سال بيست و هشتم ـ شماره هشتم، پياپي 263 (ويژة علوم سياسي)
رضا مهدیان‌فر / استادیار گروه تفسير دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم rezamahtab52@yahoo.com
دريافت: 27/1/98 پذيرش: 29/6/98
چکيده
استضعاف و استکبار ازجمله روابط اجتماعی است که در آن، طرفِ غالب، دیگری را در ضعف نگه می‌دارد. قرآن کریم نیز این رابطه را به صورت گسترده‌ای مورد توجه قرار داده است. پدیده استضعاف در کاربرد قرآنی در بیشتر موارد در برابر نوعی برتری‌طلبی (استکبار) نمایان می‌شود. در روایت قرآنی، استکبار با سرپیچی شیطان از فرمان الهی آغاز شده و به همراه قدرت در میان جامعه انسانی گسترش یافت. نظر به پپامدهاي دوقطبی‌شدن جامعه به استضعاف و استکبار، مقابله با استکبار با شیوه‌های خردمندانه و گوناگون سرلوحة برنامه‌های انبیا در آیات قرآنی است. ازاين‌رو، شناخت نشانه‌هاي مستکبران و آثار و پيامدهاي آن براي مقابله و مبارزه با اين خوي و خصلت نابودگر و استضعاف‌زدایی از جامعه از منابع معرفتي مفيد و سازنده است.
تدبر در آیات قرآن و روایات و سیره معصومانعلیهم السلام و استفاده از نص و ظهور آیات با اتکا به دیدگاه مفسران، به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، شیوه‌های مقابله با استکبار را در مذاکره، مدارا، دشمنی، ارعاب، برخورد شدید و استضعاف‌زدایی از جامعه اسلامی روایت می‌کند. اتخاذ رویکرد مناسب در مقابله با استکبار با هدف مقاوم‌سازی جامعه از درون، عمده‌ترین هدف سامان‌یابی نوشتار حاضر است.
كليدواژهها: استکبار، استضعاف، مذاکره، مدارا، ارعاب، استضعاف‌زدایی، مقاوم‌سازی جامعه.
Showing Arrogance and Oppression in the Holy Quran
Reza MahdianFar / Assistant Professor of the Department of Quranic Interpretation, Quran University of Science and Education rezamahtab52@yahoo.com
Received: 2019/04/16 - Accepted: 2019/09/20
Abstract
Oppression and arrogance fall in the province of social relations, which indicates that the dominant party treats the other in a harsh way. The holy Quran gives special attention to this relationship. The Quran contrasts the phenomenon of oppression with the assumption of supreme power or arrogance. According to the Quran, arrogance first began with Satan's disobedience to the divine command, and then this kind of behavior
polarization of society into oppression and arrogance, the Quran shows that confronting arrogance in rational and varied ways is at the heart of the prophets' mission. Therefore, in acquaintance with the characteristics of the arrogant and the effects and consequences of arrogance by relying on reliable sources is useful for confronting and combating this kind of destructive disposition and dislodging oppression from the society. Reflecting on the Quranic verses, narrations and lifestyle of the infallible Imams and making use of the text and presentation of the verses by relying on the views of the commentators, this paper uses a descriptive-analytical method to elucidate the methods of coping with arrogance in negotiation, toleration, enmity, intimidation, violent encounter, and dislodging oppression from the Islamic society. Adopting an appropriate approach to dealing with arrogance with the aim of empowering the society from within is the main purpose of conducting this study.
Key words: arrogance, oppression, negotiation, toleration, intimidation, dislodging oppression, empowering the society.
along with assuming power spread among mankind. Considering theconsequencesof the
