مهدويت

معرفت سال بيست و يكم ـ شماره 178 ـ مهر 1391، 53ـ69

محمدحسين فارياب^*

چكيده

اعتقاد به ظهور منجى ـ كه در هندسه معرفتى مسلمانان از آن به «مهدى» ياد مى شود ـ از باورهاى مشترك ميان اديان آسمانى است. پيشوايان حقيقى دين مبين اسلام از زمان صدر اسلام به تبيين مسئله مهدويت پرداخته و بدين ترتيب، كمك شايانى به شيعيان در دوران غيبت امام عصر عليه السلام كرده اند.

     اين نوشتار بر آن است تا مسئله مهدويت را با روش نقلى و تا تمركز بر سخنان امام صادق عليه السلام واكاوى كرده، در اختيار شيعيان و رهروان مكتب تشيع قرار دهد. بر اساس مهم ترين يافته هاى اين تحقيق، دوران امام صادق عليه السلام به دليل ويژگى هاى خاص تاريخى مجال بيشترى براى تبيين اين مسئله فراهم نموده است، تا آنجا كه جزئى ترين مسائل مربوط به مهدويت در اين دوران بيان شده، وظايف منتظران در عصر غيبت، حوادث آخرالزمان، اتفاقات قيام تا استقرار حكومت و... نيز از تبيين آن حضرت دور نمانده است.

كليدواژه ها: مهدويت، انتظار، امام صادق عليه السلام، علايم ظهور، حكومت مهدوى.

معرفت سال بيستم ـ شماره 160 ـ فروردين 1390، 73ـ96

محمد احسانى*

چكيده

اين مقاله نظر به اهميت مسئله مهدويت كه از مسائل مهم روز جامعه است، و ارتباط مستقيم با زندگى فردى و اجتماعى بشر دارد، موضوع مهدويت را با نگاه تربيتى بررسى كرده است. سه ديدگاه در باب مهدويت مطرح شده كه با نقد ديدگاه برون‏دينى و درون‏دينى مبتنى بر نظريه غالب اهل‏سنت، ديدگاه درست به اين موضوع با استناد به آيات و روايات تبيين شده است.

عمده هدف تحقيق اثبات اثربخشى مهدويت‏باورى در زندگى فردى و اجتماعى امروز جامعه انسانى بوده است كه آثار اعتقاد به ظهور مهدى عليه‏السلام در پاسخ به انديشه ناكارآمد جلوه دادن اين باور، به خوبى تبيين شده است. اين آثار تربيتى اقتضا مى‏كرد كه مبانى رفتار مهدى عليه‏السلامدر عصر ظهور نيز به لحاظ تربيتى بررسى شود و اين كار با استناد به قرآن، سنت و سيره پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در اين مقاله انجام گرفته است.

در اين تحقيق از اسناد و مدارك با روش تحليلى ـ توصيفى جهت نيل به هدف پيش‏گفته در فضاى كتابخانه استفاده شده است. بدين طريق كه اطلاعات موردنياز از منابع مربوط به مهدويت، تعليم و تربيت و تفاسير قرآن كريم جمع‏آورى شده و با يافته‏هاى علوم تربيتى به تجزيه و تحليل و استنتاج پرداخته است.

مهم‏ترين يافته‏هاى اين تحقيق، اثبات نياز جامعه امروز به مهدويت و دست‏يابى به وظايف تربيتى در سه گروه: فرد، خانواده و حكومت اسلامى نسبت به زمينه‏سازى ظهور مهدى عليه‏السلام است. نظر به اين وظايف، همه مردم اعم از افراد، خانواده‏ها و نهادهاى اجتماعى در ارتباط با زمينه‏سازى مهدويت مسئوليت دارند و بايد به وظيفه‏شان عمل نمايند.

كليدواژه‏ها: مهدويت، تربيت، زمينه‏سازى، اثر تربيتى، فرد، خانواده، حكومت، وظيفه تربيتى.