خانواده و شاخص‏هاى تنظيم روابط جنسى^*

محمدعارف محبى**

چكيده

تحولات ساختارى و فرهنگى در جوامع جديد، آستانه رضايت‏مندى جنسى افراد را افزايش داده و كاركرد خانواده در تنظيم رفتار جنسى را با مشكل مواجه نموده است. پرسش اساسى اين است كه در چنين شرايطى، زنان و مردان چگونه مى‏توانند نياز جنسى خويش را در قالب خانواده مديريت نمايند؟ شاخص‏هاى كاركرد تنظيم رفتار جنسى در خانواده مطلوب اسلامى كدامند؟ اين نوشتار با روش تفسير تحليلى، معيارهاى چگونگى تنظيم و تأمين نياز جنسى زن و شوهر صرفا براساس مستندات دينى تعيين و تعريف گرديده است.

تنظيم رفتار جنسى در فرايند پيچيده روانى و عاطفى اشباع‏شدنى است. از نظر اسلام، فرايند ارتباط جنسى زن و شوهر، شامل ابعاد سه‏گانه مراقبتى، انگيزشى و آميزشى است. شاخص‏هاى تنظيم رفتار جنسى در همين ابعاد قابل تعريف است. طهارت عاطفى، تعهد جنسى، كنترل نگاه، حفظ وقار، حفظ حجاب، آراستگى، تفاوت جنسى، مثبت نگرى، محبت، ملاعبه و... از جمله مؤلفه‏هاى است كه از منابع دينى استخراج گرديده و براى تعيين ميزان رضايت‏مندى جنسى افراد در قالب خانواده، شاخص‏سازى شده است.

كليدواژه‏ها: اسلام، خانواده، تعهد، وفادارى، غريزه جنسى، انگيزش، آميزش، ارضاى جنسى.

انگيزه

و روش‏هاي ايجاد آن در مديريت با رويكرد ديني

علي‏اكبر بخشي¹

چكيده

در مديريت رفتار سازماني و منابع انساني، ايجاد انگيزه به دليل نقش بي‏بديل خود، در برابر ساير عوامل و وظايف، جايگاه ويژه‏اي دارد. از اين‏رو، صاحب‏نظران از گذشته تاكنون با رويكردهاي متفاوت و در سيري تكاملي به شناسايي عوامل شكل‏دهنده رفتار، به ويژه انگيزه‏هاي دروني و نيز فرايند انگيزش افراد و چگونگي ايجاد انگيزه پرداخته‏اند، اما به دليل ضعف در نگرش انسان‏شناسانه خود و عدم توجه جامع به انگيزه‏هاي انسان و تفاوت نيازهاي افراد گوناگون و تغيير در برخي نيازها با گذشت زمان، هر يك به جنبه‏هاي خاصي از موضوع پرداخته‏اند. در نگرش اسلامي، خلأ اساسي در نظريه‏هاي ارائه شده، عدم توجه لازم به انگيزه‏هاي معنوي و بي‏نهايت انسان در فرايند تكاملي فردي و اجتماعي‏اش، به ويژه برترين و شورانگيزترين انگيزه او، يعني «كمال مطلق‏جويي»، شمرده مي‏شود. از اين‏رو، بجاست با تبيين نقش برتر دين ـ نسبت به فلسفه و علم ـ در ايجاد انگيزه و بررسي عوامل و عناصر دخيل در آن، در چارچوب ادبيات اسلامي، چگونگي شكل‏دهي رفتار مثبت در سايه ايفاي نقش بي‏بديل انگيزه خداجويي به تصوير كشيده شود. بر اين نكته نيز تأكيد مي‏گردد كه اين انگيزه و نظريه مبتني بر آن به عنوان شاخص اعتبارسنجي نظريات ديگر شمرده شده و سامان‏دهي نظريه‏ها و روش‏هاي ايجاد انگيزه و حلّ اساسي مسائل مربوط به آن و رشد و توسعه انساني و سازماني در گرو نظريه‏پردازي بر محوريت آن است.

كليدواژه‏ها: مديريت، رفتار، انگيزش، انگيزه، كمال مطلق‏جويي، رفتار مثبت.