محمدجواد ياوري سرتختي

strict warning: Declaration of views_handler_filter_node_status::operator_form() should be compatible with views_handler_filter::operator_form(&$form, &$form_state) in D:\WebSites\nashriyat.ir\modules\views\modules\node\views_handler_filter_node_status.inc on line 14.

انديشه و سيره سياسى امام رضا (ع)

سال بيست و سوم ـ شماره 196 ـ فروردين 1393، 63ـ82

محمد فرمهينى فراهانى*
محمدجواد ياورى سرتختى**

چكيده
شناسايى انديشه و سيره سياسى هر فرد، علاوه بر آنكه نمايانگر باورها و نقش آفرينى آنها در تعيين رفتار سياسى است، نشانگر درك درست وى از ساختار سياسى جامعه نيز هست. اهميت اين موضوع، زمانى دوچندان است كه يك شخص با توجه به جايگاه علمى، معنوى و اجتماعى، و جريان هاى فكرى و سياسى عصر خويش، به تحليل ساختار سياسى پرداخته و متناسب با آن با تكيه بر اصول اعتقادى خويش، به ارائه رفتار متناسب با وضعيت سياسى بپردازد.
     با توجه به وضعيت ويژه حاكميت بنى عباس و تلاش آنان در كنترل رفتار سياسى شيعيان و ائمّه اطهار عليهم السلام، اين نوشتار با روش تحليلى ـ توصيفى به بررسى انديشه و رفتار سياسى امام رضا عليه السلام در مقابل رفتارهاى سياسى بنى عباس پرداخته است. از يافته هاى مهم اين پژوهش، مى توان به تلاش امام براى برون رفت شيعه از فضاى تقيه به صورت مقطعى، طرح مسئله امامت توسط امام و تبيين عدم مشروعيت سياسى خلفاى عباسى اشاره كرد.

كليدواژه ها: انديشه، سيره، امام رضا (ع)، حاكميت، مواضع سياسى.


*      دانشجوى كارشناسى ارشد تاريخ تشيع مؤسسه امام رضا (ع).
**  دانشجوى دكترى تاريخ تشيع مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس‌سره. javadyavari@yahoo.com

دريافت: 3/2/92               پذيرش: 10/11/92


 

سال انتشار: 
23
شماره مجله: 
196
شماره صفحه: 
63

تعليم و تربيت در سيره ائمّه اطهار (عليهم‏ السلام)

تعليم و تربيت در سيره ائمّه اطهار (عليهم‏ السلام)

محمّدجواد ياوري1

چكيده

در سيره ائمّه اطهار عليهم‏السلام، به عنوان رهبران ديني ـ سياسي جامعه مسلمانان، چند اصل زيربنايي وجود دارد كه به انديشه و تفكرات آنان قوام بخشيده و عامل توسعه علمي ـ فرهنگي حكومت و جامعه اسلامي است. يكي از اين اصول، كه در اين پژوهش به آن پرداخته شده، اصل «تعليم و تربيت» است. تشويق به يادگيري علم و دانش در تمام زمينه‏هاي عقلي، نقلي و تجربي، و نيز تربيت ديني از جمله مهم‏ترين تعاليم اسلام است و توجه هر مرد و زن مسلماني به علم و ادب از ضروريات حركت و رشد و تكامل به شمار مي‏آيد. اين نوشتار كوشيده است تا با تحقيق در منابع كهن اسلامي و بخصوص شيعي روشن كند كه ائمّه اطهار عليهم‏السلام در اين تلاش ارزشمند، از چه شيوه‏ها، ابزارها، و مواد آموزشي بهره برده‏اند و هدف اصلي و فرعي آنان در توجه به اين اصل چه بوده است. روش پژوهشي در اين مقاله، اسنادي، توصيفي و كتابخانه‏اي است.

كليدواژه ‏ها: تعليم، تربيت، ائمّه اطهار عليهم‏السلام، اهداف، ابزار، شيوه‏ها، مواد آموزشي.

سال انتشار: 
17
شماره مجله: 
130
شماره صفحه: 
27

انديشه سياسي شيخ مفيد

انديشه سياسي شيخ مفيد

با تأكيد بر كتاب «المقنعه»

محمّدجواد ياوري
(دانش‌آموخته حوزه علميه و دانشجوي كارشناسي ارشد تاريخ تشيّع)

چكيده

شيخ مفيد، از عالمان برجسته شيعه، براي كسب علم و دانش وارد بغداد شد. او با پيمودن پله‌هاي ترقّي، پويايي فقه و كلام شيعه را به اوج رساند. با روي كار آمدن امراي آل‌بويه در بغداد و حمايت نسبي آنان از علما، بستري فراهم شد تا وي پاسخگوي نيازهاي فكري، اعتقادي و سياسي شيعيان در مناطق گوناگون باشد.

از جمله دغدغه‌هاي اصلي شيعيان در عصر غيبت، تشكيل حكومت بر پايه عدالت و محوريت رفتار ائمّه عليهم‌السلام بوده است؛ زيرا پيامبران عليهم‌السلام و اوصياي معصوم ايشان از سوي خدا، اجازه سرپرستي بر انسان‌ها را در امور دين و دنيا دارند. وظيفه اصلي آنها علاوه بر تشكيل حكومت، تنفيذ احكام، اقامه حدود، حفظ شريعت، هدايت و تربيت مردم است. در عصر غيبت نيز اين وظايف بر عهده فقيهاني است كه علاوه بر علم به احكام الهي، توان انجام امور محوّله را داشته باشند. با فراهم نشدن اين مهم، فقها بر اساس مباني انديشه سياسي شيعه، رفتارهاي سياسي و اجتماعي را در قالب صدور «فتوا» بيان مي‌كرده‌اند. شيخ مفيد نيز با توجه به فقه و كلام شيعي، درباره موضوعاتي همچون حكومت، حاكم اسلامي و شرح وظايف او، انديشه سياسي خود را در كتاب المقنعه و ديگر آثار ارزشمندش تبيين نموده و معتقد است: فقيهان در عصر غيبت، همانند امامان شيعه، وظيفه دارند به امور مسلمانان اقدام و حدود الهي را اجرا كنند.

كليدواژه‌ها: شيخ مفيد، آل‌بويه، انديشه سياسي، فقيه، حكومت، وظايف حاكم.

سال انتشار: 
17
شماره مجله: 
124
شماره صفحه: 
93

آفرينش انسان و مراحل حيات او

آفرينش انسان و مراحل حيات او

از منظر علّامه طباطبائي

محمّدجواد ياوري
(دانش‌آموخته حوزه علميه و دانشجوي كارشناسي ارشد تاريخ تشيّع)

چكيده

در اشاره آيات قرآن و روايات، انسان موجودي است مركب از جسم و روح كه داراي دو نوع آفرينش است:

1. خلقت از خاك كه اولين موجود (حضرت آدم عليه‌السلام) با آن ساخته شده؛ 2. خلقت انسان‌هايي از نسل او به وسيله نطفه. پس در آغاز خداوند نوع انسان اوليه را خلق كرد و سپس نسل وي را از نطفه همان انسان قرار داد. تا بدين‌سان، مراحل حيات آدمي پس از خلق ادامه يابد. اين بيان، جوابي است ديني در رد عقايد داروين و كساني كه اجداد انسان اوليه را موجودات تك‌سلولي و يا از نسل ميمون مي‌پندارند.

انسان پس از خلقت، با توجه به فطرت اجتماعي وي، مدتي را در اين دنيا سپري كرده و پس از آن در اثر مرگ، روح او از اين ديار به ديار ديگري به نام «برزخ» كه «عالم مثال» نام دارد و انسان‌ها در آنجا يا متنعّم هستند و يا معذّب، كوچ مي‌كند و در آنجا به حيات خود ادامه مي‌دهد؛ زيرا اصالت انسان به روح اوست و روح مجرّد تنها نحوه ارتباطي با بدن دارد كه با فرا رسيدن مرگ اين ارتباط قطع مي‌شود. با برپايي معاد در جريان سير حيات، علاوه بر روح، جسم انسان نيز مؤاخذه مي‌شود.

كليدواژه‌ها: انسان، آفرينش، روح، برزخ، قيامت.

سال انتشار: 
16
شماره مجله: 
121
شماره صفحه: 
25
محتوای تغذیه