فطرت

 سال سي‌ و يكم، شماره سوم، پياپي 294، خرداد 1401، ص 45ـ58

نوع مقاله: ترويجي
سيدحسين شرف‌الدين / استاد گروه جامعه‌شناسي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)    sharaf@iki.ac.ir 
* عبدالعلي عادلي / دانشجوي دکتري قرآن و علوم اجتماعي جامعة‌المصطفي‌العالميه    adeliabdulali@gmail.com
دريافت: 27/11/1400                    پذيرش: 09/04/1401

* حسن قره‌باغي/ کارشناس ارشد فلسفه دين مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    qarehbaghi@chmail.ir
محمد جعفري/ دانشيار گروه کلام مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    mjafari125@yahoo.com
دريافت: 04/10/99                    پذيرش: 15/02/1400
چکيده
هدف این نوشتار بررسی تبیینی ـ تطبیقی دیدگاه آيت‌الله جوادی آملی و آلوین پلانتينگا در بحث فطرت و باور پایه می‌باشد و روش آن تطبیقی ـ استنتاجی است. آيت‌الله جوادی آملی معتقد هستند که فطرت امری حضوری است و انسان‌ها براساس آن ارتباط مستقیم و حقیقی با خدا برقرار می‌کنند، لذا منظور از خداشناسی و خداگرایی فطری در نظر ایشان، همان خداشناسی و خداگرایی حضوری و بی‌واسطه است که انسان با علم حضوری حق را می‌یابد؛ اما در نظر آلوین پلانتينگا منظور از پایه ‌بودن یک باور این است که بدون ابتناء بر قضایای دیگر پذیرفته شده باشد و غیرعقلانی هم نباشد. با اینکه پلانتينگا اعتقاد به خداوند را باوری پایه می‌داند؛ اما پایه دانستن اعتقاد به خدا به معنای فطری بودن آن نیست و به همین جهت تفاوت اساسی بین این دو دیدگاه وجود دارد.
کلیدواژه‌ها: فطرت، باور پایه، آيت‌الله جوادی آملی، آلوین پلانتينگا، معرفت‌شناسی اصلاح‌شده.
 

سال بيست و هشتم ـ شماره دوازدهم، پياپي 267 (ويژة كلام)

علی قربانی کلکناري / دانش‌پژوه دكتري فلسفه دین مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره    hekmatrabani65@gmail.com
محمد جعفري / دانشیار مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره     mjafari125@yahoo.com
دريافت: 18/3/98                    پذيرش: 21/8/98
چکيده
خداشناسی فطری ‌حضوری بیانگر آن است که شناخت خدا در سرشت هر انسانی نهادینه شده و با این موهبت، انسان قادر است رابطه‌اش را با خداوند شهود کند. در این زمینه، دو دیدگاه کاملاً متمایز از سوی اندیشمندان مسلمان مطرح شده است. تعداد بسیار زیادی از ایشان وجود این شناخت را پذیرفته و با دلایل گوناگون درصدد اثبات آن برآمده‌اند؛ اما در مقابل، عده‌ای از اندیشمندان معاصر از اساس، وجود آن را انکار می‌کنند.
در پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای و شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، دیدگاه‌ها و ادلۀ مدافعان و منکران با دقت مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتیجۀ تحلیل و ارزیابی‌های صورت‌گرفته، نشان می‌دهد که هر انسانی تکویناً به خداوند معرفت فطری حضوری دارد. در این پژوهش همچنین نشان داده شده که نظریۀ وجود رابط صدرالمتألهین در تبیین عقلی این مسئله بسیار راهگشاست.
کلیدواژه‌ها: شناخت، فطرت، شناخت ‌فطری، شناخت‌‌ حضوری، خداشناسی ‌فطری، خداشناسی فطری حضوری.

سال بيست و هفتم ـ شماره نهم، پياپي 252 (ويژة علوم سياسي)

مهدي مشكي‌باف‌مقدم / كارشناس ارشد علوم سياسي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميي ره    mahdi.moqaddam@gmail.com
قاسم شبان‌نيا / دانشيار مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    shaban1351@yahoo.com
دريافت: 21/03/97                    پذيرش: 26/07/97
چکیده
این مقاله به دنبال تحلیل رفتار و ملاک‌های رفتاری کنشگران بین‌الملل در تعامل با یکدیگر است. ازآنجاكه بازیگران بین‌المللی در ساختاری پیش‌ساخته به تعامل می‌پردازند. مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي تلاش می‌کند رابطة میان رفتار کنشگران با اهداف آنان و تأثیر‌پذیری از ساختار موجود را از منظر آیت‌الله جوادی آملي ارزیابی كند. از این طریق می‌توان به طبقه‌بندی، سطح تحلیل جامع و پیش‌بینی مطلوبی درخصوص رفتار بازیگران دست یافت. نوشتار حاضر معتقد است نگرش دینی کامل‌ترین رویکرد تبیینی است، بدين‌روي، اساس محتوای نوشته متون به‌دست‌آمده از یکی از بزرگ‌ترین تحلیل‌گران دینی است که در زمینة روابط بین‌الملل صاحب‌نظر است. بازیگران مستکبر با حذف ارزش‌های دینی و انسانی، ساختاری مبتنی بر منافع و امنیت شخصی از طریق سلب امنیت و منافع دیگر کنشگران پدید آورده‌اند. کنشگران سلطه‌ستیز با محوریت ارزش‌های دینی و انسانی به دنبال بنا نهادن ساختار جدیدی هستند که تأمین‌کنندة منافع و امنیت عادلانه برای همة کنشگران جهانی باشد.
كليدواژه‌ها: آیت‌الله جوادی آملی، بازیگران، مستکبران، مستضعفان، ساختار بین‌الملل موجود، دین، فطرت.