محمد فولادي/ دانشيار گروه جامعه‌شناسي مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني ره fooladi@iki.ac.ir
* فاطمه‌السادات حسيني/ دانشجوی دكتري تاريخ و تمدن اسلامي دانشگاه آزاد اسلامي واحد قم hosseini.feteme388@gmail.com
دريافت: 26/09/99 پذيرش: 17/12/99
چکيده
از نظر مقام معظم رهبری، تمدن اسلامى چشم‌انداز مشترك امت اسلامى در سطح كلان و الگوی زندگى در جوامع اسلامى در سطح خرد است. از نظر ايشان، براي دستيابى به تمدن اسلامی، فرايندی قابل شناسايى است كه در آن تشكيل نظام اسلامى، دولت اسلامى و جامعه اسلامى مقدمۀ دستيابى به تمدن نوين اسلامى است. براساس نظريه تمدنى آيت‌الله خامنه‌ای، حركت تكاملى جمهوری اسلامى ايران در گرو «رویکرد تمدنی» و محقق ساختن الزامات مهم و راهبردی است، كه شايسته است نحبگان علمي و فكری به تبيين اين انديشه علمي پرداخته، درباره چگونگى كاربست آن، به پژوهش‌های كاربردی مبادرت ورزند. این مقاله، با رويكرد تحليلي و بررسي اسنادي، به واكاوي ابعاد چهارگانه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیشرفت در تمدن نوین اسلامی ـ ایرانی، از منظر مقام معظم رهبری مي‌پردازد. ذيل هر بعد، شاخص‌هايي مطرح شده است. از حيث روش‌شناسانه، شكل‌گيری انديشه تمدنى رهبري، دارای ويژگی‌های اختصاصى است که عبارتند از: الف. اين انديشه تمدنى، بر بستر تحليل تاريخىِ تجربة تمدنى صدر اسلام و تطور حضور تشيع در عرصه حكومت در سده‌های اخير نمايان گشته است. ب. انديشه ايشان، بر توانمندی‌های فقهى و فلسفى و منصب‌های حكومتى ايشان مبتني است. ج. اين انديشه تمدنى، در درون تجربه انقلاب و جمهوری اسلامى ايران در عصر حاضر تكوين می‌يابد.
کلیدواژه‌ها: تمدن، ابعاد تمدن اسلامی، شاخصه‌های فرهنگی و اجتماعی.
