عبادالرحمان

اخلاق و عرفان اسلامي

استاد محمّدتقي مصباح

چكيده

از جمله ويژگي‌هاي سلبي عبادالرحمان، كه خداوند در آيات 68ـ71 سوره فرقان ذكر كرده، اين است كه آنان به خدا شرك نمي‌ورزند و قتل نفس (محترمه) و زنا نمي‌كنند.

     در ادامه، خداوند به كساني كه مرتكب چنين اعمالي ـ بخصوص شرك ـ شوند وعده عذاب جاودان و خواركننده داده است؛ آنان متحمّل عذاب‌هاي روحي و جسمي جاودان مي‌گردند.

     در اينكه مرتكب گناهان كبيره چه سرانجامي دارد، آيا در آتش دوزخ جاودانه مي‌ماند يا سرانجام، خلاصي مي‌يابد، آراء متفاوتي از سوي مفسّران و متكلّمان ارائه شده، اما آنچه را قرآن و روايات تأييد مي‌كنند اين است كه چنين افرادي به شرط عدم عناد، مشمول شفاعت واقع مي‌شوند؛ اما آمرزش گناهان آنان شروطي دارد كه خداوند در آيه ذكر نموده است: توبه، بازگشت به ايمان، و عمل صالح.

     علت ذكر مجدّد ايمان پس از توبه اين است كه گناه‌كار حين ارتكاب گناه، از روح ايمان منسلخ مي‌شود. بنابراين، ضروري است پس از توبه، مجددا اظهار ايمان كند. ايمان هم وقتي پذيرفتني است كه همراه با عمل صالح باشد، وگرنه صرف لقلقه زبان است. خداوند به كساني كه توبه كنند مژده داده است پس از توبه، گناهانشان را به حسنات تبديل كند و آثار گناه را از نامه عملشان پاك گرداند. كساني كه توبه مي‌كنند، هم خودشان خشنود خواهند شد و هم خداوند از توبه‌شان خرسند خواهد گرديد.

كليدواژه‌ها: عبادالرحمان، شرك، گناهان كبيره، عذاب، توبه، ايمان، عمل صالح.

اخلاق و عرفان اسلامي

استاد محمّدتقي مصباح

چكيده

از جمله ويژگي هاي عبادالرحمان اين است كه بخشي از شب را به عبادت خداوند مي گذرانند. اين ويژگي اگرچه در زمره ويژگي هاي عبادالرحمان است، ولي در آيات مورد بحث (فرقان: 63 و 64) بدان تصريح نشده، بلكه خدا در تعبيري پربارتر، درباره آنها فرموده: آنان كساني اند كه شب را با سجده و قيام به صبح مي رسانند.

برخي از بزرگان در نمازهاي مستحبي خود، سوره هاي بقره و آل عمران را از حفظ تلاوت مي كردند و برخي ديگر در تمام دوران سال، در كنار كارهاي عادي زندگي، زيارت «عاشورا» و نماز حضرت «جعفر طيّار(عليه السلام)» را ترك نمي كردند. برخي هم روزانه هزار مرتبه سوره «قدر» را تلاوت مي كردند.

اهتمام برخي از بزرگان به درس به گونه اي بود كه طي سال ها، حضورشان در مجلس درس تعطيل نمي شد و برخي از آنان تا نيمه هاي شب به مطالعه و تحقيق مي پرداختند و هيچ گاه بيكار نبودند; همواره مشغول تدريس يا مطالعه و يا مباحثه بودند.

اما اكنون جوّ فرهنگي غالب بر كشور ما به گونه اي شده كه مردم تا پاسي از شب، به تماشاي تلويزيون و انواع فيلم ها مشغولند و در نتيجه، آنچه را از مشي بزرگانمان درباره اهتمامشان به نماز و عبادت و ذكر و درس مي شنوند افسانه مي پندارند. كافي است در آيات قرآن تأمّل كنيم كه خداوند بندگانش را اينچنين توصيف مي كند كه وقتي آيات او را مي شنوند بي اختيار به زمين مي افتند و مدهوش مي شوند.

كليدواژه ها: عبادالرحمان، نماز، قرآن، عبادت، درس، بزرگان.