معرفت

مقدمه
 
تفسیر قرآن در اندیشه اسلامی دارای جایگاهی رفیع است و نگاشته‌های تفسیری اندیشوران مسلمان در محافل علمی و حتی میان عموم مردم، همواره مقامی ارجمند و ویژه داشته‌اند، به‌نحوی که هریک از مذاهب، جریانات و مکاتب فکری اسلامی از گذشته تا حال در انتساب هرچه بیشتر این دست تألیفات به مذهب و جریان خود احساس مباهات کرده و می‌کنند. نقش بی‌بدیل عالمان و مفسران شیعه در پایه‌گذاری و ارتقا و توسعه دانش تفسیر و خلق آثار ممتاز در این زمینه بر آگاهان پوشیده نیست. سهم عالمان و فضلای حوزة علمیة قم در این میان، به‌ویژه بعد از بازتأسیس این حوزة گرانسنگ علمی‌ با دستان باکفایت آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در آغاز سدة چهاردهم شمسی (1300) قابل توجه و چشمگیر است. این مقاله همت خود را مصروف شناسایی، گزارش و معرفی آثار تفسیریِ فضلای حوزة علمیة قم که به سبک تفسیر ترتیبی نگارش‌شده، در بازه زمانی قرن چهاردهم شمسی (1300-1400ش) نموده است. بر اساس کندوکاوهای ما در موضوع، حوزویان قم کارنامه‌ای پربرگ و بار در تولید آثار تفسیری در این دوره داشته‌اند. هدف این نوشتار آن است که با تصویر کوشش‌ها و جوشش‌های علمی دانشوران حوزة علمیة قم در عرصه مطالعات و پژوهش‌های تفسیری، اولاً از کمّيت و تا حدی کیفیت آثار تفسیری آنان اطلاع‌رسانی علمی نماید؛ ثانیاً زمینه را برای آگاهی و دسترسی محققان و مشتاقان به این گونه آثار فراهم و تسهیل نماید.
مقصود از تفاسیر ترتیبی، آثاری هستند که کل قرآن یا قسمتی از آن را آیه به آیه، بر حسب ترتیب مصحف موجود، تفسیر کرده‌اند و در مقابل آن تفسیر موضوعی قرار دارد که بر اساس موضوع آیات را از همه جای قرآن گردآوری و سپس تفسیر می‌کنند. مراد از «دانشوران حوزة علمیة قم» کسانی هستند‌ که دورة قابل‌توجهی را در شهر قم به تحصیل، تدریس و تحقیق گذرانده باشند، چه کسانی که چندین سال در قم بوده‌اند و بعد به مراکز و مناطق دیگر رفته‌ و چه آنهایی که بعد از مدتی به این حوزه هجرت کرده و در آن فعالیت علمی، اعم از تدریس یا پژوهش تفسیری داشته‌اند.
به‌علت محدودیت‌ حجم مقاله، صرفاً آن دسته از آثار تفسیری در اینجا معرفی می‌شوند که در قالب کتاب‌ و در مواردی نادر به صورت مقاله (به شرط اینکه مشتمل بر تفسیر یک سوره قرآن باشد) منتشر شده باشند. همچنین، نادر کتاب‌های تفسیری تألیف‌شده و انتشار نایافته که وجود نسخه خطی یا دستنویس آنها و نیز انتسابشان به مؤلفان آنها محرز شده باشد، در این کتاب‌شناسی ذکر می‌شوند. بنابراین یادداشت‌های شخصی و متفرقه تفسیری افراد و نیز مقالاتی که در آنها تنها بخشی از یک سوره تفسیر شده باشد و یا کتاب‌های تفسیری مورد ادعا که وجود یا انتسابشان به مؤلفان احراز نشده، در این مقاله، گزارش نمي‌شوند.
سابقه چنین پژوهشی را به‌صورت عام‌ می‌توان در فهرست‌نگاری‌هایی نظیر الذریعة إلی تصانیف الشیعة اثر شیخ آقابزرگ تهرانی مشاهده کرد که در آن تمام کتاب‌ها و تصانیف عالمان شیعه از آغاز تا زمان حیات مؤلف کتاب، همراه با شرح‌حال مختصری از نویسندگان آثار گزارش شده است. کتاب دیگر در این ارتباط طبقات مفسران شیعه بخشایشی (بااغماض از ایرادات محتوایی) است که اصل آن به‌نوعی برگرفته از الذریعه با افزودن تفاسیر جدید پس از تألیف الذریعه است. علاوه بر آنها، برخی تألیفات جدیدتر مانند شناخت‌نامه تفاسیر نوشتة ایازی، تفسیر و تفاسیر شیعه اثر شهیدی صالحی نیز در ردیف پیشینه عام این موضوع قابل ذکر هستند. این آثار نوعاً مشتمل بر معرفی کتب و آثار تفسیری گذشته و حال ازجمله بخشی از آثار سده اخیر هستند. گستره معرفی آثار تفسیری در آنها به لحاظ زمانی و مکانی و صنفی (حوزوی و غیرحوزوی) محدودیتی ندارد. اما مقاله «کتاب‌شناسی تفاسیر قرن چهاردهم»، از محمدعلی هاشم‌زاده را به دلیل اختصاص به آثار تفسیری قرن چهاردهم شمسی می‌توان تا حدی پیشینه خاص برای این پژوهش به حساب آورد، با این‌حال در آن مقاله نیز اولاً آثار معرفی‌شده در آن، خاصِ دانشمندان شیعه و حوزة علمیة قم نبوده، بلکه اعم از آثار تفسیری شیعه و غیرشیعه و مؤلفان حوزوی و غیرحوزوی و تألیفات فضلای حوزة قم و دیگر حوزه‌هاست، ثانیاً آثار تفسیری جدید را که بعد از زمان تألیف مقاله و سال‌های اخیر سدة چهاردهم شمسی تألیف و منتشر شده‌اند، به طور طبیعی دربر دارد.
بنابراین با توجه به اینکه در آستانه همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزة علمیة قم هستیم، و در این‌باره مقاله یا کتابی که اطلاع‌رسانی جامعی از آثار تفسیری فضلای حوزة قم در سدة چهاردهم به دست داده باشد، یافت نشد، به نظر می‌رسد، تألیف و تنظیم کتاب‌شناسی آثار تفسیر ترتیبی دانشوران این حوزه با مشخصات و مختصات مورد نظر در این مقاله امری لازم و شایسته است. بدین منظور نگارندگان با شیوه مطالعه کتابخانه‌ای به گردآوری اطلاعات در دسترس از آثار مرتبط با موضوع از پایگاه‌ها و منابع معتبر پرداخته و با روش توصیفی آنها را پردازش کرده و سپس به نگارش درآوردند.
ساختار مقاله بر اساس محدوده و حجم آثار به سه بخش «تفاسیر ترتیبی کامل»، «تفاسیر ترتیبی ناتمام یا در حال تکمیل» و «تفاسیر ترتیبی محدود» تقسیم شده است. بر اساس این تقسیم مشخصات کتاب‌شناختی هر اثر در ذیل عنوان مربوط به خود، گزارش شده است. مشخصات کتاب‌شناختی هریک از آثار تفسیری در این مقاله بدین شکل چینش شده است: نام و نام خانوادگی نویسنده، بازه زمانی حیات او، نام کتاب، تعداد مجلدات، زبان اثر، مشخصات نشر (شامل: مکان نشر، ناشر، زمان نشر و احیاناً نوبت چاپ).
ترتیب و توالی مؤلفان آثار تفسیری به این صورت است که ابتدا صاحبان آثار تفسیری درگذشته به ترتیب سال وفات و سپس در ادامه مؤلفان در قید حیات به ترتیب سال تولد ذکر می‌شوند. طبعاً اندک نویسندگان آثار تفسیری سدة اخیر که اصل حوزوی بودنشان و یا  وابستگی آنها به حوزة علمیة قم احراز نشده، در این مقاله آثارشان گزارش نشده است.
در ذیل تفاسیر ترتیبی ناتمام و محدود، بعضاً به مناسبت، بعد از ذکر زبان اثر، به محدوده تفسیر (سوره‌ یا آیه یا آیات مورد تفسیر) نیز اشاره شده است. همچنین کتاب‌هایی که چاپ اول آنها در دسترس بوده یا به لحاظ ویرایش‌های بعدی، توجه به آنها اهمیت داشته، ابتدا مشخصات آن چاپ و ویرایش را ذکر کرده‌ایم و در غیر این دو صورت، تنها به ذکر نسخه حاضر و موجود در دسترس اکتفا نموده‌ایم و گاهی به اقتضای ضرورت، توضیح خیلی مختصری نیز در مورد وضعیت کتاب ذکر خواهیم کرد.
علی‌رغم همه تلاش‌ها در شناسایی و گردآوری اطلاعات آثار تفسیری دانشوران حوزة علمیة قم در سدة اخیر به‌جهت عدم وجود بانک‌های اطلاعاتی جامع کتاب‌شناختی و یا در دسترس نبودن همه اطلاعات لازم درباره آثار منتشرشده تفسیری در سدة اخیر، ممکن است برخی از آثار تفسیری متعلق به حوزویان قم از تیررس شناسایی ما دور مانده و در این مقاله ذکری از آنها نرفته باشد که که پیشاپیش اعتذار خویش را به پیشگاه مؤلفان آن‌گونه آثار اعلام می‌داریم. 
الف) تفاسیر ترتیبی کامل
مقصود از این دسته، آثاری است که تفسیر کل قرآن کریم را پوشش می‌دهند و به صورت ترتیبی تمام سوره‌ها از ابتدای سورة حمد تا انتهای سورة ناس در آنها مورد تفسیر قرار گرفته است.
1. سیدحسین شاه‌عبدالعظیمی (1276ـ1343)، تفسیر اثنی عشری، 14 جلد، فارسی، تهران، شرکت طبع کتاب، 1334-1339؛ (برخی مجلدات: تهران، فراهانی، 1336)؛ تهران، میقات، 1363.
2. سیدمحمدحسین طباطبائي (1281ـ1360)، المیزان فی تفسیر القرآن، 20 جلد، عربی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375، (با اضافه دو جلد فهارس): چ سوم، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1417ق.
3. محمد ثقفی تهرانی (1273ـ1364)، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، 5 جلد، فارسی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1329؛ چاپ سوم، تهران، برهان، 1386.
4. محمد سبزواری نجفی (1279ـ1367)، الجديد فى تفسير القرآن، 7 جلد، عربی، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1402-1406ق. این تفسیر در یک جلد با عنوان «ارشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن» تلخیص و توسط همین انتشارات در سال 1419ق چاپ شده است.
5. محمد کرمی حویزی (1300ـ1381)، التفسير لكتاب الله المنير، 8 جلد، عربی، قم، چاپخانه علمیه، 1402ق.
6. حسن مصطفوی (1297ـ1384)، تفسیر روشن، 16 جلد، فارسی، (جلدهای 1ـ3): تهران، سروش، 1366ـ1374؛ (16 جلدی): تهران، مرکز نشر کتاب، 1380.
7. محمدهادی معرفت (1309ـ1385)، التفسیر الاثری الجامع، 17 جلد تاکنون، عربی، شش جلد اول به قلم نویسنده، سوره‌های حمد و بقره، قم، مؤسسة التمهید، 1383. ارائه این تفسیر توسط مهدی رستم‌نژاد با همان سبک ادامه یافته و تا جلد 17، تفسیر آیه 206 سورة اعراف انتشار یافته است. ضمناً مطالعات و پژوهش‌های لازم برای تألیف این اثر تا جلد آخر نیز انجام شده و بقیه مجلدات در شرف تدوین و چاپ است.
8. علی فیض مشکینی (1300ـ1386)، تفسیر روان، 8 جلد، فارسی، پنج جلد اول به قلم نویسنده: جزء 1-18 قرآن، جلد شش تا هشت با تحریر رضا استادی شامل جزء‌های 19-30 قرآن، قم، دار الحدیث، 1392.
9. محمد صادقی تهرانی (1305ـ1390)، الفرقان في تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، 30 جلد، عربی، بیروت، مؤسسة اعلمی، 1395ق؛ چاپ دوم، تهران، فرهنگ اسلامی، 1407ق.
10. محمد صادقی تهرانی (1305ـ1390)، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، 1 جلد، عربی، قم، مکتبة محمد الصادقی الطهرانی، 1377. تفاوت این کتاب با «الفرقان...» از همین نویسنده در مزجی بودن، اختصار و اختصاص به روش تفسیر قرآن به قرآن است.
11. اکبر هاشمی رفسنجانی (1313ـ1395)، تفسیر راهنما، با همکاری جمعی از محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، 21 جلد، فارسی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1371ـ1383؛ چاپ سوم، قم، بوستان کتاب، 1395.
12. سیدابوالفضل میرمحمدی زرندی (1302ـ1398)، تفسیر بلاغ، 4 جلد، فارسی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1389.
13. اکبر دهقان (1343ـ1398)، نسیم رحمت، 14 جلد، فارسی، قم، حرم، 1386؛ نسخه رایانه‌ای: نرم‌افزار «نسیم رحمت2»، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.
14. محمدعلی تسخیری (1323ـ1398) و محمدسعید النعمانی، المختصر المفید فی تفسیر القرآن المجید، 3 جلد، عربی، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 1431ق.
15. سیدکمال فقیه ایمانی (1313ـ1400)، نور القرآن فی تفسیر القرآن، با همکاری جمعی از پژوهشگران، 20 جلد، انگلیسی، اصفهان، کتابخانه و مرکز تحقیقات امام علی، 1997م، زبان روسی، ویراستاری علمی ناظم زینال‌اف، با مشارکت بنیاد مطالعات اسلامی روسیه و مؤسسة تحقیقاتی امیرالمؤمنین، سن‌پترزبورک، شرق‌شناسی سن‌پترزبورک، 2008م. این تفسیر به زبان‌های مالیایی، ایتالیایی، فرانسوی و ترکی استانبولی نیز ترجمه شده است.
16. سيدكاظم ارفع (1323ـ1402)، تفسير بيان الرحمن، 5 جلد، فارسی، تهران، فيض كاشاني، 1392.
17. ناصر مکارم شیرازی (1305ـ)، تفسیر نمونه، با همکاری جمعی از نویسندگان: محمدرضا آشتیانی، محمدجعفر امامی، داود الهامی، اسدالله ایمانی، عبدالرسول حسنی، سیدحسن شجاعی، سیدنورالله طباطبائی، محمود عبداللهی، محسن قرائتی، محمد محمدی اشتهاردی، 27 جلد (به همراه 1 جلد فهرست موضوعی)، فارسی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1400-1414ق (1358ـ1372)؛ چاپ سی و دوم، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1392. ترجمه عربی با عنوان «الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل»: قم، مدرسة الامام علی ابی‌طالب، 1379.
18. سیدعلی‌اکبر قرشی (1307ـ)، تفسیر احسن الحدیث، 12 جلد، فارسی، تهران، بعثت، 1366ـ1371؛ (با ویرایش جدید و تجدیدنظر کلی): تهران، دفتر نشر نوید اسلام و مؤسسة کتاب عتیق، 1392.
19. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، منیة الطالبین في تفسیر القرآن المبین، 30 جلد، عربی، قم، مؤسسة امام صادق، 1391ـ1395. جلد اول و دوم به مباحث علوم قرآن اختصاص دارد.
20. ضیاءالدین برهانی کاشمری (1311ـ)، تفسیر الانوار، 12 جلد، عربی، مشهد، زلال اندیشه، 1394.
21. عبدالله جوادي آملي (1312ـ)، تسنيم: تفسير قرآن كريم، 80 جلد، فارسی، قم، اسراء، 1375ـ1403. این تفسیر حاصل تدریس مؤلف در سال‌های 1359 تا 1399 در حوزة علمیة قم بوده است.
22. سیدیحیی یثربی (1321ـ)، تفسیر روز؛ تفسیر عقلی ـ کاربردی قرآن کریم با توجه به مسائل روز، 7 جلد، فارسی، تهران، امیرکبیر، 1387.
23. سیدمحمد حسینی بهارانچی (1323ـ)، تفسیر اهل البیت، 9 جلد، فارسی، قم، مطیع، 1393ـ1398.
24. محسن قرائتی (1324ـ)، تفسیر نور، 12 جلد، فارسی، قم، مؤسسة در راه حق، 1374، (10 جلدی): تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1388. از این نویسنده کتاب‌های متعددی تحت عنوان تفسیر سوره‌های قرآن به صورت مستقل نیز چاپ شده است.
25. یعقوب جعفری‌نیا (1325ـ)، تفسیر کوثر، 12 جلد، فارسی، قم، هجرت، 1376-1398.
26. علیرضا برازش (1334ـ)، تفسیر اهل‌بیت، ترجمة سیدرسول بهشتی، هابیل جوانی، مصطفی خلاش، 18 جلد، عربی ـ فارسی، مشتمل بر تقریباً تمام روایات تفسیری شیعه در ذیل آیات، متن روایات به زبان عربی همراه با ترجمه فارسی، تهران، امیرکبیر، 1394. ضمناًٌ محتوای این اثر در پایگاهی با نام «تفسیر روایی اهل‌بیت» به آدرس اینترنتی http://alvahy.com قابل دسترسی است.
27. نجاح الطائی (1335ـ)، تفسیر اهل البیت، عربی، 25 جلد، تفسیر اجتهادی روایی، بیروت، دارالهدی لاحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۳۹ق.
28. مهدی اسلامی پناه‌یزدی (1340ـ)، بیان نوین در تفسیر قرآن کریم، 5 جلد، فارسی، تهران، افق اندیشه، 1392. این اثر توسط خود مؤلف به زبان عربی ترجمه شده و با عنوان «البیان الجدید فی تفسیر القرآن المجید» در بیروت در سال 1432ق/ 1391ش در 5 جلد منتشر شده است.
29. محمدعلی رضایی اصفهانی (1341ـ)، تفسیر قرآن مهر، با همکاری جمعی از پژوهشگران قرآنی، 22 جلد، فارسی، قم، پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن، 1387؛ چاپ دیگر 10 جلدی: قم، عصر ظهور، 1389؛ نسخه رایانه‌ای: نرم‌افزار «تفسیر قرآن مهر»، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.
30. مصطفی بروجردی (1341ـ)، تفسیر شمس، 10 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1397.
31. سیدمحمدرضا طباطبایی‌نسب (1349ـ)، تفسیر نفیس، 19 جلد، فارسی، به شیوه پرسش و پاسخ، تهران، نورالائمه، 1387ـ1399.
32. سیدجواد رضوی (1354ـ)، تفسیر روایی رضوان، 1 جلد، عربی، قم، پارسیان، 1386.
ب) تفاسیر ترتیبی ناتمام
مقصود از این دسته که با عنوان ناتمام از آن یاد کرده‌ایم، آثاری است که مؤلفانش به تفسیر چند سوره به سبک ترتیبی پرداخته‌اند و کار آنها ناتمام مانده است، یا آنچه تا زمان فعلی انجام داده‌اند، شامل تمام سوره‌های قرآن نمی‌شود و تألیف و انتشار آن، همچنان ادامه دارد و در آینده بر تعداد مجلدات تفسیرشان افزوده می‌شود.
1. محمدتقی اشراقی (1274ـ1327)، تفسیر سورة اعلی، نون و القلم، 1 جلد، فارسی، قم، برقعی، 1327.
2. سیدابوالحسن حسینی رفیعی قزوینی (1276ـ1353)، تفسیر رفیعی، تعداد جلد: نامشخص، فارسی، سوره‌های بقره، توحید، یس، جمعه، اعلی، حدید، زلزال، (چاپ سنگی): تهران، کتابخانه مؤلف (ر.ک. شهیدی صالحی، 1381، ص337؛ هاشم‌زاده، 1375، ص324-397).
3. سیدمصطفی خمینی (1309ـ1356)، تفسیر القرآن الکریم، مفتاح احسن الخزائن الالهیه، 5 جلد، عربی، سوره‌های حمد و آیات 1 تا 46 سورة بقره (با تصحیح و تحقیق سیدمحمد سجادی اصفهانی) در چهار جلد: تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1362 (و با تحقیق و تصحیح مجدد) در پنج جلد: تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1376.
4. مرتضی مطهری (1298ـ1358)، آشنایى با قرآن، 14 جلد، فارسی، مباحث مقدماتی درباره قرآن و تفسیر آیاتی از سوره‌های حمد، بقره، انفال، توبه، نور و برخی سور جزء 25 تا 30 قرآن، تهران، صدرا، 1402؛ ضمناً این تفسیر در مجلدات 26، 27 و 28 از مجموعه آثار استاد شهید مطهری، چاپ هشتم، قم، صدرا، 1372 منتشر شده است.
5. سیدمحمود علایی طالقانی (1289ـ1358)، پرتوی از قرآن، 6 جلد، فارسی، برخی سوره‌های نخست قرآن و تمامی سور جزء 30، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1342ـ1360؛ چاپ چهارم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1362.
6. ابوالقاسم محمدی گلپایگانی (1286ـ1358)، جرعه‌ای از زلال قرآن، 6 جلد، فارسی، (ج 1: سوره‌های اسراء، کهف و مریم؛ ج 2: طه، انبیاء و حج؛ ج 3: مؤمنون، نور، فرقان؛ ج 4: شعراء، نمل قصص؛ ج 5: عنکبوت، روم، لقمان، سجده و احزاب؛ ج 6: سبأ، فاطر، یس و صافات)، قم، بوستان کتاب، 1380-1386.
7. سیدمحمدحسین طباطبائي (1281ـ1360)، تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، 6 جلد، عربی، سوره‌های حمد تا یوسف (آیه 56)، (تحقيق اصغر ارادتي)، قم، مكتب تنظيم و نشر آثار علامه طباطبائي، 1425ق؛ بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1427ق.
8.. شهاب‌الدین اشراقی (1304ـ1360)، سخن حق در تفسیر قرآن کریم، 5 جلد، فارسی، سورة حمد تا آیه 155 سورة آل‌عمران، تهران، عروج، 1392.
9. سیدمحمد حسینی بهشتی (1307ـ1360)، در مکتب قرآن، 6 جلد، فارسی، سوره‌های حمد، بقره، آل‌عمران (تا آیه 110) و بخش‌هایی از سوره‌های اعراف، انفال، توبه، یونس، هود، یوسف، رعد، کهف، طه، انبیاء و حج، تهران، روزنه، 1400.
10. مرتضی حائری (1295ـ1364)، آفاق نور1: ویژه آثار قرآنی آیت‌الله شیخ مرتضی حائری، 1 جلد، فارسی، شامل سوره‌های حمد، کوثر و آیات خلافت، بلاغ، بیّنه، مؤدت و نور، نشریه آفاق نور1 (از مجموعه مجلدات نشریه میراث قرآنی)، سال اول، شماره اول، زمستان 1381.
11. حسن فرید گلپایگانی (1280ـ1366)، تفسیر سورة حدید، صف‌، تغا‌بن‌ و رسا‌له‌ای در ولایت، 1 جلد، فارسی، تهران، برهان، 1364.
12. حسن فرید گلپایگانی (1280ـ1366)، تفسير سورة مباركه جمعه و تفسير سورة كريمه منافقون، 1 جلد، فارسی، تهران، صبا، 1364.
13. حسن فرید گلپایگانی (1280ـ1366)، تفسیر سورة اسراء، مؤمنون و ملک، 1 جلد، فارسی، بی‌جا، ندای جدید، 1366.
14. سیدعلی فانی اصفهانی (1293ـ1368)، تفسیر سورة حمد و جمعه، این اثر در حال حاضر به صورت چاپ‌شده موجود نبوده، ولی ازجمله آثار نویسنده گزارش شده است (ر.ک. مهدوی، 1386، ج4، ص489).
15. سیدروح‌الله موسوي خمینی (1281ـ1368)، تفسیر و شواهد قرآنی در آثار حضرت امام خمینی، 1 جلد، فارسی، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1382.
16. سیدروح‌الله موسوي خمینی (1281ـ1368)، تفسير قرآن مجيد برگرفته از آثار امام خميني، مقدمه، تحقیق و تعلیق محمدعلی ایازی، 5 جلد، فارسی و عربی، (ج 1: شناخت‌نامه تفسیر، درآمدی بر شناخت اندیشه، گرایش، روش و مبانی تفسیری و تاویلی امام؛ ج 2: تفسیر سورة حمد تا آل‌عمران؛ ج 3: تفسیر سورة نساء تا توبه؛ ج 4: تفسیر سورة یونس تا سبأ؛ ج 5: تفسیر سورة فاطر تا الناس)، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1384.
17. علی‌اصغر طاهری‌کنی (1309ـ1370)، به کوشش مهدی اسلامی‌پناه یزدی (1340ـ)، تفسیر ادبی قرآن، 10 جلد (در حال تکمیل)، فارسی، بیان نکات لغوی، صرفی، نحوی و بلاغی و ذکر پیام‌ آیات سوره‌های حمد تا الرحمن، تهران، سرور، 1381؛ تهران دانشگاه آزاد اسلامی، 1383.
18. سیداحمد میرخانی (1290ـ1372)، مجموعه تفاسیر آیت‌الله میرخانی: فاتحه الکتاب، یاسین، مرسلات و دهر، 3 جلد، فارسی، تهران، شمس الضحی، 1395. همچنین تفسیر سوره‌های نساء، اعراف، یوسف، مُزمل، قیامت، مُدثر و واقعه نیز از ایشان به‌جا مانده که هنوز منتشر نشده است (ر.ک. جمعی از نویسندگان، 1392، مدخل «آیت‌الله سیداحمد میرخانی»).
19. علی روحانی نجف‌آبادی (1351ـ1373)، الفرقان فی تفسیر القرآن، 2 جلد (از مجموعه‌ای 22 جلدی که بقیه مجلدات آن چاپ نشده و به صورت تایپ دستی در کتابخانه‌ دار القرآن قم موجود است)، عربی، نجف، منشورات جامعة النجف الدینیه، 1972م (ر.ک. ایازی، 1378، ص789).
20. علی قاضی زاهدی گلپایگانی (1306ـ1375) زبدة التفاسير، سورة حمد و بخشی از سورة بقره، 2 جلد، فارسی، قم، حاذق، 1374.
21. علی قاضی زاهدی گلپایگانی (1306ـ1375)، فرازهايی از رهنمودهای پرورشی و تربیتی قرآن: تفسیر سورة لقمان و سجده، 1 جلد، فارسی، قم، بنیاد معارف اسلامی، ۱۳۷۴.
22. محمدباقر ملکی میانجی (1285ـ1377)، مناهج البیان فی تفسیر القرآن، 6 جلد، عربی، جزء 1 تا 4 (آیه 24 سورة نساء)، 29 و 30 قرآن. با اشراف: حسین درگاهی، تنظیم: محمد بیابانی اسکویی، تصحیح: عزیز آل‌طالب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1413ـ1417ق.
23. محمدتقی فلسفی (1286ـ1377)، تفسیر بیان: تفسیر سوره‌های حمد و بقره، 1 جلد، زبان فارسی، سورة حمد و آیات 1 تا 162 سورة بقره، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب، 1386.
24. علی صفایی حائری، معروف به عین صاد (1330ـ1378)، تطهیر با جاری قرآن، 3 جلد، فارسی، جزء سی‌ام، سورة بقره، آل‌عمران، مدثر و برخی دیگر از سور قرآن، چاپ دوم، قم، لیلة القدر، 1387. ادامه شمارگان این مجموعه با عناوین «تنها پناه: سوره‌های ناس و فلق»، «بگو که او: سوره توحید»، «وقتی که از خودت می‌سوزی: سورة مسد»، «آنگاه که یاری شدی: سورة نصر»، «چشم‌های بسته چشم‌های کور: سورة کافرون»، «کوثرف چشمه جاری: سورة کوثر»، «دام تزویر: سورة ماعون»، «کید پنهان، سورة فیل و ایلاف»، «پیوندهای بریده: همزه»، «شبی برتر از یک عمر: سورة قدر»، «رشد: دیداری تازه با سورة عصر»، «صراط: دیداری تازه با سورة حمد» از همین انتشارات چاپ شده است.
25. علی حجتی کرمانی (1316ـ1379)، پرتوی از انوار وحی (تفسیر سه سورة حمد، مدثر، تکاثر)، 1 جلد، عربی، تهران، کتاب آوند دانش، مشعل دانشجو، 1379.
26. ابوالفضل داورپناه اردبیلی (1305ـ1384)، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، 16 جلد، فارسی، سوره‌های حمد تا انفال، تهران، کتابخانه صدر، 1366.
27. سیداحمد فهری زنجانی (1301ـ1385)، دروس فی التفسیر، 2 جلد، عربی، سوره‌های فجر تا ناس، بیروت، الدار الاسلامیه، 1407ق.
28. غلامعلی همایی (1339ـ1385) و حمید محمدی (1340ـ) و صالح قنادی (1340ـ)، تفسیر بُشری: تفسیر ترتیبی جزء اول قرآن کریم، 1 جلد، فارسی، تفسیر سورة حمد و آیات 1 تا 141 سورة بقره (متن درسی)، قم، هاجر، 1396.
29. علی‌اکبر فیض مشکینی (1300ـ1386)، تفسیر مبسوط، 2 جلد، عربی و فارسی، ج 1: برخی از آیات سورة آل‌عمران، نساء و مائده، (شامل رساله‌ای با عنوان «بحث قصیر حول نظریة التطور» ذیل آیة ۵۹ سورة آل‌عمران که تفسیر موضوعی بوده و در بخش دوم آن را ذکر خواهیم کرد). ج 2: سوره‌های فاتحه، بقره، لقمان و ص، قم، دار الحدیث، 1393. پیشتر بخش‌هایی از این مجموعه به صورت پراکنده در قالب کتاب و مقاله در سال‌های 1358ـ1359 منتشر شده است.
30. مجتبی تهرانی (1316ـ1391)، تفسیر نور مبین، 2 جلد، فارسی، (ج 1: سوره‌های ناس، فلق، توحید، مسد، نصر، کافرون؛ ج 2: کوثر، ماعون، قریش، فیل، همزه، عصر، تکاثر)، تهران، مصابیح الهدی،1393.
31. سیدحسن طاهری خرم‌آبادی (1317ـ1392)، تفسیر قرآن، 1 جلد، فارسی، سوره‌های جمعه، مسد، نصر، کافرون، کوثر، قم، بوستان کتاب، 1391.
32. سیدعلی غیوری (1309ـ1393)، تفسیر مبین، 6 جلد، فارسی، سورة حمد تا هود، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1383ـ1384.
33. محمدرضا‌ مهدوی‌کنی (۱۳۱۰ـ۱۳۹۳)، سلسله تقریرات دروس تفسیری، تقریر و ویرایش محمد عترت‌دوست (جانی‌پور)، 6 جلد، فارسی، سوره‌های بقره، نبأ و قدر، تهران، دانشگاه امام صادق، 1397ـ1400.
34. محسن دعاگو (1331ـ1393)، درس‌هایی از قرآن، 2 جلد، فارسی، سوره‌های آخر قرآن؛ تکاثر، قارعه، عادیات، زلزال، تهران، دفتر مرکزی حزب جمهوری، اسلامی، 1362.
35. ابوالقاسم خزعلی (1304ـ1394)، انوار جاودان در تفسیر قرآن، 2 جلد، فارسی، جلد اول: سورة حمد و آیات 1 تا 23 سورة بقره، جلد دوم: آیات 24 تا 33 سورة بقره، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1391.
36. حسن صراف‌زاده کاشانی (1309ـ1394)، الهادی إلی الحق المبین: خطابات خدا در قرآن به اهل ایمان، 7 جلد، فارسی، (ج 1: سوره‌های حمد، قدر و توحید؛ ج 2: تفسیر90 آیه قرآن که با لفظ «یا أیّها الذین آمنوا» شروع شده؛ ج 3: سوره‌های علق و نصر؛ ج 4: سوره‌های ضحی، انشراح، کوثر و نصر؛ ج 5: سورة نور، ج 6: سورة احزاب؛ ج 7: سورة یوسف که در انتظار چاپ است. دست‌نوشته‌های تفسیری دیگری هم از نویسنده باقی است که هنوز منتشر نشده است)، تهران، مرسل، 1378ـ1387.
37. محمدباقر مدرس بستان‌آبادی (1305ـ1395)، تفسیر هدایت اقوم، 1 جلد، فارسی، بخشی از سوره‌های جزء سی، قم، دارالعلم، 1385.
38. سیدجعفر مرتضی عاملی (1323ـ1398)، دروس فی تفسیر القرآن الکریم، 10 جلد (موجود)، عربی، سوره‌های فاتحه، ماعون، کوثر، ضحی، انشراح، ناس، بیروت، المرکز الاسلامی للدراسات، 1417ـ1420ق / 1375ـ 1378ش؛ سوره‌های تین، عادیات، ضحی، انشراح، مسد، کافرون، فلق، قم، مرکز نشر و ترجمه آثار علامه محقق سیدجعفر مرتضی عاملی، 1396ـ1397.
39. سیدمحمد ضیاءآبادی قزوینی (1307ـ1399)، کلام النور نور الکلام: سلسله مباحث تفسیری، 17 جلد (تاکنون چاپ شده)، فارسی، سوره‌‌های انفال، توبه، یونس، هود، یوسف، رعد، ابراهیم، نحل، اسراء، کهف، آیات 1ـ59، یس، قیامت، محمد، اعراف، تهران، بنیاد خیریه الزهرا، 1385ـ1402.
40. محمد یزدی (1310ـ1399)، قبسات من سورتی الحمد و القدر، 1 جلد، عربی، سوره‌های حمد و قدر، قم، نصایح، 1381.
41. محمدتقی مصباح يزدی (1313ـ1399)، مشکات فروزان در تفسیر قرآن، جلد اول (مجلدات بعدی نیز در آینده منتشر می‌شود): سورة حمد و سورة بقره، آيات ۱ـ۴۸. سورة بقره تا آیه 255 در سال 1351ش توسط مؤلف به صورت درس‌گفتارهای تفسیری برای جمعی از فضلای حوزة قم ارائه شده و بار اول در شماره‌های 1 تا 7 و 9 مجله قرآن‌شناخت در سال‌های1387 تا 1391 به چاپ رسیده است. نخستین انتشار در قالب کتاب: قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1403. سورة حمد نیز در قالب شرح و تفسیر نماز در کتاب «به سوی تو» چاپ شده و اینک در سلسله تفسیر ترتیبی مؤلف گردآوری شده است.
42. محمدتقی مصباح یزدی (1313ـ1399)، به‌سوي تو، 1 جلد، فارسی، سورة حمد و توحيد، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1383.
43. محمدتقی مصباح یزدی (1313ـ1399)، رستگاران، 1 جلد، فارسی، آيات ابتدايی سورة مؤمنون و آيات پاياني سورة فرقان، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388.
44. حسن حسن‌زاده آملی، (1307ـ1400)، سدرة المنتهی فی تفسیر القرآن المصطفی المستخرج من تراث حسن‌زاده الآملی، 1 جلد، عربی، قم، سوره‌های حمد، بقره، آل‌عمران، نساء، مائده، انعام و تعدادی دیگری از سور قرآنی، قم الف. لام. میم، 1388.
45. شکرالله جهان مهین (1319ـ1401)، برداشتی از قرآن مجید: تفسیر سوره‌های قدر و بلد، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، تهران، برهان، 1358.
46. محمد محمدی ری‌شهری (1325ـ1401)، پرتوی از تفسیر اهل‌بیت، با همکاری عبدالهادی مسعودی و سیدمحمدکاظم طباطبایی، 3 جلد، فارسی، (ج 1: کلیاتی در زمینه مبانی و روش تفسیر روایی، ج 2: تفسیر سورة حمد و ج3: تفسیر سورة بقره)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی (با همکاری پژوهشگاه قرآن و حدیث)، 1398.
47. عبدالنبی نمازی (1324ـ1402)، تفسیر هدی، 4 جلد، فارسی، (ج 1: سوره‌های حمد و بقره، آیات 1-21؛ ج 2: سورة بقره، 22-49؛ ج 3: سورة بقره، 50-95؛ ج 4: سورة بقره، 96-144)، کاشان، محتشم، 1390.
48. محمدباقر محقق (1298ـ)، تفسیر المحقَّق، 2 جلد (از مجموعه‌ای 20 جلدی که بقیه مجلدات آن هنوز چاپ نشده است)، فارسی، به شیوه ادبى و استدلالى مشتمل بر تفسیر سوره‌های حمد، علق، مدثر، فلق و ناس، تهران، اسلامی، 1364.
49. سیدموسی صدر (1307ـ)، برای زندگی، 1 جلد، فارسی (ترجمة مهدی فخریان)، سوره‌های قصار قرآن؛ ناس، فلق، اخلاص، نصر، کوثر، ماعون، فیل، قریش، همزه، عصر، تکاثر، عادیات، زلزله، بیّنه، قدر، علق و دخان، تهران، مؤسسة فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، 1392. این کتاب در قالب چهارمین جلد از مجموعه «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» چاپ شده است.
50. سیدموسی صدر (1307ـ)، حدیث سحرگاهان، 1 جلد، فارسی، ترجمة علیرضا محمودی، مهدی موسوی‌نژاد، آیات برگزیده‌ای از سوره‌های بلند و قصار قرآن، چاپ سوم، تهران، مؤسسة فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، 1396. این کتاب که در قالب پنجمین جلد از مجموعه «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» چاپ شده، ترجمه «احادیث السحر» است که سال ۱۹۹۹م در بیروت منتشر و افزون بر مطالب آن، حدود ۲۰ بخش از آن در ترجمه فارسی گنجانده شده است.
51. سیدموسی صدر (1307ـ)، تفسیر قرآن، ترجمة مهدی فرخیان، علیرضا محمودی، مهدی موسوی‌نژاد، 8 جلد، فارسی، ج 1. مباحث مقدماتی درباره قرآن و تفسیر، ج 2. تفسیر سورة اخلاص، ج 3. تفسیر سورة ناس و فلق، ج 4. تفسیر سورة قدر، ج 5. تفسیر سورة تکاثر، ج 6و7. تفسیر موضوعی درباره زندگی و مرگ در قرآن و انفاق در قرآن، ج 8. تفسیر سورة اسراء، (قطع جیبی): تهران، مؤسسة فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، 1400.
52. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، تفسیر السور المسبحات الخمس، 1 جلد، عربی، سوره‌های حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن، ممتحنه، قم، مؤسسة الامام الصادق، 1390.
53. سیدمحمد حسینی خامنه‌ای (1314ـ)، آیات برگزیده، 2 جلد، فارسی، برخی از آیات منتخب قرآن، تهران، بعثت، 1355؛ تهران، بعثت، 1394.
54. سیدعلی حسینی خامنه‌اي (1318ـ)، بیان قرآن، 10 جلد، فارسی، سوره‌های بقره، ممتحنه، تغابن، برائت، مجادله، حمد، جمعه، حشر، صف و منافقون، تهران، مؤسسة پژوهشی انقلاب اسلامی، 1399؛ تهران، انقلاب اسلامی، 1401.
55. یعسوب‌الدین رستگار جویباری (1319ـ)، تفسیر البصائر، 29 جلد (از مجموعه‌ای 60 جلدی که تاکنون مجلدات 1، 31 تا 38 و 41 تا 60 آن چاپ شده و در حال تکمیل است)، جلد اول: سورة حمد، و جلد شصتم: سوره‌های جزء 30 تا ناس (به صورت ناپیوسته منتشر شده است)، عربی، قم، چاپخانه اسلامیه، 1361 به بعد.
56. عبدالکریم بی‌آزار شیرازی (1323ـ) و سیدمحمدباقر حجتی (1311ـ) تفسیر کاشف: ترسیمی از چهره موزون سور قرآن و روابط آیات، 7 جلد (از مجموعه‌ای 15 جلدی در حال تکمیل)، فارسی، سوره‌های حمد تا هود، چاپ چهارم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1376.
57. عبدالکریم بی‌آزار شیرازی (1323ـ)، قرآن در ادب فارسی: ترجمة تصویری و تفسیری آهنگین برخی از سوره‌های قرآن (سوره‌های فاتحه، توحید، ۲۰ آیة اول بقره، طه، حشر، تکویر، فجر، حاقه، نصر و جمعه)، 4 جلد، فارسی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374.
58. حسین انصاریان (1323ـ)، تفسیر حکیم، 19 جلد (از مجموعه‌ای حدوداً 40 جلدی در حال تکمیل)، فارسی، شامل سوره‌های حمد تا ابراهیم، تهران، دار العرفان، 1393-1402.
59. سیدناصر قوامی (1328ـ)، تفسیر عرفانی سوره‌های واقعه، طارق، اعلی، 1 جلد، فارسی، تهران، کتاب طوبی، 1373.
60. سیدمحسن میرباقری (1328ـ)، تفسیر اثری، 2 جلد، فارسی، درس‌گفتارها و تفسیر فرازهایی از جزء 26 قرآن، قم، دار الحدیث، 1397.
61. سیدرضا میرصانعی خوانساری (1331ـ)، نسیم وحی، تاکنون 1 جلد، فارسی، سوره‌های حمد و بقره، آیات 1ـ141 (در حال تکمیل تا سی جلد)، قم، اندیشه و فرهنگ جاویدان، 1398.
62. ابوالفضل یغمایی (1336ـ)، تفسیر رحمت: تفسیر سورة حمد و آیاتی از سورة بقره، 1 جلد، فارسی، قم، سبط النبی، 1390.
63. سیدمحمدرضا صفوى (1337ـ)، تفسیر سوره‌های حمد، قدر، نصر، عصر و اخلاص، 1 جلد، فارسی، تهران، دفتر نشر معارف، 1393.
64. سیدمحمدرضا صفوى (1337ـ)، تفسیر سوره‌های جمعه و منافقون، 1 جلد، فارسی، تهران، دفتر نشر معارف، 1396.
65. سیدمحمدرضا صفوى (1337ـ)، ژرفای توحید: ترجمه و تفسیر مختصر قرآن کریم، 1 جلد، فارسی، سوره‌های حمد و انعام، قم، بوستان کتاب، 1397.
66. فتح‌الله نجارزادگان (1337ـ)، تذکار وحی: آشنایی محتوایی با قرآن، 3 جلد، فارسی، متن درسی تفسیری در حوزه‌های علمیه، دفتر اول: سوره‌های حمد تا نساء، دفتر دوم: سوره‌های قاف تا آخر قرآن، دفتر سوم: سور‌ه‌های مائده، یوسف، کهف، حج، نور، فرقان، لقمان، احزاب، یس و حجرات، قم، مرکز مدیریت حوزة‌ علمیة قم، 1396.
67. سیدعباس سیدکریمی حسینی (1338ـ)، تفسیر علیین، 1 جلد، فارسی، تمام سوره‌های قرآن را شامل مى‌شود (به‌جز سوره حمد و عصر)، اما همة آيات را دربر ندارد، قم، اسوه، 1382.
68. احمد عابدینی (1338ـ)، لمحات فی تفسیر القرآن، 1 جلد، عربی، سوره‌های حمد و بقره، آیات 1ـ26، اصفهان، هستی‌نما، 1392.
69. محسن کازرونی (1339ـ)، تفسیر حکیم، جزء 29 و 30 قرآن، 2 جلد، فارسی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1385.
70. سیداحمد خاتمی (1339ـ)، نگاهی به سورة واقعه و الرحمن، 1 جلد، فارسی، قم، سماء قلم، 1384.
71. سیدمحمدمهدی میرباقری (1340ـ)، تأملات قرآنی در پرتو معارف اهل‌بیت، 5 جلد، فارسی، ج 1: مقام بسم‌الله و تفسیر سورة کافرون؛ ج 2: سوره‌های عصر، تکاثر و همزه؛ ج 3: سوره‌های فیل، ایلاف، انسان، کوثر و فجر؛ ج 4: سوره‌های ضحی و انشراح؛ ج 5: سوره‌های فلق،‌ ناس، ‌مسد و نصر، قم، تمدن نوین اسلامی، 1396.
72. محمدرضا حاج شریفی خوانساری (1341ـ)، تفسیر سورة حمد و توحید، 1 جلد، فارسی، قم، حضور، 1379.
73. مهدی احدی‌نژاد (1341ـ)، تفسیر فروغ بر پایه دانش‌ها، 4 جلد، فارسی، سوره‌های حمد و بقره، آیات 1ـ20 (در حال تکمیل)، فارسی، قم، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، 1382ـ1393.
74. مهدی احدی‌نژاد (1341ـ)، تفسیر تنعیم، 5 جلد، فارسی، سوره‌های حمد تا اعراف، (در حال تکمیل)، قم، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، 1395ـ1399.
75. محمدعلي رضایی اصفهانی (1341ـ)، تفسیر مقدماتی قرآن کریم، 1 جلد، فارسی، سوره‌های حمد، حجرات، جمعه، توحید، قدر و کوثر، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، 1393. ترجمه اثر به زبان عربی با عنوان: «التفسیر التمهیدی للقرآن الکریم»: همان ناشر، 1393.
76. فرج‌الله میرعرب (1342ـ) و حمزه مهدی‌زاده (1344ـ)، الکوثر فی التفسیر بالأثر، 1 جلد، عربی، سوره‌های حمد و بقره، آیات 1-39، (ظاهراً ادامه دارد)، قم، دار النشر المشهور، 1381.
77. محمود خالقی (1343ـ)، مائده آسمانی: برداشتی از تفاسیر قرآن مجید، 3 جلد، فارسی، جزء 3 قرآن و آیاتی از سورة آل‌عمران و نساء، کرمان، دار الذکر، 1379ـ1381.
78. عبدالکریم بهجت‌پور (1344ـ)، همگام با وحی: تفسیر تنزیلی (به ترتیب نزول)، 6 جلد (از مجموعه‌ای حدوداً 18 جلدی در حال تکمیل)، فارسی، سوره‌های مکی به ترتیب نزول از علق تا کهف، (جلد اول): قم، تمهید، 1387؛ (6 جلدی با ویرایش جدید): قم، تمهید، 1390-1397. نسخه رایانه‌ای: نرم‌افزار همگام با وحی، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.
79. رضا محققیان (1345ـ)، تفسیر انوار ثقلین براساس ارتباط‌شناسی بین قرآن و عترت، 2 جلد، فارسی، سوره‌های حمد و بقره، آیات 1ـ40، قم، اکرام، 1391.
80. سیدمحمود طیب حسینی (1346ـ)، روزنی به آفتاب (تفسیر ادبی ـ اجتماعی قرآن بر اساس فضای نزول و سیاق سوره): سورة ناس ـ ضحی، 1 جلد (ظاهراً بنای نویسنده بر ادامه این نوع کار بوده، اما هنوز بقیه مجلدات دیگر منتشر نشده است)، فارسی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1395.
81. گروهی از محققان مرکز تفسیر قرآن در حوزة علمیه، نخبة التفاسیر، 1 جلد (با عنوان «جلد اول» که ظاهراً بنایشان بر ادامه بوده، اما از زمان چاپ آن، هنوز بقیه مجلدات منتشر نشده است)، عربی، سورة حمد و آیات 1 تا 103 بقره، چاپ دوم، تهران، المرکز الثقافی للدروس من القرآن، 1380.
ج) تفاسیر ترتیبی محدود
این قسم از تفاسیر، ناظر به آثاری است که در حجمی محدود، تنها به تفسیر یک سوره و یا یک یا چند آیه خاص از قرآن به سبک ترتیبی پرداخته‌اند.
1. محمدتقی اشراقی (1274ـ1327)، تفسیر سورة یوسف، به اهتمام محمدرضا صالحی کرمانی، 1 جلد، فارسی، قم، برقعی، 1366ق / 1325ش.
2. سیدحسن فرید محسنی اراکی (1273ـ1348)، تفسیر سورة حمد، 1 جلد، فارسی، قم، حکمت، 1352.
3. سیدابوالحسن رفیعی قزوینی (1276ـ1353)، تفسیر حکمی علی آیتین الاولین من سوره یونس، 1 جلد، عربی، دو آیه اول سورة یونس، دست‌نویس در کتابخانه حوزة علمیة امام صادق قزوین.
4. سیدمحمدعلی موسوی اشکوری (1290ـ1356)، تفسیر سورة یس، 1 جلد، فارسی، این تفسیر در حال حاضر موجود نیست (ر.ک. شریف رازی، بی‌تا، ج2، ص157).
5. ابوالفضل زاهدی (1270ـ1357)، ارغام الکفرة فی سورة البقرة، 1 جلد، عربی، سورة بقره، این تفسیر در حال حاضر موجود نیست (ر.ک. شریف رازی، 1352، ج2، ص166).
6. غلامحسین تبریزی (1260ـ1359)، الدرر الثمینة‌ فی‌ تفسیر سورة‌ الجمعة‌ المبا‌رکة‌ فیها‌ تنویر الواح‌ القلوب‌ و تذکرة‌ لاولی‌ البصا‌ئر، 1 جلد، عربی، سورة جمعه، تهران، چاپخانه حیدری، 1383ق / 1342.
7. صدرالدین محلاتی شیرازی (1283-1359)، تفسیر سورة والعصر، 1 جلد، فارسی، شيراز، كتابفروشي معرفت شيراز، 1338؛ نسخه موجود: تهران، انتشارات نوید، 1362.
8. میرزا خلیل کمره‌ای (1277ـ1363)، تفسیر سورة نور، 2 جلد، فارسی، تهران، چاپخانه اقبال، 1325 (ر.ک. شهیدی صالحی، 1381، ص326)، نسخه الکترونیکی آن در کتابخانه نور موجود است.
9. مرتضی حائری (1295ـ1364)، تفسیر سورة فیل، 1 جلد، فارسی، قم، معارف جعفری، 1339. (این کتاب در کتابخانه تخصصی علوم و معارف قرآن قم، مؤلفش به نام «مرتضی حائری» ثبت شده، ولی در کتابخانه عمومی آیت‌الله حائری قم به نام «عبدالکریم حائری» ثبت شده است. در برخی کتابخانه‌ها هم تنها به نام خانوادگی حائری منسوب شده است).
10. حسن فرید گلپایگانی (1280ـ1366)، تفسیر سورة الحشر، 1 جلد، فارسی، تهران، مطبعة الحیدری، 1355.
11. سیدروح‌الله موسوي خمینی (1281-1368)، تفسیر آیة البسملة؛ محاضرات معرفیة، 1 جلد، عربی، (ترجمة پنج جلسه از تفسیر سورة حمد امام خمینی که در آن فقط به تفسیر آیه بسملة پرداخته است)، بیروت، دارالهادی، 1412ق.
12. سیدروح‌الله موسوي خمینی (1281-1368)، تفسیر سورة حمد، 1 جلد، فارسی، شامل تفسیر سورة حمد از کتاب «سرّ الصلاة» (تألیف سال 1318)، تفسیر سورة حمد از کتاب «آداب الصلاة» (تألیف سال 1321)، درس‌های تفسیر سورة حمد در برنامه «با قرآن در صحنه» و اشارات تفسیری درباره سورة حمد از دیگر آثار حضرت امام؛ تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1375.
13. سید‌روح‌الله موسوي خمینی (1281ـ1368)، تفسیر سورة علق، 1 جلد، فارسی، تهران، کمیل، 1359.
14. سیدهاشم حسینی تهرانی (1299ـ1370)، أطیب الثمرة فی تفسیر سورة الحمد و البقرة (بخش سورة حمد)، به کوشش محمود ملکی تراکمه‌ای، مجله سفینه، شماره 46، بهار 1394.
15. سیدابوالفضل نبوی قمی (1304-1370)، لئالی منثور در تفسیر سورة طور، 1 جلد، فارسی، قم، چاپخانه قم، 1333 (یک نسخه از این اثر در کتابخانه آیت‌الله بروجردی واقع در مسجد اعظم قم نگهداری می‌شود).
16. محمد مسائلی اردبیلی (1298ـ1372)، تفسیر سورة یس: شامل یک بحث تحقیقی جالب در پیرامون «المعاد» یا روز قیامت، 1 جلد، فارسی، تهران، چاپخانه موسوی، 1337.
17. محمد مسائلی اردبیلی، (1298-1372)، تفسیر سورة واقعه و بیان ابدیت اعجاز قرآن و مصونیت آن از تحریف، 1 جلد، فارسی، بی‌جا، انتشارات کتابفروشی جلالی، 1348.
18. سیدرضا صدر (1300ـ1373)، حُسن یوسف، 1 جلد، فارسی، سورة یوسف، چاپ سوم، قم، بوستان کتاب، 1385.
19. سیدرضا صدر (1300ـ1373)، تفسیر سورة حجرات، 1 جلد، فارسی، توضیح روی جلد: شامل بیش از پنجاه بحث از مباحث الهی، اجتماعی، حقوقی قرآن، تهران، کتابخانه صدر، 1360، با ویرایش جدید به اهتمام باقر خسروشاهی: چاپ ششم، قم، بوستان کتاب، 1388.
20. محمدباقر کمره‌ای (1282ـ1374)، کانون حکمت قرآن، 1 جلد، فارسی، سورة لقمان، تهران، 1323. این تفسیر در حال حاضر موجود نیست (ر.ک. آقابزرگ تهرانی، 1408ق، ج17، ص258).
21. محمدباقر کمره‌ای (1282ـ1374)، کانون عفت قرآن، 1 جلد، فارسی، سورة یوسف، تهران، 1324. این تفسیر در حال حاضر موجود نیست (ر.ک. آقابزرگ تهرانی، 1408ق، ج17، ص258).
22. سیدمحمدحسین حسینی طهرانی (1305ـ1374)، رساله نوین: دربارة بناء اسلام بر سال و ماه قمری و تفسیر آیة «إن عدة الشهور عندالله اثنا عشر شهراً...»، (آیة 36 سورة توبه)، 1 جلد، فارسی، چاپ پنجم، مشهد، علامه طباطبایی، 1394.
23. سیدمحمدحسین حسینی طهرانی (1305ـ1374)، تفسیر آیة نور: «الله نور السموات و الارض»، (آیة 35 سورة توبه)، 1 جلد، فارسی، چاپ پنجم، تهران، مکتب وحی، 1401.
24. محمدتقی فلسفی (1286ـ1377)، آیة الکرسی: پیام آسمانی توحید، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1379. (با تلخیص و تنظیم حسین سوزنچی): تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1386.
25. هادی روحانی (1302ـ1378)، قطره: تفسیر سورة حمد، 1 جلد، فارسی، بابل، مبعث، 1375.
26. عباس راسخی نجفی (۱۳۱۲ـ۱۳۷۸)، سورة کوثر؛ جلالت حضرت فاطمه، 1 جلد، فارسی، قم، قیام، ۱۳71.
27. عباس راسخی نجفی (۱۳۱۲ـ۱۳۷۸)، سورة والعصر حضرت امام زمان، 1 جلد، فارسی، قم، قیام، ۱۳۷۲.
28. عباس راسخی نجفی (۱۳۱۲ـ۱۳۷۸)، عظمت قرآن در سورة اخلاص، 1 جلد، فارسی، قم، قیام، ۱۳۷۲.
29. عباس راسخی نجفی (۱۳۱۲ـ۱۳۷۸)، س‍ورة ف‍ل‍ق؛ ب‍ی‍ان‌ک‍ن‍ن‍ده‌ اع‍ج‍از ق‍رآن، 1 جلد، فارسی، قم، قدس، ۱۳۷۳.
30. عباس راسخی نجفی (۱۳۱۲ـ۱۳۷۸)، والعادیات؛ فضائل حضرت علی، 1 جلد، فارسی، قم، قدس، ۱۳۷۳.
31. سیدمحمدباقر موسوی همدانی (1304ـ1379)، پیام سورة حمد، 1 جلد، فارسی، قم، صحفی،1372.
32. صادق احسان‌بخش (1309ـ1380)، تفسیر سورة احزاب و فتنه یهود، 1 جلد، فارسی، رشت، صادقین، 1375.
33. صادق احسان‌بخش (1309ـ1380)، تفسیر سورة نحل، 1 جلد، فارسی، رشت، صادقین، 1377.
34. سیدمحمدعلی کاظمینی بروجردی (1303ـ1382)، صوت الولایة: در شناخت مقدمات و دروس تکلیفی، به انضمام تفسیر سورة واقعه، 1 جلد، فارسی، قم، كتابفروشي مصطفوي، 1363.
35. سیدمحمدباقر حکیم (1318ـ1382)، تفسیر سورة الحمد، 1 جلد، عربی، تهران، المجمع العالمی لاهل‌البیت، 1425ق.
36. سیدمحمدباقر حکیم (1318ـ1382)، تفسیر سورة الممتحنة، 1 جلد، عربی، نجف، مؤسسة تراث الشهید الحکیم، 1427ق.
37. سیدمحمدباقر حکیم (1318ـ1382)، تفسیر سورة الصف، 1 جلد، عربی، نجف، مؤسسة تراث الشهید الحکیم، 1428ق.
38. حسن مصطفوی (1297ـ1384)، تفسیر سورة حشر (پنجاه و هشت سخنرانی)، 2 جلد، فارسی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، 1401.
39. سیدابوالفضل مدرس سعیدی ریحان یزدی (1298ـ1384)، عشق و عصمت یا تفسیر سورة یوسف، 1 جلد، فارسی، تهران، چاپخانه شرکت سهامي طبع کتاب، 1325.
40. سیدجلال‌الدین آشتیانی (1304ـ1384)، تفسير سورة توحيد، 1 جلد، فارسی، مجله دانشكده ادبيات و علوم انسانى، دانشگاه فردوسى، 1396ش.
41. نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی (1302ـ1385)، پرتوی از جمال انسانیت، 1 جلد، فارسی، سورة یوسف، قم، بی‌نا، 1345، چاپ شانزدهم، تهران، امید فردا، 1397.
42. علی مشکینی اردبیلی (1300ـ1386)، درسی از قرآن: تفسیر سوره صاد، 1 جلد، فارسی، قم، جامعة مدرسین، بی‌تا.
43. سیدعزالدین حسینی زنجانی (1300ـ1392)، تفسیر سورة مبارکه حمد، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1391.
44. سیدحسن طاهری خرم‌آبادی (1317ـ1392)، تفسیر سورة یوسف، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1391.
45. ابوالقاسم خزعلی (1304ـ1394)، نگاهی به قطره‌ای از زلال جوشان حمد، 1 جلد، فارسی، سورة حمد، تهران، خیمه، 1393.
46. سيدعبدالکریم موسوى اردبیلى (1304ـ1395)، تفسیر قرآن (سورة علق)، فارسی، مجله نامه مفید، شماره 3، پاییز 1374.
47. سيدعبدالکریم موسوى اردبیلى (1304ـ1395)، تفسیر قرآن (سورة مزمل)، فارسی، مجله نامه مفید، شماره 4، زمستان 1374.
48. محمدصادق حائری شیرازی (1315ـ1396)، تفسیر سورة حمد، 1 جلد، فارسی، تدوین سیدمصطفی عمرانیان، شیراز، مؤسسة فرهنگی هنری و انتشاراتی میرزای شیرازی (امیدواران)، 1385.
49. سیدجعفر مرتضی عاملی (1323ـ1398)، اهل البیت فی آیة التطهیر: دراسة و تحلیل، 1 جلد، عربی، آیة تطهیر (احزاب: 33)، بیروت، المرکز الاسلامی للدراسات، 1423ق / 1380ش. ترجمة فارسی با عنوان «اهل‌بیت در آیه تطهیر»: محمد سپهری، چاپ پنجم، قم، بوستان کتاب، 1393.
50. سیدجعفر مرتضی عاملی (1323ـ1398)، تفسیر سورة هل أتی، 2 جلد، عربی، سورة انسان، بیروت، المرکز الاسلامی للدراسات، 1424ق/ 1382ش.
51. محمد یزدی (1310ـ1399)، تفسیر من فاتحة الکتاب، 1 جلد، عربی، سورة حمد، بی‌جا، بی‌نا، 1373. این اثر در کتابخانه دیجیتالی نور موجود می‌باشد.
52. محمدتقی مصباح یزدی (1313ـ1399)، لقای الهی، 1 جلد، فارسی، آية 6 سورة انشقاق، چاپ دوم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388.
53. حسن ممدوحی کرمانشاهی (1318ـ1399)، لواء الحمد در شرح سوره‌ الحمد، 1 جلد، فارسی، تهران، مؤسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1399.
54. شمس‌الدین محمد مجتهدی نجفی (1302ـ1400)، فرهنگ دانشوران در تفسير قرآن: تفسیر سورة منافقون، 1 جلد، فارسی، چاپ یازدهم، تهران، سبحان، 1389.
55. شکرالله جهان مهین (1319ـ1401)، تفسیر سورة ضحی، 1 جلد، فارسی، قم، راسخون، 1386.
56. شکرالله جهان مهین (1319ـ1401)، تفسیر سورة مبارکه انشراح، 1 جلد، فارسی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، 1390.
57. محمد محمدی ری‌شهری (1325ـ1401)، با همکاری جمعی از محققان، پرتوی از تفسیر اهل‌بیت، سورة حمد، 2 جلد (جلد اول: مبانی و روش تفسیر)، عربی ـ فارسی، مشهد، بنياد پژوهش‌هاي اسلامي؛ قم، دارالحدیث، 1398.
58. رضا رفائی سعیدی (1310ـ1402)، نور درخشان در تفسیر نخستین سورة قرآن، 1 جلد، فارسی، سورة حمد، قم، رسالت، 1386. ترجمة عربی با عنوان: «النورالساطع فی تفسیر اول سور القرآن»، علی فاضل: مشهد، توس گستر، 1388.
59. سيدكاظم ارفع (1323ـ1402)، تفسیر سورة ماعون: به انضمام دانستنی‌هایی از قرآن (ویژه مقطع راهنمایی و دبیرستان)، 1 جلد، فارسی، تهران، فاخر، 1378.
60. ناصر مکارم شیرازی (1305ـ)، والاترین بندگان: شرح و تفسیر آیات عبادالرحمن، تهیه و تنظیم ابوالقاسم علیان‌نژادی، آیات 63 تا 76 سورة آل‌عمران، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، قم، نسل جوان، 1383.
61. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، قرآن و اسرار نظام آفرینش، 1 جلد، فارسی، سورة رعد، قم، چاپ مهر، 1354.
62. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، قرآن و معارف عقلی، 1 جلد، فارسی، سورة حدید، قم، بوستان کتاب، 1379.
63. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، در سرزمین تبوک: تفسیر سورة توبه، 1 جلد، فارسی، چاپ سوم، قم، بوستان کتاب، 1385.
64. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، مربی نمونه، 1 جلد، فارسی، سورة لقمان، چاپ دهم، قم، بوستان کتاب، 1387.
65. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، سیمای انسان کامل در قرآن: تفسیر سورة فرقان، 1 جلد، فارسی، (ویرایش دوم): چاپ دوازدهم، قم، بوستان کتاب، 1391.
66. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سورة حجرات، 1 جلد، فارسی، چاپ دهم، قم، بوستان کتاب، 1392.
67. جعفر سبحانی تبریزی (1308ـ)، دوست‌نماها: تفسیر سورة منافقون، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1378؛ (ویرایش دوم): چاپ پنجم، قم، بوستان کتاب، 1393.
68. عبدالله جوادی آملی (1312ـ)، تفسیر سورة ابراهیم، 1 جلد، فارسی، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، 1363.
69. حسین مظاهری (1312ـ)، معارف اسلام در سورة یس (سلسله درس‌های اخلاق3)، 1 جلد، فارسی، قم، شفق، 1367.
70. حسن شریعتی نیاسر (1312ـ)، قلب تنزیل: تفسیر سورة یس، نگارش و تحقیق محمد اصغری‌نژاد، 1 جلد، فارسی، قم، کتابخانه شهید شریعتی، 1391.
71. احمد بهشتی (1314ـ)، منشور عفاف: تفسیر سورة نور، 1 جلد، فارسی، چاپ چهارم، قم، بوستان کتاب، 1394.
72. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای جمعه‌گزاران: تفسیر سورة جمعه، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1395.
73. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای رستاخیزان: تفسیر سورة قاف، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1397.
74. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای محمد (1): تفسیر سورة مزمل، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1398.
75. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای محمد (2): تفسیر سورة مدثر، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب، 1399.
76. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای منافقان: تفسیر سورة منافقان، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب، 1400.
77. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای جنیان: تفسیر سورة جن، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1401.
78. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای نوح: تفسیر سورة نوح، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1401.
79. احمد بهشتی (1314ـ)، سیمای لقمان: تفسیر بخشی سورة لقمان، آیات 12-19، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1402.
80. علی کریمی جهرمی (1320ـ)، رازهای آسمانی در تفسیر سورة حدید، 1 جلد، فارسی، قم، مدرسة آیت‌الله گلپایگانی، 1352.
81. علی کریمی جهرمی (1320ـ)، درس‌هایی درباره نظام اخلاقی اسلام (تفسیر سورة حجرات)، 1 جلد، فارسی، قم، بوستان کتاب، 1398.
82. علی کریمی جهرمی (1320ـ)، تجلی انسان در قرآن: تفسیر سورة هل اتی، 1 جلد، فارسی، سورة انسان، قم، مدرسة آیت‌الله گلپایگانی، 1353، قم، بوستان کتاب، 1400.
83. عبدالکریم بی‌آزار شیرازی (1323ـ)، برداشتی نو از قرآن: سورة اعراف، طلوع و غروب تمدن‌ها، 1 جلد، فارسی، تفسیر تحلیلی با گرایش اجتماعی و سیاسی، تهران، بعثت، 1358.
84. سیدعلی حسینی میلانی (1323ـ)، تفسیر آیة المودة، 1 جلد، عربی، قم، مرکز الحقائق الاسلامیه، 1427ق / 1385ش.
85. عبدالکریم بی‌آزار شیرازی (1323ـ)، از عمق چاه تا اوج ماه: تفسیر سورة یوسف: اخلاق عملی برای جوانان، 1 جلد، فارسی، چاپ هشتم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، نورافشان، 1386.
86. سیدعلی حسینی میلانی (1323ـ)، آیة المباهلة، 1 جلد، عربی، قم، مرکز الحقائق الاسلامیه، 1429ق / 1387ش.
87. سیدعلی حسینی میلانی (1323ـ)، آیة التطهیر، 1 جلد، عربی، قم، مرکز الحقائق الاسلامیه، 1431ق / 1389ش.
88. یعقوب جعفری‌نیا (1325ـ)، از قعر چاه تا قصر شاه: تفسیر سورة مبارکه یوسف، 1 جلد، فارسی، قم، نسیم کوثر، 1384.
89. یعقوب جعفری‌نیا (1325ـ)، گنجینه‌های غیب، 1 جلد، فارسی، تفسیر سورة انعام، قم، اسوه، 1388.
90. سیدناصر قوامی (1328ـ)، تفسیر سورة حمد، 2 جلد، فارسی، قزوین، مهرگان دانش، 1396 و 1399.
91. محمود رجبی (1330ـ)، سورة ماعون: بازکاوی تفسیری، فارسی، مجله معرفت، شماره 107، آبان 1385.
92. محمدباقر موحدی نجفی (1331ـ) تفسیر تحلیلی قرآن کریم، 4 جلد، فارسی، جلد اول تا سوم در مقدمات تفسیر و جلد چهارم تفسیر سورة حمد)، قم، دارالتفسیر، 1381-1386.
93. علی‌اکبر بابایی (1333ـ)، پرسمان عصمت: شرحی بر آیه تطهیر (آیه 33 سورة احزاب)، 1 جلد، فارسی، چاپ سوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1396.
94. سیدمحمدرضا صفوى (1337ـ)، تفسیر سورة تغابن، 1 جلد، فارسی، تهران، دفتر نشر معارف، 1392.
95. سیدمحمدرضا صفوى (1337ـ)، راه رهایی: تفسیر سورة صف، 1 جلد، فارسی، تهران، دفتر نشر معارف، 1392.
96. سیدمحمدرضا صفوى (1337ـ)، تفسیر سورة یاسین، 1 جلد، فارسی، تهران، دفتر نشر معارف، 1394.
97. سیدعباس سیدکریمی حسینی (1338ـ)، خبر بسیار مهم: تفسیر سورة نبأ (به همراه بحثی پیرامون اختلاف قرائات)، 1 جلد، فارسی، قم، اسوه، ۱۳۸۴.
98. احمد عابدینی (1338ـ)، تفسیر سورة انفال، 1 جلد، فارسی، تهران، سرایی، 1397.
99. محمدرضا حاج‌شریفی خوانساری (1341ـ)، تفسیر سورة قدر، 1 جلد، فارسی، قم، بنی‌الزهرا، 1388.
100. علی شیروانی (1343ـ)، سیمای جهاد و مجاهدان در قرآن: تفسیر سورة انفال، 1 جلد، فارسی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، 1381.
101. محمد خامه‌گر (1343ـ)، تفسير اجتهادي سورة تحريم، 1 جلد، فارسی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، 1396.
102. فداحسین عابدی (1348ـ)، تفسیر تطبیقی آية مؤدت، 1 جلد، فارسی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، 1384.
103. عبدالرحمن باقرزاده (1349ـ)، پژوهشی تازه درباره آیة تطهیر (آیة 33 سورة احزاب)، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب، 1392.
104. مهدی علیزاده (1350ـ)، تفسیر کلامی ـ عرفانی آیة نور (آية 35 سورة نور)، 1 جلد، فارسی، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب، 1384.
105. حسین کامیاب (1354ـ)، قرآن و مسئله اکراه در دین با تأکید بر نقد شبهات (آیة 256 سورة بقره)، 1 جلد، فارسی، قم، دفتر نشر معارف اسلامی، 1396.
نتیجه‌گیری
با توجه به مطالعات انجام‌شده، نکات زیر را می‌توان از بررسی آثار گزارش‌شده نتیجه‌گیری کرد:
بر اساس این پژوهش، دستاورد فضلای حوزة علمیة قم در سدة چهاردهم هجری شمسی، تولید و تألیف 218 عنوان اثر تفسیر ترتیبی در بیش از 900 جلد کتاب بوده است که از آن میان، 32 اثر از نوع تفسیر ترتیبی کامل، 81 اثر تفسیر ترتیبی ناتمام و در حال تکمیل، 105 اثر تفسیر تک‌سوره‌ای و چندآیه‌ای یا تک‌آیه‌ای است.
اکثر آثار تفسیری سده اخیر در اصل به زبان فارسی نگاشته شده‌اند و بخش کمتری هم به زبان عربی (که بسیاری از آنها به زبان‌های دیگر نیز ترجمه شده‌اند). از آثار تفسیری فضلای حوزة علمیة قم تألیف‌شده به زبان‌های دیگر جز یک اثر که به زبان انگلیسی تألیف و سپس به زبان روسی و غیره ترجمه شده، اطلاع چندانی به دست نیامد.
به‌طور نسبی در تولید آثار تفسیری حوزة علمیة قم در طول سدة اخیر، سهم و تأثیر علامه طباطبائی و شاگردان بلافصل مدرسه تفسیری ایشان و نسل بعدی دانشورانی که در تفسیر شاگردان تلامیذ علامه بوده‌اند، برجسته‌تر از دیگران است.
سیر تاریخی شکل‌گیری آثاری تفسیری حوزة علمیة قم نشان می‌دهد که تولید و نگارش این آثار در سه دهه اول سدة چهاردهم بسیار اندک بوده و پس از دهه چهارم با شکل‌گیری مدرسه تفسیری علامه طباطبائی رو به گسترش و فزونی نهاده است. این فزونی و گسترش تا نیمه سدة چهاردهم با آهنگی ملایم ادامه داشته و پس از پیروزی اتقلاب و استقرار نظام اسلامی در ایران، در چهار دهه اخیر این سده بر حسب نیازهای جامعه از نظر کمّی و کیفی رشدی بسیار فزاینده و چشمگیر داشته است.