امام

سال بيست و هفتم ـ شماره 248 (ويژة كلام)

سيده منا موسوي / استادیار دانشگاه قم     sm.mousavi@qom.ac.ir 
دريافت: 25/10/96                    پذيرش: 11/3/97

چکیده
این مقاله، به بررسی مسائل اساسی امامت، از دیدگاه شیخ مفید می‌پردازد، تا روشن سازد كه متکلم امامیه و متقدم نامداری مانند شیخ مفید، با روش عقل‌گرایانه خود چه تصویری از امام ارائه می‌دهد و ضرورت وجود و شاخصه‌های امامت را چگونه تبیین می‌کند. به روش توصیفی تحلیلی به دست آمد که ایشان، در بیشتر مسائل امامت هماهنگ با ساير متكلمان امامیه سخن می‌گوید، اما در دو مسئله چالش‌‌برانگیز عصمت و علم امام، تفاوت‌ها بروز می‌یابد. مطابق رویکرد عقل‌گرایانه شیخ مفید، ضرورت وجود امام برخاسته از لطف و تفضل خداوند است، نه عدالت او. عصمت تام امام، مربوط به دوران امامتش است و پیش از آن، صدور گناه سهوی از او، که موجب نفرت و بی‌اعتباری‌اش نشود، جایز است. آگاهی به غیب و امور غیرمرتبط با دین برای امام، ضرورت عقلی ندارد. در همة اين مسائل، ادله نقلی گاه مؤید و گاه منافی نگاه عقلی است. روش شیخ مفيد در موارد تنافی و تعارض بسته به اعتبار روایت، جمع یا طرد است.
کلیدواژه‌ها: امام، علم امام، عصمت، نص، لطف، شیخ مفید

سال بيست و چهارم ـ شماره 217 (ويژه كلام)

محمدعلى يوسفى زاده / دانشجوى دكترى كلام مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره                                                               yosefi.zade@yahoo.com

قاسم جوادى / عضو هيئت علمى جامعه المصطفى العالميه                                     i_q_javadi@iman.miu.ac.ir

دريافت: 11/6/93               پذيرش: 15/3/94

چكيده

سرنوشت اخروى مستضعفان از مسائلى است كه هميشه درباره اش سؤال شده است. پاسخ به اين سؤال نه تنها موجب حل اين معضل علمى شده است، بلكه روشن خواهد كرد كه چه گروهى از مستضعفان مشمول عنايت و رحمت الهى شده، در قيامت به بهشت وارد مى گردند؟ با توجه به اينكه اين بحث نقلى است، با مراجعه به آيات و روايات، به روش تحليلى ـ توصيفى به اين سؤال پاسخ مى گوييم. در روايات و آيات قرآن، سرنوشت هاى متفاوتى براى مستضعفان ذكر شده است؛ مثل امتحان آنها در قيامت، نويد رحمت الهى، در گرو عمل خود بودن، واگذارى به مشيت الهى يا خادم اهل بهشت بودن. وجه جمعى كه مى شود درباره اينها بيان كرد اين است كه اين سرنوشت هاى متفاوت بستگى به نوع مستضعفان دارد. همچنين ممكن است در مواقف قيامت وضعيت ايشان فرق كند.

كليدواژه ها: استضعاف فكرى، قرآن، روايت، قيامت، نجات.

سال نوزدهم ـ شماره 158 ـ بهمن 1389، 85ـ98

 حسن صادقى*

چكيده

يكى از ويژگى‏هاى امامان معصوم عليهم‏السلام، عدالت به ويژه عدالت اجتماعى است؛ چراكه اگر ايشان از اين ويژگى برخوردار نباشند، نمى‏توانند به مسئوليت‏ها و وظايف خويش عمل كنند. اين نوشتار مى‏كوشد با روش اسنادى و تحليلى، با توجه به روايات نقل شده از امام رضا عليه‏السلام ضرورت، راه كشف، آثار و ابعاد عدالت امام با تأكيد بر عدالت اجتماعى را بيان، و تفاوت آن را با ديدگاه‏هاى كلامى غيرشيعه روشن نمايد. توجه به روايات امام رضا عليه‏السلام از اين جهت حايز اهميت است كه در زمان ايشان، مسائل اساسى اسلام بيشتر مورد گفت‏وگو قرار مى‏گرفت. همچنين ايشان به حسب ظاهر مدتى منصب «وليعهدى» داشته كه اين دو عامل، زمينه را براى گفت‏وگو درباره عدالت اجتماعى امام فراهم ساخته است.

كليدواژه‏ها: امام، امامت، عدالت، عدالت اجتماعى، عصمت، امام رضا عليه‏السلام.