ملاحظاتي در مباني فلسفي کثرتگرايي ديني جانهيک
ضمیمه | اندازه |
---|---|
6.pdf | 273.66 کیلو بایت |
سال سي و يكم، شماره ششم، پياپي 297، شهريور 1401، ص 47ـ56
نوع مقاله: ترويجي
علي فتحي/ استاديار گروه فلسفه دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابي) ali.fathi@ut.ac.ir
دريافت: 16/02/1401 پذيرش: 08/06/1401
چکيده
نظرية کثرتگرايي ديني با جان هيک، فيسلوف دين مشهور انگليسي معاصر شناخته ميشود، بنا بر ديدگاه او حقيقت، نجات و رستگاري اختصاص به دين و مکتب خاصي ندارد و پيروي از هر ديني در نهايت، منجر به فوز و فلاح انسانها خواهد شد. او با مطالعه و بررسي اوضاع متدينين در اديان گوناگون، از ضرورت پذيرش کثرتگرايي سخن ميگويد و معتقد است اديان گوناگون از مناظر متفاوتي با حقيقت متعالي نسبت يافتهاند، به همين جهت همة اديان به يک اندازه معتبر هستند.
در اين مجالِ مختصر اين سنخ از رهيافت به دين و مباني و لوازم فلسفي آن، به روش توصيفي ـ تحليلي مورد مطالعه قرار گرفته و از طريق نقد اين مباني نشان داده شده است که کثرتگرايي ديني پرسشهاي جدي در مورد درک ما از حقيقت، تلقي ما از جهانبيني ديني و ماهيت تعهد و التزام مؤمنانه ايجاد ميکند. ازجمله اينکه با پذيرش رهيافت کثرتگرايانه به دين، دعاوي متضادي که در اديان وجود دارد و نيز اذعان بهدرستي همزمان آنها قابل توجيه نخواهد بود؛ اينکه چگونه سنتهاي مختلف ديني با پذيرش کثرتگرايي به تعهدات معرفتشناختي و هستيشناختي برخاسته از دينِ خود ميتوانند همچنان وفادار بمانند؛ افزون بر اينکه تلقي نسبيانگارانه از حقيقت يا تحليل غيرشناختي از گزارههاي ديني و اعتقادي با نصوص ديني و دعاوي دين و در يک کلام با هويت هر ديني در تعارض قرار ميگيرد.
كليدواژهها: کثرتگراييديني، جانهيک، مباني فلسفي، کثرتگرايي نجاتشناختي، تجربة ديني.