در فرايند انتقال، تثبيت، تغيير، توجيه و حتى توليد سبك هاى زندگى شمرده مى شوند و اين گفت وگو به اين موضوع مى پردازد.

كليدواژه ها: سبك، رسانه، هنجار، الگو، عادت واره، فرهنگ، جامعه پذيرى.

سال انتشار: 
22
شماره مجله: 
186
شماره صفحه: 
15

نقش رسانه هاى جمعى در انتقال ارزش هاى اجتماعى (با تأكيد بر رسانه ملى)

معرفت سال بيست و يكم ـ شماره 179 ـ آبان 1391، 57ـ78

سيدحسين شرف الدين*

چكيده

منظومه يا نظام ارزش ها به عنوان بنيادى ترين مؤلفه فرهنگى هر جامعه، معمولاً از طريق نفوذ تدريجى به سازمان شخصيتى افراد و نهادها و ساختارهاى اجتماعى خود را در جلوه هاى انتزاعى و انضمامى بازتوليد كرده و همچون جويبارى در بسترهاى روانى و اجتماعى و در سپهر معنايى و گفتمانى غالب جامعه به حيات خويش ادامه مى دهد. انتقال ارزش ها به همراه ساير مؤلفه هاى وابسته، عمدتا از طريق كارگزاران و عوامل و وسايط خاصى صورت مى پذيرد. در عصر حاضر، رسانه هاى جمعى، به ويژه رسانه هاى تصويرى از برجسته ترين كانال هاى انتقال، احيا، تقويت، تغيير، ويرايش و حتى آفرينش ارزش ها شمرده مى شوند.  اين نوشتار درصدد است تا با محوريت رسانه ملى به عنوان يك دانشگاه عمومى و يكى از بازوان فرهنگى نظام اسلامى، و با ارجاع به زيرساخت هاى هنجارى و توقعات نهادى شده، نقش اين رسانه را در بازخوانى، انتقال، تبليغ، برجسته سازى و صيانت ارزش هاى اسلامى يا مورد تأييد اسلام را با رويكردى جامعه شناختى و ارتباطى مورد تحليل و واكاوى قرار دهد.

 

كليدواژه ها: فرهنگ، هنجار، ارزش، رسانه، رسانه ملى، جامعه پذيرى.

سال انتشار: 
21
شماره مجله: 
179
شماره صفحه: 
57

كاركرد معناسازي دين از ديد گيرتز

كاركرد معناسازي دين از ديد گيرتز

سيدحسين شرف الدين

مقدّمه

گليفورد جيمز گيرتز (Clifford James Geertz) انسان شناس معاصر آمريكايي، مطالعات دين پژوهي خود را در اواسط تحصيلات دانشگاهي اش آغاز كرد. وي در سال دوم دوره دانشجويي خود در مقطع فوق ليسانس، در دانشگاه هاروارد به اتفاق همسرش اولين مسافرت تحقيقاتي خود به جزيره جاوه اندونزي را آغاز كرد و به مدت دو سال جامعه پيچيده چند ديني و چند نژادي يك ناحيه شهري در آن منطقه را مورد مطالعه و تحقيق قرار داد. در خلال اين سفر، وي به مطالعه دين، و همسرش به مطالعه خانواده و خويشاوندي پرداخت. او پس از اخذ دكتراي خود در رشته انسان شناسي در 1956 به همراه همسرش، دومين مطالعه ميداني خود را در جزيره بالي اندونزي آغاز نمود. رسالت گيرتز به عنوان يك انسان شناس فرهنگي، در هر دو منطقه، قوم نگاري يا توصيف منظم و مفصل ويژگي هاي فرهنگي مردم آن ديار بود. كار ميداني گيرتز در جاوه و بالي، به ويژه در مورد دين، بنياني براي بيشتر مطالعات و تحليل هاي بعدي وي فراهم ساخت. وي در 1960 كتاب دين جاوه كه حاوي شرح دقيق و جامعي از عقايد، نمادها، آيين ها و رسوم جزيره نشينان جاوه بود، منتشر كرد. وي در ادامه مطالعات ميداني خود طي پنچ مسافرت پياپي به مراكش به مطالعه فرهنگ اسلامي در اين كشور آفريقايي پرداخت. كتاب اسلام مشاهده شده (1968) متضمن مطالعات مقايسه اي ارزشمند وي در خصوص انعكاس دين اسلام در دو زمينه فرهنگي كاملا متفاوت آسيايي و آفريقايي يعني اندونزي و مراكش است. گيرتز ضمن مخالفت صريح با علوم اجتماعي رايج به ويژه در حوزه روش شناسي نوع جديدي از انسان شناسي را تحت عنوان «انسان شناسي تفسيري» بنياد نهاد. اهميت و اعتبار آثار گيرتز بيشتر از اين باب است كه وي هم به جنبه قوم نگاشتي و هم جنبه نظري دين عطف توجه عميق كرده است.

سال انتشار: 
14
شماره مجله: 
99
شماره صفحه: 
45

نگرش

نگرش

سيدحسين شرف الدّين

 

تعريف نگرش

تعدّد و تنوّع واژه هاى نگرش، ايستار، طرز رفتار، طرز تلقّى، پنداشت، طرز تفكر براساس مفروضات پيشين و مانند آنها در آثار مترجَم برايند فقدان معادلى مناسب براى اصطلاح Attitude و نيز پيچيدگى و تعدّد جوانب موضوعى است كه اين واژه از آن حكايت مى كند

سال انتشار: 
7
شماره مجله: 
25
شماره صفحه: 
86

فرايند ارزيابى پايگاه هاى اجتماعى

فرايند ارزيابى پايگاه هاى اجتماعى

سيدحسين شرف الدين

 

مقدمه

نابرابرى و شكل بندى لايه اى يكى از واقعيات مأنوس و در عين حال، ناخوشايند زندگى اجتماعى است. اين خصوصيت تا آنجا كه اسناد تاريخى، مشاهدات مردم شناختى و پژوهش هاى جامعه شناختى نشان مى دهد، از كهن ترين و با سابقه ترين خصايص نظام اجتماعى به شمار مى آيد.

سال انتشار: 
6
شماره مجله: 
21
شماره صفحه: 
70

استعمار و استقلال كشورهاى اسلامى

استعمار و استقلال كشورهاى اسلامى

سيدحسين شرف‏ الدين1

يكى از رويدادهاى تاريخى سياسى قرون اخير كه به نوعى بازتوليد نظام بردگى كهن در اشكال به ظاهر موجّه بود، پديده «استعمار» است. حضور مستقيم و غيرمستقيم و دخالت قيم‏مآبانه چند دولت قدرتمند توسعه‏طلب، عمدتا اروپايى در طى قرون متمادى در بخش قابل توجهى از ممالك جهان، از جمله كشورهاى اسلامى، رويداد تأمّل‏برانگيزى است كه همواره بايد در بررسى اوضاع و شرايط كنونى اين كشورها و موقعيت جهانى آنها مورد توجه قرار گرفته و انعكاس اين رويداد مهم در تحولات بعدى مورد بازبينى و بازخوانى قرار گيرد. اين نوشتار با رويكردى عمدتا توصيفى و پيامدهاى حضور استعمارگران را در ابعاد مختلف مورد بازخوانى و تحليل قرار مى‏دهد. حاصل پژوهشى اينكه پديده استعمار به رغم تغييرات شكلى هنوز هم به شيوه‏هاى مختلفى جريان دارد و آنچه تحت عنوان «استقلال» مستعمرات از آن ياد مى‏شود، براى بيشتر اين كشورها، امرى صورى است.

كليدواژه‏ها: استعمار، استقلال، مستعمره، تحت‏الحمايگى، عضويت، اشغال، جنبش.

سال انتشار: 
19
شماره مجله: 
150
شماره صفحه: 
107
محتوای تغذیه