بررسی تطبیقی مفهوم ثباتِ قدم و آسیب‌شناسی آن در منابع اسلامی ‌و روان‌شناسی مثبت و تبیین چرایی تفاوت آن در دو منبع

سال بيست و هشتم ـ  شماره يازدهم، پياپي 266 (ويژة روان‌شناسي)

حجت ‌الله صفري/ دانشجوی دکتری روان‌شناسی موسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني‌ ره     h.a.safaripsy@gmail.com
رحيم ميردريكوندي/ استاديار گروه روان‌شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    mirderikvandi@qabas.net
دريافت: 5/6/98                    پذيرش: 11/10/98
چکيده
ثبات قدم یکی از مفاهیم اخلاقی مورد تأکید در منابع اسلامی بوده و در روان‌شناسی مثبت نیز به عنوان یکی از توانمندی‌های 24 گانه انسان در ذیل فضیلت شجاعت مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مفهوم ثبات قدم براساس منابع اسلامی (قرآن و حدیث) و روان‌شناسی مثبت انجام شد. همچنین در این پژوهش، آسیب‌شناسی ثبات قدم در این دو منبع مورد توجه قرار گرفت. در مرحله سوم نیز این مفهوم در دو حوزه مؤلفه‌ها و موانع مورد تحلیل مقایسه‌ای قرار گرفت و چرایی تفاوت‌ها تبیین گردید. در پژوهش حاضر، به منظور جمع‌آوری مؤلفه‌هاي ثبات قدم از جملات توصیفی ـ تبیینی منابع اسلامی، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. ساختار مفهومی ثبات قدم براساس منابع اسلامی بر هفت مؤلفة اصلی شامل هدف‌مداری الهی، عزم، یقین، تبعیت دینی، ایستادگی مداوم، جدیت در عمل و شکیبایی مبتنی است که در برخی از این مؤلفه‌ها با منابع روان‌شناسی مثبت مشترک بوده و در برخی دیگر تفاوت دارند. تردید و دودلی و تنبلی از جمله موانع مشترک در هر دو منبع می‌باشد که در کنار موانع متمایز در این پژوهش مورد بحث قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها: ثبات قدم، منابع اسلامی، روان‌شناسی مثبت، آسیب‌شناسی، بررسی تطبیقی.