معرفت

سال بیست و چهارم ـ شماره 217 (ویژه کلام)

مهدى قاسمى فیروزآبادى / دانش پژوه دکترى کلام مؤسسه آموزشى وپژوهشى امام خمینى قدس سره               mahdiqasemi@chmail.ir

دریافت: 19/6/93               پذیرش: 13/5/94

چکیده

عفو و مغفرت خداوند مبتنى بر صفات کمال الهى است. این صفات همان مبانى عفو پروردگار است. این مقاله بر آن است تا با روش پژوهش قرآنى و با استفاده از اصول کلامى امامیه، مبانى عفو الهى را استخراج کند و کارکرد یا کارکردهاى هر کدام از این مبانى را در موضوع عفو خداوند به دست آورد و در نهایت، نسبت هاى موجود میان این مبانى را به منظور تحقق عفو پروردگار تبیین نماید.نتایج پژوهش حاکى از این است که محبت، حکمت، رحمت، عدالت، علم، فضل، مالکیت و مشیت از مهم ترین مبانى عفو الهى هستند که قرآن کریم بر آنها دلالت دارد. هریک از این مبانى، داراى کارکردهاى مبنایى متفاوتى در موضوع عفو الهى است. مبانى عفو الهى براى تحقق بخشیدن به فعل عفو، نسبت هاى خاصى با یکدیگر دارند. «حکمت» حاکم بر رحمت، فضل و مشیت الهى است، هرچند خود برآمده از علم مطلق خداوند است. همچنین «رحمت» زیربنایى ترین مبناى عفو خداوند است، هرچند خود ریشه در محبت ویژه الهى نسبت به بندگان مستحق عفو دارد.

کلیدواژه ها: مبانى، عفو، حکمت، رحمت، علم، مالکیت، مشیت.