اخلاق و عرفان اسلامى
استاد محمّدتقى مصباح
چكيده
از جمله ويژگى هاى عبادالرحمان اين است كه از عذاب آخرت بيمناكند. بدين روى، از پروردگارشان درخواست مى كنند كه آن را از ايشان دور گرداند; چراكه دوزخ بد اقامتگاهى است.
آنان اهل تعقّل و تفكرند و در نتيجه، اذعان مى كنند كه جهان آفرينش بى هدف و بيهوده آفريده نشده است. به همين دليل، معاد در نظر آنان ضرورت وجودى عالم خلقت است.
آنان ايمان دارند كه در جهان آخرت و معاد، خداوند پاداش همه اعمال نيك و بد را مى دهد، اگرچه به اندازه ذرّه اى باشد. از اين رو، در اين انديشه اند كه از عذاب آخرت ايمن باشند.
ترس از جمله مهم ترين عوامل بازدارنده است كه خداوند يكى از اوصاف پيامبرانش را «نذير» و هدف از ارسال آنها را «انذار» معرفى كرده است تا بدينوسيله، مردم از گناه سر باز زنند و رو به اصلاح روند.
انذار داراى مراتبى است كه هر مرتبه آن براى گروهى كارساز است. كمترين آن انذار از عذاب هاى دنيوى است كه براى افرادى كه از معارف والاى اسلامى بهره اى ندارند سودمند است. عقل دفع ضرر محتمل را مى پذيرد و بدان امر مى كند. بزرگان ما از بيم عذاب هاى الهى گريه مى كردند، با آنكه اهل گناه نبودند.
اين همه از آن روست كه عذاب هاى الهى عظيم هستند، هم از لحاظ شدت و هم از لحاظ مدت، به گونه اى كه هرگز با عذاب هاى دنيوى قابل مقايسه نيستند.
كليدواژه ها: عذاب، دوزخ، تعقّل، ترس، انذار، نذير، آبرو.
