معرفت

سال بیست و پنجم ـ شماره 222 (ویژه علوم قرآنى)

محمد شریفى / استادیار دانشگاه مازندران        m.sharifi@umz.ac.ir

قاسم فائز / دانشیار دانشگاه تهران   ghfaez@ut.ac.ir

دریافت: 22/10/93               پذیرش: 12/12/94

چکیده

«اخباریان» نحله اى از محدثان شیعى در دوران متأخرند که اخبار اهل بیت علیهم السلام را مهم ترین مأخذ در عقاید، اخلاقیات و احکام شرعى مى دانند و به سایر مدارک، فقط در صورتى که با احادیث ائمه اطهار علیهم السلامتأیید شده باشد، استناد مى کنند و به روش هاى اجتهادى و رجالى متأخران، به ویژه آنچه مبنایى جز عقل نداشته باشد، به دیده انتقاد مى نگرند. با بررسى دیدگاه اخباریان در تألیفاتشان، مى توان گفت: گرچه اخباریان همانند دیگر عالمان اسلامى، قرآن کریم را یک کتاب آسمانى و معجزه جاودان پیامبر اسلام مى دانند، ولى طیف افراطى آنها معتقدند: آیات قرآن، تنها براى مخاطبانش، یعنى معصومان علیهم السلام، قابل فهم و تفسیر است. ازاین رو، مى گویند: علم قرآن منحصر در آنان است و عقل انسان هاى غیرمعصوم راهى به درک و فهم معارف قرآن ندارد و تنها راه فهم قرآن را توسط غیرمعصوم، مراجعه به روایات اهل بیت علیهم السلام مى دانند و جامعیت قرآن را به معناى وجود همه علوم، اعم از مادى و معنوى در قرآن مى دانند. این مقاله با رویکرد توصیفى و تحلیلى به شناخت قرآن از منظر اخباریان مى پردازد.

کلیدواژه ها: قرآن، اخباریان، اعجاز، جامعیت، فهم، حجّیت ظواهر.