معرفت

زیبا شفیعی خوزانی/ استادیار دانشگاه پیام نور    shafiee.ziba@yahoo.com
دریافت: 10/5/98                    پذیرش: 17/11/98
چکیده
از میان ردیه نویسان قرن پنجم هجری، ابن حزم اندلسی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. درحالی که برخی از محققان غربی و پژوهشگران مسلمان ابن حزم را به عنوان پایه گذار علم ادیان تطبیقی معرفی می کنند. برخی دیگر به خاطر شیوۀ کلامی و ماهیت جدلی آثار انتقادی او نظریه فوق را صحیح نمی دانند. در این پژوهش که به روش تحلیلی ـ توصیفی صورت گرفته، به منظور آگاهی از جایگاه واقعی و نقش این متفکر بزرگ مسلمان در علم مطالعۀ ادیان، انتقادات ابن حزم بر مسیحیت در کتاب «الفصل»، به صورت موردی، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد شیوۀ کار ابن حزم در «الفصل» بر روشی علمی و نظام مند دلالت می کند و می توان آن را اولین اثر روش مند انتقادی در زمینه ادیان دانست، اما به دلیل ماهیت جدلی نوشته ها، برخی استدلال های سطحی و ارجاعات غیردقیق، نمی توان «الفصل» را در زمره کتاب های علمی و بی طرفانه به معنای امروزین آن به حساب آورد. 
کلیدواژه ها: نقد مسیحیت، ابن حزم ظاهری، الفصل، ردیه نویسی.