خودبرتربيني

سال بيست و هفتم ـ شماره دهم، پياپي 253 (ويژة اقتصاد) (دي1397)

آيت‌الله علامه محمدتقي مصباح
چكيده
اميرمؤمنان علي علیه السلام، در ادامة خطبة نوراني خود و پس از آنكه شيعيان واقعي و مؤمنان راستين را به سبب كظم غيظ و فروخوردن خشم خود مي‌ستايند، به چند ويژگي و نشانة دیگر آنها اشاره مي‌كنند و دربارة نشانة مؤمنان و شيعيان واقعي مي‌فرمايند: «صَافِياً خُلُقُهُ،‏ آمِناً مِنْهُ جَارُهُ، سَهْلاً أَمْرُهُ، مَعْدُوماً كِبْرُهُ، بَيِّناً صَبْرُهُ، كَثِيراً ذِكْرُه»؛ اخلاقش نيكو، همسايه‌اش از او ايمن، كارش آسان، كبر و غرور از او رخت‌بربسته، صبرش آشكار و ياد خدا و ذكر او فراوان است. ريشة غضب، تكبر و خودبزرگ‌بيني است. دانستیم ريشة بسياري از مفاسد اخلاقي، تكبر و خودبزرگ‌بيني است. همچنین در برخي روايات، تكبر، حرص و حسد ريشة كفر و هلاكت انسان معرفي شده است، چنان‌كه امام حسن علیه السلام، مي‌فرمايند: «هَلَاكُ‏ النَّاسِ‏ فِي‏ ثَلَاثٍ‏: الْكِبْرُ وَالْحَسَدُ وَالْحِرْصُ؛ فَالْكِبْرُ هَلَاكُ الدِّينِ وَبِهِ لُعِنَ إِبْلِيسُ، وَالْحِرْصُ عَدُوُّ النَّفْسِ وَبِهِ أُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الْجَنَّةِ، وَالْحَسَدُ رَائِدُ السُّوءِ وَمِنْهُ قَتَلَ قَابِيلُ هَابِيل»‏؛ هلاكت مردم در سه چيز است: كبر، حرص و حسد. كبر موجب نابودي دين است و به جهت آن (كبر) شيطان ملعون شد. حرص دشمن جان است و به‌واسطة حرص، آدم از بهشت خارج گرديد. حسد سردستة بدي‌هاست و به‌واسطة حسد قابيل، هابيل را كشت. اين مقاله به تفصيل به بحث تواضع و سلوك به عنوان ويژگي شيعيان واقعي مي‌پردازد.
كليدواژه‌ها: تواضع، سلوك، كبر، خودبرتربيني، فروتني.