خبر واحد

strict warning: Declaration of views_handler_filter_node_status::operator_form() should be compatible with views_handler_filter::operator_form(&$form, &$form_state) in D:\WebSites\nashriyat.ir\modules\views\modules\node\views_handler_filter_node_status.inc on line 14.

جايگاه وحى و سنت در كشف باورهاى دينى

سال بيست و چهارم ـ شماره 217 (ويژه كلام)

 

مرتضى مداحى / دانش پژوه سطح چهار مؤسسه مطالعات اسلامى                     morteza.maddahi@gmail.com

دريافت: 29/9/93               پذيرش: 23/6/94

 

چكيده

كشف باورهاى دينى مبتنى بر شناخت ابزارها و منابع استنباط آنهاست. عقل، فطرت، شهود، وحى و سنت مى توانند از جمله منابع كشف باورهاى دينى باشند. اما جايگاه هريك و چگونگى بهره گيرى از آنها در كشف باورهاى دينى بايد روشن شود. هدف اين مقاله بيان جايگاه منابع نقلى، يعنى وحى و سنت در كشف باورهاست. تا چه حد مى توان در كشف باورها و اعتقادات، به متون نقلى تمسك جست و با توجه به اينكه خود نقل نيز نيازمند اثبات حجيت است، كدام دسته از باورها از طريق نقل قابل پذيرش هستند. اين مقاله با روش تحليلى و توصيفى، درصدد تبيين اين است كه وحى و روايات نقل شده با در نظر گرفتن شرايط حجيت و دلالت، چگونه مى توانند در فهم باورهاى اعتقادى، به غير از اثبات اصل وجود خداوند و نبوت در تمام اعتقادات كارايى داشته باشند.

 

كليدواژه ها: باور دينى، اعتقادات، خبر واحد، حجيت، كشف باور.

 

سال انتشار: 
26
شماره مجله: 
217
شماره صفحه: 
41

حجّيت خبر واحد در تفسير قرآن

استاد محمّدتقى مصباح

در بحث از نقش خبر واحد در تفسير، ابتدا بايد الفاظ مختلفى كه در تحرير مسئله و تعيين محل نزاع مهم‏اند، شفاف‏سازى شوند. وقتى گفته مى‏شود: «آيا خبر واحد در تفسير حجّت است يا اينكه خبر واحد در جايى حجت است كه اثر عملى بر آن بار شود، وگرنه حجّيت ندارد و چون در غير احكام، اثر عملى ندارد، پس در تفسير، خبر واحد حجت نيست»، بايد پيش از هر چيز معناى حجّيت و اثر عملى را روشن كنيم. يا وقتى گفته مى‏شود: «در غير احكام، ظن معتبر نيست، يقين لازم است و خبر واحد حداكثر ظن‏آور است، پس در غير فقه ظن حجت نيست. براى لغو نبودن حجّيت خبر واحد در غير احكام، ترتب استناد به خدا و ايمان به مفاد آن، به عنوان اثر عملى كافى است و ما متعبد به عمل به مفاد خبر واحد هستيم»، بايد واژه‏هاى «يقين»، «تعبّد» و «ايمان» را شفاف‏سازى كرد. پس ما در اين گفتار، واژه‏هاى حجّيت، اثر عملى، يقين، ايمان، استناد و تعبد را روشن مى‏كنيم. با مشخص شدن معنى و كاربرد اين الفاظ، بسيارى از اختلاف‏نظرها كه در واقع نزاع لفظى است، برطرف خواهد شد.

كليدواژه‏ها: خبر واحد، حجّيت، تفسير، يقين، ايمان، استناد، تعبد، اثر عملى.

سال انتشار: 
19
شماره مجله: 
152
شماره صفحه: 
5

بررسي حجّيت روايات آحاد در مسائل اعتقادي

بررسي حجّيت روايات آحاد در مسائل اعتقادي

مهدي عزيزان1

چكيده

يكي از منابع اثبات آموزه‏هاي ديني، روايات است. روايات متواتر و روايات آحاد محفوف به قرائن قطعي در حوزه‏هاي فقه، علم كلام، تفسير قرآن، تاريخ و مانند آن مورد بهره‏برداري قرار مي‏گيرند. گرچه روايات آحاد معتبر ظنّي، دستمايه فقها براي استخراج احكام فقهي مي‏باشند؛ اما آيا از روايات آحاد معتبر ظنّي مي‏توان در موضوعات غيرفقهي از جمله مسائل اعتقادي استفاده كرد يا خير؟

اين نوشتار با بررسي آراء و اقوال انديشمنداني كه در اين‏باره اظهارنظر كرده‏اند و با بهره‏گيري از روش كتابخانه‏اي، با هدف ارائه پاسخي درخور به سؤال مذكور سامان يافته است.

برخي يافته ‏هاي اين پژوهش عبارتند از: حفظ مرزبندي بين اخبار متواتر، روايات آحاد قطعي و ظنّي، حيثيت صدور و دلالت روايات و نيز شيوه استنتاج در مباحث عقلي و نقلي.

كليدواژه‏ ها: حجّيت، خبر واحد، خبر متواتر، روايات آحاد، اثر شرعي و فقهي، مسائل اعتقادي، اصول فقه.

سال انتشار: 
17
شماره مجله: 
132
شماره صفحه: 
59
محتوای تغذیه