سال بيست و هشتم ـ شماره دوازدهم، پياپي 267 (ويژة كلام)
سمیه باغبادي / كارشناس ارشد کلام اسلامی مؤسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه baghbady@gmail.com
علیرضا اسعدی / استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی asady50@gmail.com
دريافت: 30/6/98 پذيرش: 14/10/98
چکيده
حرکت جوهری ازجمله ابداعات مهم و تأثیرگذار صدرالمتألهین است که دارای ثمرات فراوانی در مسائل فلسفی و کلامی و از جمله مسئله معاد است. استدلال‌ها و تبیین‌های مختلفی در مورد اثبات اصل معاد، اثبات معاد جسمانی، کیفیت بدن برزخی و اخروی و نیز ابطال تناسخ از سوی متکلمان ارائه شده است. استدلال‌های متکلمان بیشتر براساس مشهورات بوده و بر ادلۀ نقلی استوار است؛ لذا نمی‌تواند پاسخگوی برخی شبهات باشد. برخی از این استدلال‌ها نیز با اشکالاتی روبه‌روست و از اتقان کافی برخوردار نیست. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد است تا ضمن اشاره به این دسته از تبیین‌ها، راه‌کارهای صدرالمتألهين را براساس حرکت جوهری مورد واکاوی قرار دهد و نشان دهد که تبیین‌های عقلی صدرالمتألهين که مبتنی بر مبانی حکمت متعالیه است، اشکالات موجود در نظریات متکلمان را ندارد.
کلیدواژه‌ها: کلام اسلامی، حرکت جوهری، معاد، معاد جسمانی، بدن اخروی، تناسخ.
