TY  - JOUR
ID  - 4322
TI  - جایگاه آگاهی در نظریات جامعه‏شناختی با تأکید بر دو رویکرد کل‏گرایی و تفسیرگرایی
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 2
LA  - fa
SN  - 1023-6015
AU  - Majid, 
AD  - دانشجوی دکتری - باقرالعلوم (ع)
Y1  - 2023
PY  - 2023
VL  - 32
IS  - 5
SP  - 63EP  - 72آگاهی، تفسیرگرایی، کل‏گرایی، نظریۀ جامعه‏شناسی، فلسفۀ اسلامی. ,DO  - 
AB  - مسئله آگاهی انسان، زمانی به کانون بحث در نظریات جامعه‏شناختی تبدیل شد که نظریات کل‏گرایانه‏ای همچون آگوست کنت، دورکیم، کارکردگرایان و... این عنصر را در مطالعۀ جامعه نادیده گرفته و سبب شکل‏گیری رویکرد تفسیرگرایی و تأکید آن بر اهمیت آگاهی در مطالعۀ جامعه‏شناختی شدند. دو رویکرد کل‏گرایی و تفسیرگرایی با تقابل با هم، اکثر نظریات جامعه‏شناختی را دربرمی‏گیرند و پژوهش حاضر با روش تحلیلی و با هدف شناسایی کاستی‏های دو رویکرد در تحلیل آگاهی، به  بررسی جایگاه این مسئله در نظریات برخاسته از این دو رویکرد می‏پردازد؛ و درنهایت، نگاهی انتقادی از منظر فلسفۀ اسلامی دارد. نظریات کل‏گرا با رویکرد طبیعت‏گرایی، آگاهی را از تحلیل جامعه‏شناختی کنار نهاده و به‏دنبال عوامل زیربنایی شکل‏دهنده آگاهی هستند. تفسیرگرایان نیز که از آگاهی آغاز و بر عاملیت ذهن و فهم کنشگر تأکید دارند؛ سرانجام قائل به سلطۀ جامعه بر آگاهی و حرکت به سمت نوعی ایده آلیسم می گردند. فلسفۀ اسلامی با مباحثی چون اتحاد علم‏ و عالم ‏و معلوم، تجرد ادراک و حرکت جوهری نفس، بدون آنکه دچار ایده‏آلیسم شود، به تحلیل آگاهی و جایگاه کانونی آن در نظریه اجتماعی می‏پردازد؛ به‏گونه‏ای که ماهیت و هستی جامعه و نظریه‏پردازی اجتماعی، منوط به تحلیل این عنصر بنیادی است.
UR  - https://marifat.nashriyat.ir/node/4322
L1  - https://marifat.nashriyat.ir/sites/marifat.nashriyat.ir/files/article-files/7_96.pdf
ER  -