معرفت

همت مضاعف و کار مضاعف

1. «همت» در لغت به معناى قصد کردن، خواستن، کمال مطلوب، فال نیک، شجاعت، تلاش، آرزو، طبع، توجه قلبى و... آمده است¹ که جمله این معانى با اضافه شدن پسوند «مضاعف» بدانها، بار معنایى برجسته، پرمحتوا و گرانسنگ و... به خود مى‏گیرند.

2. «همت» در اصطلاح به معناى نیل و گرایش شدید به پیشرفت و اهداف والا، و نیز تلاش و کوشش جدى براى دست‏یابى به اهداف والا آمده است. این معنا براى فرد و جامعه، بیانگر بلندنظرى، طبع بلند، همت بلند و مناعت طبع است.

3. هر فرد و جامعه‏اى براى بهره‏مندى از همه ظرفیت‏هاى وجودى خویش، چاره‏اى جز شناسایى ظرفیت‏هاى وجودى و نیز شناسایى مهم‏ترین ابزارهاى نیل بدان و شکوفاسازى آنها را ندارد. بى‏شک همت و کار، مهم‏ترین ابزار فعلیت‏ساز ظرفیت‏هاى وجودى هر انسان و جامعه‏اى محسوب مى‏شود. باید با تلاش و کار و همت مضاعف، استعدادهاى خود و جامعه خویش را به فعلیت رسانیم.

4. همت و کار، آن‏هم از نوع همت و کار «مضاعف»، دو بال مهم و دو پشتوانه علمى و عملى براى یک فرد و جامعه‏اى است که آینده‏اى درخشان در پیش گرفته‏اند. این دو بال علمى و عملى، ابزارهاى ظرفیت‏یاب، فعلیت‏ساز، سرعت‏بخش، سعادت‏آفرین، محرک‏ساز و نشاط‏آفرین هستند که به کمک هم، فرد و جامعه‏قرین سعادت خواهد شد.

5. دو بال همت و کار مضاعف براى فرد و جامعه، امید، حرکت، انگیزه، هدف، و نیز سعه صدر، صبر، تحمل، توجه، دقت، پیشرفت، تعالى، نشاط، شادابى، و روحیه، علوّ مقام و منزلت و بلندنظرى، مناعت‏پیشگى، عزتمندى، شجاعت، جسارت و غیرتمندى به ارمغان خواهد آورد.

6. فرد و جامعه فاقد همت و تلاش و کار، جامعه‏اى خمود، بى‏روح، تنبیل، بى‏نشاط، تن‏پرور، وابسته، دلبسته، بى‏طراوت، غمین، بى‏رونق، افسرده و مرده است.

7. و چه زیبا رهبر حکیم و فرزانه انقلاب فرمودند: «[تعبیر مضاعف در همت و کار]، یعنى چند برابر شکل آرمانى است. اگر دو برابر هم شد، اگر سه برابر هم شد، اگر ده برابر هم شد، ما قانع نیستیم... مهم این است که ما همت برترى داشته باشیم، از آنچه در گذشته داشتیم و کار بیشترى کنیم از آنچه در گذشته مى‏کردیم.»² «به راستى همت مضاعف و کار مضاعف مخصوص امسال، همت برتر مخصوص سال 1389 نیست، ما باید این را به عنوان یک انگشت نمایشگر راه، در مقابل چشمان خودمان قرار دهیم. همتمان را نباید کم کنیم، کارهاى برزگى داریم....»³

9. فرد و جامعه‏اى که کارهاى زمین مانده بزرگ در پیش دارند، قطعا و حتما نیازمند همت مضاعف و کار مضاعف هستند. باید هر کسى در هر لباس و کسوتى، در هر مقام و منزلى، با همه توان براى نیل به جامعه‏اى آرمانى و دینى و تحقق ارزش‏هاى والاى انسانى خود تلاش نماید. گویا چاره‏اى نیست باید تا ظهور صاحب عصر (عج) از همه توان و نیرو مایه گذاشت و تلاش مضاعف کرد. پس از ظهور نیز تازه آغاز راه خواهد بود. انشاءاللّه

دبیر گروه جامعه‏شناسى

• پى نوشت ها

  1ـ على‏اکبر دهخدا، لغت‏نامه، ذیل واژه.

  2ـ سخنرانى مقام معظّم رهبرى، 14 فروردین 1389.

  3ـ همان.