معرفت

* فاطمه اکبرزاده نجار/ دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی    f.akbarzadeh7070@gmail.com
علی‌ اکبرزاده نجار/ طلبه پایه نهم حوزه علميه قم    aliakbarzadeh1376@gmail.com
دريافت: 09/08/98                    پذيرش: 11/02/99
چکيده
براساس روایات، ائمه چهارده معصوم علیها السلام مخلوقات این عالم هستند و شرط دین‌داری در افراد، معرفت نسبت به آنان است. در یک قاعده اگر فردی امام‌شناس باشد، به‌تبع آن نسبت به توحید و نبوت هم معرفت پیدا می‌کند و اگر نسبت به امام زمان عصر خود معرفت نداشته باشد، توحید و نبوت را نپذیرفته و به عبارتی، فردی بی‌دین محسوب می‌گردد. این مقاله حاصل گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای با روش توصیفی ـ تحلیلی، بر آن است که با استناد به روایات مستند از ائمه معصومان علیها السلام و سخنان اندیشمندان اسلامی، که برگرفته از قرآن و احادیث الهی است، به بررسی ابعاد معرفتی امام زمان علیه السلام بپردازد تا زمینه شناخت و معرفت حقیقی نسبت به آن حضرت در عصر حاضر را روشن سازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که منتظران امام زمان در زمان غیبت، می‌توانند با استمداد از مجموعۀ باورهای عمیق دربارۀ امامت، مانند ضرورت و اهمیت آن، نقش امام در عبودیت و بندگی، شناخت ابعاد شخصیتی و ویژگی‌های اخلاقی ـ رفتاری، شناخت اوصاف و برنامه‌های ایشان، اعتقاد به ظهور آن حضرت و تحقق معرفت به وجود امام زمان، خود را از غفلت‌ها و انحراف‌های زمانۀ غیبت مصون بدارند و زمینه تکامل معنوی و اخلاقی خود را فراهم کنند و بدین وسیله زمینه‌ساز ظهور امام خود شوند.
کلیدواژه‌ها: معرفت، ابعاد معرفت، امام زمان(عج)، ائمه معصومان علیها السلام.
 

سال بيست و هشتم ـ شماره اول، پياپي 256 (ويژة اخلاق)

نفیسه اهل سرمدی / استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان    sarmadi.na58@gmail.com
دريافت: 24/02/97                    پذيرش: 29/07/97
چکيده
زهد از کلیدواژه‌های مهم در علم اخلاق است. در این تحقیق برآنیم تا با روش توصيفي ـ تحليلي از دریچه آثار امام خمینی ره به این مقوله بنگریم. در آثار ایشان سه شاخص اصلی برای زهد معرفی مي‌شود که با آنچه از فرهنگ علوی در این خصوص مي‌شناسیم، منطبق است. توجه به این نکته که اعراض مطرح شده در تعریف زهد، اعراضِ قلبی است نه جسمي‌؛ فتح‌بابی مهم در این مسئله است، و زهد را بر خلاف تصور رایج، از عملی جوارحی، به فعلی جوارحی ـ جوانحی، مبدل مي‌سازد. این مقولة اخلاقی در این نگاه، به عاملی محرک تبدیل مي‌شود که زاهد را بصورت جدی به عرصه اجتماع و مواجه شدن با معضلات جامعه سوق مي‌دهد. هستی‌شناسی حاکم بر اندیشة امام خمینی ره از ارکان اساسی در صورت‌بندیِ این تصویر از زهد و زاهد است. ایشان به‌عنوان یک حکیم صدرایی، نمایی از عالم و آدم و فلسفه زندگی او ترسیم می‌کند، که چنین تصویری را نیز از این مفهوم اخلاقی رقم می‌زند. زهد در این نگاه، فعال است نه منفعل.
کلیدواژه‌ها: زهد، پویایی، معرفت، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، امام خميني ره.

سال بيست و چهارم ـ شماره 217 (ويژه كلام)

آيت اللّه علّامه محمدتقى مصباح

چكيده

اين مقاله شرحى است بر كلام اميرمؤمنان على عليه السلام در باب صفات متقين و پرهيزگاران. فلسفه خلقت بشر، عبادت و بندگى خداست. خداوند انسان را آفريد و  عبادت خود را بر او واجب ساخت و اطاعت و بندگى خود را بر او تكليف گرداند. خداى متعال روزى همه بندگان خويش را از طريق حلال مقرر كرده است، اگر كسى دنبال روزى حرام باشد، از روزى حلال محروم و عذاب مى شود. خداوند سبحان به بشر عقل را به عنوان راهنماى او اعطا كرده است، اما اين عقل نمى تواند مصالح واقعى بشر را به او بنماياند. لذا براى او قوانين و مقرراتى قرار داد كه مطابق آن عمل كند و به سعادت برسد؛ هرچند در عمل به اين تكاليف مخير است. هرگز خداى سبحان تكاليف شاقى را براى بشر وضع نكرده است، اما شيطان همواره او را وسوسه مى كند كه از انجام اين تكاليف سر باز زند. اينجاست كه اختيار بشر، با راهنماى عقل درونى و راهنمايان الهى، ره سعادت را به بشر مى نماياند.

كليدواژه ها: معرفت، ايمان، پرهيزگاران، تكليف.