قرائت

موانع و آسيب‏هاي معرفتي تفسير قرآن

مصطفي كريمي¹

چكيده

شناخت موانع و آسيب‏هاي تفسير و پرهيز از آنها براي رسيدن به فهم صحيح قرآن ضروري است. از اين‏رو، پيشوايان معصوم درباره دامنگير شدن آسيب‏هاي تفسير هشدار داده‏اند. انديشوران مسلمان نيز در اين امر تحقيقاتي كرده‏اند؛ اما بررسي همه‏جانبه و دقيق آن، پژوهش بيشتري مي‏طلبد. اين تحقيق در پي شناخت و تحليل همه اين آسيب‏ها و موانع است. در اين مقاله آسيب‏هاي تفسيري مربوط به ضعف معرفتي جست‏وجو و تحليل شده است كه عبارتند از: 1. تحميل رأي خود به قرآن؛ 2. تفسير بر اساس قرائت غيرواقعي آيات؛ 3. ملاك قرار دادن معاني كنوني واژگان قرآن، استفاده از منابع لغوي ضعيف و بسنده كردن به لغت‏نامه‏ها؛ 4. بهره نگرفتن از قواعد علم صرف و نحو و نكات بلاغي؛ 5. استفاده نكردن از همه دلالت‏ها: مطابقي، تضمني، التزامي و...؛ 6. بي‏توجهي به لايه‏هاي معنايي قرآن، يا باطن قرآن را يگانه مراد الهي دانستن و بيان معاني باطني بي‏پايه براي قرآن؛ 7. تفسير قرآن بر اساس دليل‏هاي عقلي غيرقطعي، يافته‏هاي تجربي نامطمئن، يافته‏هاي شخصي و شواهد نقلي غيرمتقن.

كليدواژه‏ها: آسيب‏هاي تفسير، تفسير به رأي، فهم واژگان، قرائت، علوم ادبي، علوم بلاغي، ضعف استنطاق، باطن قرآن.