سال بيست و سوم ـ شماره 201- شهريور 1393 (ويژه فلسفه اخلاق)
افضل بلوكى : استاديار دانشگاه سيستان و بلوچستان. boluki1390@gmail.com
محمدعلى مصلحنژاد : مربى دانشگاه سيستان و بلوچستان. moslehn@gmail.com
دريافت: 11/10/92 پذيرش: 21/5/93
چكيده
يكى از عمدهترين چالشها در زندگى بشر امروز، شيوه بازشناسى رفتار منطقى و انتخاب مسئولانه در بحرانهاى فكرى و اخلاقى است. اين مقاله به بيان نقش قواعد فرااخلاقى در رفع تزاحم ميان اصول يا افعال اخلاقى مىپردازد؛ مواقعى كه انسان در برابر دو يا چند اصل يا فعل اخلاقى قرار مىگيرد و در مقام امتثال، به دليل محدوديت ظرفيت ها، قادر به جمع ميان آنها نبوده و ناچار به گزينش مورد ارجح است و هدف آن، شناخت رهيافتهاى نظرى در چگونگى تشخيص اولويت اخلاقى، براى رهايى از بنبست عملى و پيشگيرى از خسارتهايى است كه بر اثر انجام فعل مرجوح بروز مىكند. اين تحقيق به روش توصيفى ـ تحليلى انجام گرفته و مهمترين يافتههاى آن بدين قرار است: برخى از قواعد فقهى و اصولى ظرفيت تعيين اولويتها در مواقع تزاحم افعال اخلاقى را دارا هستند؛ همچنين خطوط كلى تعيين اولويتها در آيات و روايات ارائه شده است و معيار ارزشمندى افعال، مصلحت موجود در آنهاست.
كليدواژه ها: قواعد فرااخلاقى، قواعد حاكم، دلالت نصوص، تعميم پذيرى، ترتيب مصالح.
