سال بيست و هشتم ـ شماره سوم، پياپي 258 (ويژة كلام)
محمد عالم‌زاده نوري / استاديار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي m.noori@isca.ac.ir
دريافت: 25/10/97 پذيرش: 19/02/98
چكيده
در نگاه شیعه، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، حضرت فاطمه زهرا علیه السلام، امیرمؤمنان علی علیه السلام و یازده تن فرزندان ایشان علیهم السلام، از هرگونه رجس و آلودگی مطهرند و از خطا و خطیئه معصوم‌اند؛ ولی در عین‌حال، در مقام مناجات با خدا، به گناهان بزرگ اعتراف کرده‌اند و به ناله و التماس مغفرت طلبیده‌اند. آیا اعتراف به گناه با مقام عصمت سازگار است؟ اين پژوهش به روش اسنادي درصدد حل اين مسئله و كشف وجه يا وجوه جمع ميان مقام عصمت و اعتراف به گناه است.
در این مقاله از احتمالات مختلفی برای فهم و تفسیر این سخنان بحث شده که ضمن رفع استبعاد، سازگاری میان آنها را نشان می‌دهد. این احتمالات معلوم می‌کند كه صدور این ادعیة و اعتراف به گناه از ناحیة امامان معصوم علیهم السلام هرگز دلالت بر گناهکاری واقعی آنان ندارد. برخی از این احتمالات عبارتند از انشاء در مقام آموزش، استغفار از زبان امت، نظر به مراتب گذشته سیر کمالی خود، تجربة انواع عبادت، ادب متناسب با مقام مقربان، نظر به فقر ذاتی و سرافکندگی از نهایت کوچکی در مقابل عظمت باری‌تعالی.
کلیدواژه‌ها: عصمت انبیا و ائمه، اعتراف به گناه، ادب عبودی.
