بازخوانى دلالت آيه ميثاق بر علم فطرى حضورى انسان به خدا با تأكيد بر ديدگاه استاد مصباح

سال بيست و چهارم ـ شماره 217 (ويژه كلام)

غلامعلى عزيزى كيا / استاديار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره                      azizikia@qabas.net

دريافت: 24/9/93               پذيرش: 17/8/94

چكيده

از جمله راه هاى شناخت خداى سبحان شناخت شخصى يا شهودى اوست. قرآن كريم در برخى از آيات به اين نوع شناخت اشاره كرده است. عالمان مسلمان، از جمله مفسران، مباحث فراوانى در باب مفاد آيات مربوط به اين موضوع مطرح كرده اند. پژوهش حاضر با روش توصيف و تحليل در پى بررسى مهم ترين اين ديدگاه ها با تأكيد بر ديدگاه تفسيرى آيت اللّه مصباح، از دو آيه 172 و 173 سوره «اعراف» است و به نتايج زير دست يافته است: آيات سوره «اعراف» بر اصل مواجهه و شناخت حضورى بنى آدم نسبت به خدا دلالت داشته، ولى كيفيت و زمان و مكان آن بر ما معلوم نيست و در آيه بيان نشده است. در روايات اهل بيت عليهم السلام نيز بر شخصى بودن شناخت يادشده در اين آيات تأكيد شده است. ميزان شناخت شخصى بشر نسبت به خدا به اندازه ظرفيت وجودى محدود انسان است و او هرگز احاطه بر ذات خدا نخواهد يافت. افزون بر ذات خدا، شناخت حضورى اوصافى نظير خالقيت، ربوبيت و رازقيت او نيز براى آدمى وجود دارد.

كليدواژه ها: خداشناسى، خداشناسى حضورى، علم حضورى به خدا در قرآن، عالم ذر.