اسلامي سازي علم

* جهت مشاهده بهتر این مقاله، فایل pdf آن را در انتهای مقاله مشاهده فرمایید.

معرفت سال بيستم ـ شماره 167 ـ آبان 1390، 73ـ86

سيف‏ اله فضل‏ الهى قمشى*

سوده اسلامى‏ فر**

چكيده

هدف تحقيق حاضر، شناسايى معيارهاى دانشگاه اسلامى از ديدگاه استادان دروس معارف اسلامى است. روش تحقيق، توصيفى ـ پيمايشى است و جامعه آمارى، استادان دروس معارف اسلامى داراى مجوز تدريس از معاونت امور اساتيد نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه آزاد اسلامى، واحد قم در نيم‏سال اول سال تحصيلى 90ـ89 بودند كه كل آنان (40 نفر) به عنوان نمونه آمارى انتخاب شدند. ابزار جمع‏آورى اطلاعات، پرسشنامه محقق‏ساخته حاوى 18 معيار در مقياس آرايش رتبه‏اى و با پايايى 87 درصد است. براى تجزيه و تحليل اطلاعات، علاوه بر روش‏هاى آمار توصيفى، از آمار استنباطى در حد آزمون Zبراى مقايسه يك ميانگين با يك عدد ثابت استفاده شد. نتايج تحقيق نشان داد: 1. تعداد 17 معيار، نمره Zبيشتر از Zبحرانى در سطح اطمينان 99/0 و 01/0 = كسب كرده و مورد تأييد قرار گرفت. 2. ميانگين همه معيارها از حد متوسط مورد انتظار بزرگ‏تر بود. 3. از ديدگاه استادان معارف اسلامى، رعايت حجاب اسلامى در محيط دانشگاه، نهادينه شدن ارزش‏هاى اسلامى در بين دانشجويان و استادان، برخوردارى از استادان متعهد و متخصص و آشنا به مبانى دينى، داشتن مديران متعهد و ملتزم به مبانى دينى، متون درسى مبتنى بر معارف اسلامى، وجود قوانين مبتنى بر فرهنگ اسلامى، به ترتيب از مهم‏ترين و اولويت‏دارترين معيارهاى دانشگاه اسلامى است.

كليدواژه‏ها: معيارها، دانشگاه اسلامى، استادان دروس معارف اسلامى، دانشگاه آزاد اسلامى.

با رويكردى به ديدگاه استادان دروس معارف اسلامى

سيف ‏اله فضل ‏الهى*

محمّدتقى حاج‏ ابراهيمى**

چكيده

هدف تحقيق حاضر، شناسايى و طبقه‏بندى راه‏كارهاى اسلامى‏شدن دانشگاه‏ها بر اساس ديدگاه استادان دروس معارف اسلامى دانشگاه آزاد اسلامى واحد قم است. روش تحقيق علاوه بر مطالعه اسنادى، توصيفى از نوع پيمايشى است. جامعه آمارى شامل همه 40 نفر استادان دروس معارف اسلامى دانشگاه آزاد اسلامى واحد قم در نيم‏سال اول تحصيلى 89ـ88 مى‏باشد. ابزار جمع‏آورى اطلاعات، پرسش‏نامه‏اى حاوى تعداد 15 راهكار (مؤلفه)، در طيف پنج درجه‏اى ليكرت بود، و براى تجزيه و تحليل اطلاعات از آمار توصيفى استفاده گرديد.

     يافته ‏ها نشان داد از عملى‏ترين راه‏كارها براى اسلامى‏شدن دانشگاه‏ها، به ترتيب اهميت و اولويت مى‏توان به موارد ذيل اشاره كرد: 1. به كارگيرى مديران متعهد، متدين و حساس به مبانى و ارزش‏هاى اسلامى در كوتاه‏مدت و بلندمدت؛ 2. تجديدنظر بنيادين در ساختار نظام آموزشى و پژوهشى؛ 3. ترسيم شاخص‏هاى شفاف يك دانشگاه اسلامى؛ 4. بازسازى نظام فرهنگى حاكم بر دانشگاه‏ها با رويكرد ارزشى؛ 5. تقويت و تحكيم وحدت حوزه و دانشگاه؛ 6. ارتقاى سطح استقلال فكرى و خودباورى علمى انديشمندان و متخصصان؛ 7. گزينش دقيق و سازمان‏دهى شده اعضاى هيأت علمى و استادان دانشگاه‏ها؛ 8. برنامه‏ريزى براى بومى‏سازى علوم انسانى.

كليدواژه‏ها: اسلامى‏شدن، دانشگاه‏ها، راه‏كارها، استادان معارف اسلامى.

علوم انسانى اسلامى، مبناى تحقق وحدت فرهنگى

سيد حسين حسينى

اشاره

وحدت حوزه و دانشگاه و تعامل فكرى و فرهنگى بين حوزويان و دانشگاهيان در زمينه علوم انسانى و اسلامى از جمله مباحثى است كه اگر به درستى و از ره صواب و اعتدال و واقع نگرى پى جويى شود، آرمانى خواهد بود كه با تحقق خود سودها عايد حوزه و دانشگاه خواهد كرد و نسل هاى امروز و فرداى انقلاب از اين شجره طيّبه ميوه هاى شيرينى خواهند چيد. اولين گام در اين راستا، احساس نياز مشترك به چنين تعامل فكرى است.اين دو نهاد علمى بايد در يك وحدت استراتژيك در كنار هم و با تواضح علمى به گفتوگو بنشينند و به رسالت خويش عمل نمايند. ضمن پاسداشت اين روز فرخنده، نيم نگاهى به يكى از مباحث مطرح دراين زمينه مى پردازيم. معرفت

شيوه‌هاى اسلامى كردن دانشگاه‌ه

اشاره

«اسلامى كردن دانشگاهها» يكى از آرمانهاى بلند انقلاب اسلامى است كه از بدو تحقق آن مطرح بوده است. اين مهم هر چند از سوى بسيارى از علاقه مندان به اسلام و انقلاب تاكنون بارها مطرح گرديده، اما به دليل مشكلاتى كه چه از داخل و چه از خارج بر سر راه بوده هنوز جامه عمل نپوشيده است. متن حاضر كه ويراسته سخنرانى دانشمند فرزانه، استاد محمدتقى مصباح يزدى مى باشد كه در جمع دانشجويان دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه فردوسى مشهد در تاريخ 24/8/75 ايراد گرديده، تذكارى است بر اين مهم كه رهبر انقلاب حفظه الله نيز بارها آن را گوشزد كرده اند.