سال بيست و پنجم ـ شماره 220 (ويژه فلسفه)
آيتاللّه علّامه محمدتقى مصباح
چكيده
اين مقال، به شرح و تفسير صفات مؤمنان و شيعيان در باب فضايل و ملكات اخلاقى مىپردازد. فضايل بيشتر درباره ملكات راسخ و صفات ثابت كاربرد دارد و فواضل به رفتارهاى اخلاقى مانند احسان به ديگران كه هنوز به صورت ملكه راسخ درنيامده، اطلاق مىشود. فضايل از امور تشكيكى و داراى مراتب و درجات كمّى و كيفى هستند. براى تشخيص برترى و مرتبه كيفى و سنجش رفتار از نظر كيفيت، دو معيار و ملاك وجود دارد: يكى معرفت فردى است كه آن عمل را انجام مىدهد. دوم اخلاص او، هرچه معرفت و اخلاص فرد بيشتر باشد، ارزش و كيفيت عمل فرد به مراتب فزونى مىيابد. از سوى ديگر، همين معرفت و اخلاص هم متلازم هم هستند. هركس معرفتش بيشتر باشد، اخلاصش در عمل نيز بيشتر است.
سرانجام، اينكه پرهيزكارى و تقوا عامل پذيرش اعمال و گناه موجب تباهى اعمال صالح است.
كليدواژهها: عمل، عمل صالح، گناه، فضايل، فواضل.
