سرمقاله
Article data in English (انگلیسی)
سرمقاله
ثبات و تغیّر باورها
ما بیش‌تر شنیده‌ایم که «لِکُلِّ جَدید لَذّةٌ»: هر جدیدی لذتی دارد، امّا کم‌تر اندیشه کرده‌ایم که حوزه این تجدد و این لذّت کجاست؟ آیا هر تجدید و تجدّدی مطلوب است؟ آیا تحصیل هر لذّتی معقول است؟ آیا در هر طبقه و صنفی «جدید» لذت می‌آورد؟ و آیا در نزد همگان، در هر رتبه‌ای از مراتب فکری که باشند، چنین است؟ آیا در حوزه‌های علوم تجربی، علوم عقلی، علوم دقیقه، علوم انسانی، هنر، اخلاق، آداب و رسوم و... به‌گونه‌ای یکسان چنین تجدّد و تلذذی مقبول است؟ این‌ها و سؤالاتی از این دست در بحث‌هایی که گاه تحت عناوینی همچون «سنّت و تجدّد» و «سنّت و مدرنیزم» و... انجام می‌شود، کم‌تر مطرح شده‌اند و پاسخ روشن و درخور دریافت نکرده‌اند.
از ابزار کارساز و کارآمد فرهنگ غرب برای نفوذ در جوامع مذهبی تکیه بر غریزه تنوع‌طلبی انسان به خصوص نسل جوان است. در فرهنگ غرب برای نفوذ در جوامع مذهبی تکیه بر غریزه تنوع‌طلبی انسان به خصوص نسل جوان است. در فرهنگ غرب زمینه برای هر نوع نوآفرینی و نوآوری، آن هم در هر مقوله‌ای از مقولات فرهنگی کاملا باز است. در عرصه هنرِ غربی شما هر سبک و مرامی را می‌توانید ببینید و خود اختیار کنید.
در عقاید و در اخلاق نیز همین است. در فرهنگ غربی و حوزه‌های گونه‌گون آن «ثبات» بسیار کم‌رنگ و یا بی‌رنگ است و این بی‌ثباتی مرزی ندارد و مخصوص حریم و حوزه مخصوصی از باورها نیست. ارزش‌ها و ضدارزش‌ها نیز از این تنوع و تغیّر و بی‌ثباتی مستثنی نیستند.
شما در جامعه غربی با هر لباسی می‌توانید ظاهر شوید، موی سرتان را با هر مدلی که دوست دارید می‌توانید اصلاح کنید، ریش‌تان را به هر فرم که مایلید می‌توانید درآورید و هر رنگی را که می‌پسندید می‌توانید برای موی سر و صورت و کفش و لباستان برگزینید. این تنوّع و تجدّد البته چیزی است که به مذاق جامعه به ویژه قشر جوان بسیار خوش می‌آید. شکی نیست که جوان دوست می‌دارد هر روز مدل خاصی از لباس را بپوشد، موی سر خود را هر روز با فرم جدیدی شکل دهد و خلاصه هر روز با جلوه و جلایی تازه ظاهر شود، امّا این‌که آیا این گونه‌گون‌طلبی و بی‌ثباتی به طور مطلق ارزشمند است یا نه؟ کم‌تر مورد توجه جوان است و اصلا شدتِ عشق و علاقه به جلوه‌گری در وی، مجالی برای جلوه‌گری این‌گونه سؤالات باقی نمی‌گذارد !
فرهنگ غرب با بازگذاشتن و توسعه زمینه‌های مدل‌سازی و مدآفرینی مستمر، ذهنیّت جوانان را برای پذیرش مُدهای فکری جدید و مدل‌های عقیدتی و فلسفی تازه مهیا می‌کند. وقتی جوان می‌بیند هر از چند سال از فرق سر تا نوک پایش با مدهای مختلف تغییر می‌کند، با خود می‌گوید چرا در عقیده و مرام و مسلک باطنی‌ام نیز پذیرای چنین مدل‌ها و الگوهای تازه نباشم؟! و از همین آمادگی و ذهنیت است که غرب بسیار سود می‌برد و در کنار مصنوعات تکنولوژیک و فرآوردهای صنعتی خود، آداب و رسوم، عقاید، اندیشه‌ها، ایده‌ها، آرمان‌ها، مدهای فلسفی و خلاصه فرهنگ خویش را نیز در جوامع مذهبی می‌گستراند.
فرهنگ غربی با مبانی اومانیستی خود به شما اجازه می‌دهد که امروز لائیست و بی‌دین باشید و فردا تدیّن به هر دین و آیینی را که می‌خواهید اختیار کنید! دین و عقیده و فرهنگ در دیار غرب همچون کالاهای گونه‌گون و متنوع با رنگ‌های مختلف است که سلیقه شما یکی را برمی‌گزیند.
ارزش‌ها و ضدارزش‌ها در مغرب زمین ذوقی و سلیقه‌ای هستند و از این حیث هیچ تفاوتی با خوردنی‌ها و پوشیدنی‌ها و سایر کالاها که با انواع و اقسام مدل‌ها و رنگ‌ها و مزه‌ها و... در ویترین‌ها به شما عرضه می‌شوند، ندارند! و این‌ها همه محصول لیبرالیسم فرهنگی و فکری از نوع غربی آن است.
یکی از ابعاد هجوم و به تعبیر مقام معظم رهبری «دام عزه العالی» شبیخون فرهنگی غرب علیه ما این است که عُنصر ثبات در عقیده و آیین و مسلک را بی‌رنگ و متزلزل کنند و ذهنیّت جوانان و دانشجویان ما را برای پذیرش حمله به مقدّسات و باورهای اخلاقی و دینی و ارزشی مساعد نمایند. هم از این روست که وقتی ما در حوزه ارزش‌ها، اخلاقیات، اصول و بنیادهای دینی و مقدسات مذهبی در برابر هجوم آنان می‌ایستیم، ما را به عناوینی همچون فوندامنتالیست [بنیادگرا] ، دُگم [جزمیت‌گرا]، متحجر و متعصب و... معنوَن می‌سازند! امّا مگر ما می‌هراسیم؟! همچنان‌که رهبر معظم انقلاب بارها اعلام کرده‌اند ما به این‌که در ناحیه اصول و باورهای دینی و حوزه ارزش‌های اخلاقی و مقدسات مذهبی متعصب و جزمی باشیم افتخار می‌کنیم. ما برای انسان فطرتی ثابت قائلیم و از همین‌روست که برای بسیاری از اصول در مقوله فرهنگ نیز معتقد به ثبات هستیم. ما تغیّر و تحول و دگرگونی در پاره‌ای از ابعاد تمدن بشری را ضروری و بدیهی می‌بینیم، امّا در عین حال حفظ هویت انسانی این تمدّن را در گروه بقاء و جاودانگی اصول اخلاقی ثابت و باورهای وحیانی لایتغیر می‌دانیم. «فأقِمْ وَجْهَکَ لِلدّینِ حنیفا فِطْرَتَ اللّهِ الَّتی فَطَر النّاسَ عَلیها لا تَبدیلَ لِخَلْقِ اللّهِ ذلِکَ الدّینُ القَیِّمُ و لکِنَّ أکْثرَ النّاسِ لایَعْلَمُونَ» (روم:30).
والسلام
سردبیر
