حبط

اخلاق و عرفان اسلامي

استاد محمّدتقي مصباح

چكيده

در ادامه آيات مربوط به ويژگي‏هاي عبادالرحمن، در اين بخش، آيه 68 سوره فرقان مورد بررسي قرار گرفته است. اين آيه شريفه سه ويژگي سلبي آنان را متذكر شده است؛ اجتناب از شرك، اجتناب از قتل نفس محترمه و اجتناب از انحرافات جنسي.

     شرك در اعتقاد، موضوع بحث اين آيه نيست. اما شرك در عمل و عبادت نيز مراتبي دارد كه شامل عبادت رسمي معبودهايي غير از خداوند، رياي در عبادت، و درخواست از غير او مي‏شود. هرچه به مراتب عميق‏تر پيش مي‏رويم، شرك خفي‏تر و امكان ابتلاي به آن بيشتر مي‏شود. توحيد اقتضا مي‏كند توجه استقلالي انسان به خداوند باشد، هرچند موحّد از ابزارها و وسايطي هم كه او قرار داده است، استفاده مي‏كند. شرك موجب حبط اعمال مي‏شود.

     قتل نفس يكي از بزرگ‏ترين گناهان است، و در عين حال مواردي وجود دارد كه خداوند به خاطر مصالح مهم‏تري آن را تجويز كرده است. تفاوت ديدگاه اسلام با طرفداران اعلاميه حقوق بشر در همين نكته است كه اسلام احترام حيات انسان‏ها را تابع اراده الهي مي‏داند.

     در اسلام، ارضاي غريزه جنسي تنها از راه همسر قانوني و ملك يمين جايز است و ساير راه‏ها انحراف و گناه به حساب مي‏آيد. براي مبتلا نشدن به اين گناه بزرگ، بايد از مقدّمات آن نيز، مانند نگاه حرام و...، هم اجتناب نمود. وظيفه مصلحان اجتماعي آن است كه زمينه وقوع گناهان و جرم‏ها را در جامعه از بين ببرند.

كليدواژه‏ها: عبادالرحمن، كبائر موبقه، شرك، قتل نفس، انحرافات جنسي، حبط.