سال بيست و هشتم ـ شماره دهم، پياپي 265 (ويژة علوم قرآني)
انسیه عسگری/ استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه حضرت معصومه سلام الله علیها asgari.nc@gmail.com
دريافت: 25/1/98 پذيرش: 10/6/98
چکيده
در منابع اهل‌سنت و شیعه رواياتي وجود دارد كه حاكي از سِحر شدن پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به‌وسيله شخصي يهودي است. این روایات هم از لحاظ معیارهای متنی و سندی اعتبارسنجیِ حدیث دچار خدشه است، و هم به‌مثابه شأنیت روایت تفسیری از باب سبب نزول متزلزل می‌نماید. اما ازآنجاکه سِحر ماهیتی مبهم و رمزآلود دارد، برای اعتبارسنجی این روایات، پیش از هر رویکردی بایستی چیستی سِحر روشن شود. تحقیق حاضر با رویکردی تحلیلی و انتقادی می‌کوشد که ابتدا چیستی سِحر را تبیین کند و سپس به امکان‌سنجی تأثیرگذاری آن بر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم بپردازد. تأمل در آیات قرآن و بررسی دیدگاه دانشمندان مسلمان، نشان می‌دهد که مقوله سِحر عملی نفسانی است و دارای یک حوزه سه‌گانه است که به ارادة ساحر، قابلیت مسحور، و اراده خداوند بستگی دارد، و بنابر ادله و مستندات نقلی و عقلی، این مثلث درباره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ناتمام است؛ و سِحر نمی‌تواند هیچ‌یک از مراتب وجودی آن حضرت را تحت تأثیر قرار دهد.
کلیدواژه‌ها: تسحير‌النبي، سِحر و جادو، ماهیت سِحر، عصمت، معوذتین.
