سال بيست و هشتم ـ  شماره چهارم، پياپي 259 (ويژة فلسفه)

هادي خوشنودي / استاديار دانشكده شهيد محلاتي    h.khoshnodi@gmail.com
مرتضي رضايي / استاديار گروه فلسفه مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    Mrezaeeh50@gmail.com
سيدابوالقاسم حسيني كمارعليا / استاديار دانشكده شهيد محلاتي    S.ahosseini113@yahoo.com
دريافت: 17/12/97                    پذيرش: 28/03/98
چکيده
در ادلة عقلی و نقلی، امانت‌انگاری نفس مورد تأکید قرار گرفته و احکام و لوازم آن، ازجمله وجوب رد امانت و ضمان در تربیت نفس که مهم‌ترین سرمایه انسان است، تأثیر بسزایی دارد. پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی ـ تحلیلی و کنکاش در آموزه‌های دینی، در کنار بهره‌گیری از لوازم امانت‌انگاری نفس، به این نتیجه رسیده که حفظ نفس، به‌عنوان یک امانت الهی، واجب شرعی است و نگهداری این ودیعة الهی از رهگذر شناسایی آفات و آسیب‌ها و مقابله با آن و فراهم‌سازی بسترها و شرایط لازم برای شادابی و طراوت نفس، میسر است، و نداشتن طراوت نفسانی ـ که در سایه حرکت به سوی خداوند و تقرب به او میسر است ـ با تباهی همراه است. از آفات تهدیدکننده نفس مي‌توان به دوستان و محیط نامناسب، خوشحالی از فزونی مال و داشتن آرزوهای دراز، غفلت، عدم اعتدال در گفتار، افراط در پاسخ‌گویی به خواسته‌های نفسانی، ناآگاهی نسبت به نقشه‌های شیطان نام برد، و از تقوا و مداومت بر یاد خدا، یاد آخرت، انجام تفریحات سالم، و عدم افراط در پرداختن به مسائل معنوی، به عنوان بسترها و شرایط لازم برای شادابی نفس می‌توان نام برد.
کلیدواژه‌ها: امانت، نفس، تربیت، آموزه‌های دینی.

فرح رامين / دانشيار دانشگاه قم    f.ramin@qom.ac.ir

فاطمه اكبرزاده نجار / كارشناس ارشد فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه قم        F.akbarzadeh7070@gmail.com
دريافت: 02/04/97                    پذيرش: 28/09/97
چكيده
این مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي با بازکاوی مفهوم تربیت آغاز شده و با اشاره‌ای گذرا به برخی روش‌های تربیتی، بیان می‌دارد که گرچه اتخاذ روش تربیتی مناسب در گرو شناخت استعدادها و روحیه‌های مختلف متربیان است؛ اما یکی از مؤثرترین روش‌ها در تربیت، روش محبت و مهرورزی است. از منظر امام خميني ره هستی به رحمت و محبت وجود یافته و وجود مظهر رحمت حق است.    
محبت و مهرورزی قوای خفته انسان را بیدار و نیروهای مهارشده را آزاد می‌گرداند، نفس انسان را تکمیل و موجب شکوفایی استعدادهای آدمی می‌گردد. ازاین‌رو، امام راحل بر این باور است که هدایت بدون محبت تمام نیست و مهرورزی به موجودات و هدایت آنان از لوازم محبت الهی است. در شاکلة تربیتی امام راحل محبت به‌گونه‌های مختلف در گفتار و کردار ایشان به منصة ظهور می‌رسد. راز تربیت امام راحل در انس و صمیمیت با متربی نهفته و ذکر جلوه‌ها و نمونه‌های این محبت و انس در زندگی ایشان، رسالت این نوشتار است.
کلیدواژه‌ها: امام خمینی ره، تربیت، محبت، انس، تکافل.

سال بيست و پنجم ـ شماره 228 (ويژه علوم تربيتى)

محمدتقى حسينى / دانشجوى دكترى علوم تربيتى جامعه المصطفى العالميه   mthoseini2@gmail.com

سيدمحمدرضا موسوى نسب / استاديار گروه علوم تربيتى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره       smrmn1346@gmail.com

دريافت: 11/5/94               پذيرش: 19/3/95

چكيده

موضوع گريستن، از جمله موضوعاتى است كه از ابعاد مختلف از جمله ابعاد روان شناختى، تربيتى، دينى، اخلاقى و عرفانى مورد بررسى قرار گرفته است. اين مقاله به بررسى آثار تربيتى گريستن بر تكامل معنوى انسان مى پردازد كه با روش تحليلى و توصيفى و به منظور تبيين ارتباط ميان گريستن، با تربيت اخلاقى و تكامل معنوى انسان، تدوين يافته است. گريه، نوعى واكنش به احساسات و هيجان هاى درونى انسان است كه مى تواند بر ابعاد روانى، تربيتى، معنوى و اخلاقى انسان تأثير بگذارد. ابتدايى ترين تأثير گريه، به ويژه گريه در امور معنوى، ايجاد آرامش است كه انسان بعد از گريه كردن، در اثر تخليه شدن فشارهاى درونى، احساس خوشايند و يك سبكى و آرامش برايش پديد مى آيد. همچنين گريه موجب نشاط و اميد در انسان شده و انگيزه فرد را تقويت مى نمايد و سلاحى در مبارزه با شيطان درونى انسان مى شود. از سوى ديگر، گريه سبب پاك شدن گناهان انسان و نزول رحمت خداوند شده، انسان را در دفع برخى رذائل اخلاقى و نيز كسب برخى فضيلت ها، كمك مى نمايد و سر انجام انسان را در رسيدن به قرب الهى يارى مى كند.

كليدواژه ها: تربيت، بكاء، اشك، اثر تربيتى گريه، اثر معنوى گريه، تكامل معنوى.