كيفر و مسئوليت
نويسنده: جورج. پى. فلچر
مترجم: بهروز جندقى
(دانشآموخته حوزه علميه و دانشپژوه كارشناسى ارشد حقوق)
چكيده
محور مقاله حاضر، عبارت است از تبيين رابطه ميان كيفر (مجازات) و مسئوليت. نويسنده ابتدا به بررسى مفهوم كيفر و تفاوت آن با تنبيه غيركيفرى و همچنين انتقام مىپردازد. سپس تحت عنوان «هدف از كيفر»، ضمن پرداختن به فلسفه كيفر (مجازات)، به چهار نظريه در اين زمينه اشاره مىكند:
-
1. نظريه گذشتهنگرى؛
-
2. نظريه نتيجهگرايى مبتنى بر واقعيات؛
-
3. نظريه نتيجهگرايى مبتنى بر عقل؛
-
4. نظريه سودگرايى؛
آنگاه ضمن بررسى نسبتا تفصيلى نظريه كانت در باب فلسفه مجازات، به مفهوم اجمالى مسئوليت اشاره مىكند و سپس تحت عنوان «عمل غيرقانونى» به شرط ايجاد مسئوليت مىپردازد.
سرانجام در پايان مقاله، تحت عنوان «مسئوليت و عذر موجّه» مؤلف در واقع، بعضى از عوامل را رافع مسئوليت كيفرى نظير اجبار و جنون را مطرح مىكند و به تحليل علّى عذرهاى موجهى نظير اجبار دست مىيازد، سپس به عنوان نقطه محورى بحث، به مرز ميان رفتار اختيارى و غيراختيارى اشاره مىكند و اينكه اين مرز در فرهنگهاى مختلف تا حدودى متفاوت است.
اين مقال، در مجموع مطالب مفيدى را دربردارد، هرچند ممكن است برخى بخشهاى آن قابل نقد باشد.
كليدواژهها: كيفر، مسئوليت، مجرم، جرم، عمل غيرقانونى، عذر موجّه.