English 

انديشه سياسي

strict warning: Declaration of views_handler_filter_node_status::operator_form() should be compatible with views_handler_filter::operator_form(&$form, &$form_state) in D:\WebSites\nashriyat.ir\modules\views\modules\node\views_handler_filter_node_status.inc on line 14.

مبادي و مباني انديشه سياسي امام خميني قدس‏ سره

author：admin 04/27/1389 - 00:46

مبادي و مباني انديشه سياسي امام خميني قدس‏سره

غلامحسن مقيمي 1

چكيده

از آن‏رو كه نظرات و افكار سياسي امام خميني قدس‏سره توسط خودشان مدوّن نشده است و ايشان به تناسب وقايع و حوادث سياسي ـ اجتماعي ديدگاه خود را بيان مي‏نموده‏اند، استخراج و تبيين شالوده‏هاي فكري و مباني نظري ايشان در عرصه سياست، از جمله سؤالات و مباحث مهم انديشه سياسي امام است. علاوه بر آنكه در اين‏باره تاكنون تلاش‏هاي علمي ناچيزي صورت گرفته است.

براي مطالعه انديشه سياسي حضرت امام از منظر مباني نظري، تاكنون رهيافت‏هاي متفاوتي ارائه شده است. اما با يك جمع‏بندي و نگاه كلي مي‏توان گفت كه رهيافت‏ها به تنهايي نمايانگر ابعاد مختلف انديشه سياسي امام نيستند و هر كدام از آنها، وجهي از وجوه انديشه سياسي ايشان را معناكاوي مي‏كند.

بدين لحاظ، براي كشف زواياي مختلف آراء سياسي امام قدس‏سره، به ناچار بايد تركيبي از روش‏ها و رهيافت‏هاي معرفت‏شناختي، هستي‏شناختي، جامعه‏شناختي، انسان‏شناختي، كلامي، فلسفي، فقهي و عرفاني را اتخاذ كرد.

اين نوشتار با روش اسنادي و بر اساس مباني مزبور، انديشه سياسي امام خميني قدس‏سره را واكاوي مي‏نمايد و به اين نتيجه مهم مي‏رسد كه تحليل انديشه سياسي امام بدون الگوي تركيبي مباني مزبور، ناقص و فاقد اعتبار علمي است.

كليدواژه‏ها: امام خميني، انديشه سياسي، مباني نظري، مباني رفتاري.

سال انتشار: 
18
شماره مجله: 
138
شماره صفحه: 
87

انديشه سياسي شيخ مفيد

author：admin 05/27/1389 - 21:12

انديشه سياسي شيخ مفيد

با تأكيد بر كتاب «المقنعه»

محمّدجواد ياوري
(دانش‌آموخته حوزه علميه و دانشجوي كارشناسي ارشد تاريخ تشيّع)

چكيده

شيخ مفيد، از عالمان برجسته شيعه، براي كسب علم و دانش وارد بغداد شد. او با پيمودن پله‌هاي ترقّي، پويايي فقه و كلام شيعه را به اوج رساند. با روي كار آمدن امراي آل‌بويه در بغداد و حمايت نسبي آنان از علما، بستري فراهم شد تا وي پاسخگوي نيازهاي فكري، اعتقادي و سياسي شيعيان در مناطق گوناگون باشد.

از جمله دغدغه‌هاي اصلي شيعيان در عصر غيبت، تشكيل حكومت بر پايه عدالت و محوريت رفتار ائمّه عليهم‌السلام بوده است؛ زيرا پيامبران عليهم‌السلام و اوصياي معصوم ايشان از سوي خدا، اجازه سرپرستي بر انسان‌ها را در امور دين و دنيا دارند. وظيفه اصلي آنها علاوه بر تشكيل حكومت، تنفيذ احكام، اقامه حدود، حفظ شريعت، هدايت و تربيت مردم است. در عصر غيبت نيز اين وظايف بر عهده فقيهاني است كه علاوه بر علم به احكام الهي، توان انجام امور محوّله را داشته باشند. با فراهم نشدن اين مهم، فقها بر اساس مباني انديشه سياسي شيعه، رفتارهاي سياسي و اجتماعي را در قالب صدور «فتوا» بيان مي‌كرده‌اند. شيخ مفيد نيز با توجه به فقه و كلام شيعي، درباره موضوعاتي همچون حكومت، حاكم اسلامي و شرح وظايف او، انديشه سياسي خود را در كتاب المقنعه و ديگر آثار ارزشمندش تبيين نموده و معتقد است: فقيهان در عصر غيبت، همانند امامان شيعه، وظيفه دارند به امور مسلمانان اقدام و حدود الهي را اجرا كنند.

كليدواژه‌ها: شيخ مفيد، آل‌بويه، انديشه سياسي، فقيه، حكومت، وظايف حاكم.

سال انتشار: 
17
شماره مجله: 
124
شماره صفحه: 
93

علماي عصر مشروطه و سلطنت قاجار

author：admin 05/28/1389 - 02:25

علماي عصر مشروطه و سلطنت قاجار

تعاملها و تقابلها

اسماعيل چراغي كوتياني

(دانش آموخته حوزه علميه، كارشناس ارشد جامعه شناسي)

چكيده

اين مقاله به بررسي رابطه علماي عصر مشروطه با حكومتهاي آن عصر ميپردازد. سؤال اساسي اين مقال اين است كه آيا علماي عصر مشروطه، صرفاً برخورد بدبينانه و منفي با سلطنت داشتند، يا در بعضي موارد با اين حكومتها همكاري كردهاند و در هر صورت، توجيه آنان براي رفتار خود چه بوده است؟

اين بحث در سه محور مطرح شده است:

الف. بيان ديدگاههاي برخي فقيهان شيعه پيرامون رابطه با سلاطين;

ب. علماي عصر مشروطه بسته به نوع برخوردشان با سلاطين و حكام، به سه گروه طيفبندي ميشوند:

1. علمايي كه هيچگونه رابطهاي با سلاطين و حكام نداشتند و يا ارتباط آنها بسيار محدود بوده است.

2. علمايي كه ـ با كمي تسامح ـ ميتوان گفت با سلاطين و حكّام قاجار، رابطهاي نزديك داشتند.

3. علمايي كه روابط آنان با حكّام، با فراز و نشيبهاي بسيار همراه بوده است.

ج. بررسي علل اختلاف موضع علماي عصر مشروطه در قبال سلطنت. در اين زمينه، چند عامل را ميتوان در ارتباط با اين تعدد روش بيان كرد:

1. اختلاف در بينش سياسي ـ اجتماعي;

2. اختلاف در انديشه سياسي;

3. ويژگيهاي شخصيتي.

كليدواژهها: عصر مشروطه، سلطنت قاجار، بينش سياسي، انديشه سياسي، رجالشناسي، نفوذ استعمار.

سال انتشار: 
16
شماره مجله: 
114
شماره صفحه: 
105
محتوای تغذیه