The duty of zakat as one of the divine teachings has many effects in the field of economic ethics. One of these effects is educational consequences in economic ethics. The existence of moral anomalies in the context of society and the lack of recognition and analysis of the duty of zakat as an economic capacity to organize moral and educational issues is a problem that has been assigned to this research to investigate the educational effects of the duty of zakat in economic ethics. This research is done by desk-research and analytical method. The findings of the research show that the obligation of zakat as one of the economic issues raised in moral and educational affairs at the same time promotes social responsibility, creates intimacy and brotherhood, addresses the educational problems of working children, avoids ugly habits, strengthens faith and avoids disbelief, respect citizenship rights, strengthening social interaction, guaranteeing voluntary payment, improving people's motivations, educational justice, and strengthening social and personal relationships between people in the society.
Title :بررسی آثار تربیتی فریضه زکات در اخلاق اقتصادی
Abstract:
فریضه زکات بهعنوان یکی از آموزههای الهی دارای آثار متعددی در حوزة اخلاق اقتصادی است. یکی از این آثار، پیامدهای تربیتی در اخلاق اقتصادی است. وجود ناهنجاریهای اخلاقی در بستر جامعه و عدم شناسایی و تحلیل فریضه زکات بهعنوان ظرفیتی اقتصادی جهت ساماندهی مسائل اخلاقی و تربیتی، مسئلهای است که موحب شده است این پژوهش به بررسی آثار تربیتی فریضۀ زکات در اخلاق اقتصادی بهپردازد. این تحقیق به روش کتابخانهای و تحلیلی صورت میگیرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که فریضۀ زکات در قالب یکی از موضوعات اقتصادی مطرح در امور اخلاقی و تربیتی همزمان موجب ارتقای مسئولیتپذیری اجتماعی، ایجاد صمیمیت و برادری، رسیدگی به معضلات تربیتی کودکان کار، دوری از عادات زشت، تقویت ایمان و دوری از کفر، احترام به حقوق شهروندی، تقویت رأفت اجتماعی، تضمین پرداخت داوطلبانه، اصلاح انگیزههای افراد، عدالت آموزشی و پرورشی میشود و روابط اجتماعی و فردی میان افراد جامعه را تقویت و استحکام میبخشد.
صدر، سیدمحمدباقر، 1421ق، الاسلام یقود الحیاة، قم، مرکز الأبحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر.
عاملی، زینالدینبن علی (شهید ثانی)، 1423ق، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه.
فراهیدى، خلیلبن احمد، 1408ق، العین، تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
کمالی، مهرداد، 1393، «بررسی ابعاد مختلف نقش زکات در جامعه و زندگی مسلمانان»، در: اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش دینی، سال اول، ش 1، ص 220ـ226.
محسنی گرکانی، احمد، 1377، زکات برای همه، قم، مؤسسة فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان.
محقق حلى، جعفربن حسن، 1407ق، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسة سیدالشهداء (ع).
مرتضویمهر، علی و فائزه آهنگرنژاد، 1399ش، «اثرات زکات در فقرزدایی از منظر اسلام و قرآن»، در: نخستین کنفرانس ملی حقوق، فقه و فرهنگ، سال اول، ش 1، ص 1ـ6.
مطهری، مرتضی، 1383ش، تعلیم و تربیت در اسلام، چ چهل و یکم، تهران، صدرا.
معصومینیا، غلامعلی، 1386ش، «اخلاق اقتصادی، مبانی بینشی، آموزهها و آثار»، اقتصاد اسلامی، سال هفتم، ش 26، ص 119ـ148.
مکی عاملی، محمدبن (شهید اول)، 1417ق، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، چ دوم، قم، جامعة مدرسین.
موسایی، میثم، 1387ش، «جایگاه انفاق و خاستگاه اجتماعی ـ اقتصادی آن، مطالعه موردی شهر بهبهان»، اقتصاد اسلامی، ش 30، ص 39ـ68.
موسوی خمینی، سیدروحالله، 1379، تحریر الوسیله، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسوی خمینی، سیدروحالله، 1385، صحیفه امام، چ چهارم، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسویان، سیدعباس، 1380ش، «انفاق قرآنی و ابزارهای مالی مناسب آن در عصر حاضر»، اقتصاد اسلامی، ش 2، ص 81ـ92.
نجفی، محمدحسن، 1981م، جواهر الکلام، تعلیق عباس قوچانی، بیروت، دار احیاءالتراث العربی.
نراقی، محمدمهدی، 1379ش، جامع السادات، قم، اسماعیلیان.
نمازی، حسین، 1387ش، نظامهای اقتصادی، چ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
Ariely, Dan et al, 2009, "Doing Good or Doing Well? Image Motivation and Monetary Incentives in Behaving Prosocially", American Economic Review, V. 99, N. 1, p. 544-555.
Benabou, J. M. Roland and Tirole, Jean, 2006, "Incentives and Prosocial Behavior", the American Economic Review, V. 96, N. 5, p. 1652-1678.
Frey, Bruno and R. Jegen, 2001, "Motivation Crowding Theory", Journal of Economic Surveys, V. 15, N. 5, p. 589-610.
Frey, Bruno, 1997, "A Constitution for Knaves Crowds out civic Virtues", Economic Journal, V. 107, N. 433, p. 1042-1053.
Reeve, Johnmarshall, 2001, Understanding Motivation and Emotion, ed. 3nd, Harcourt College Publisheres, New York.
Saunders, Phillip; Gilliard, June V, 1995, A Framework for Teaching Basic Economic Concepts, New York, National Council on Economic Education.
jamali, Yaghoub.(2024) An Investigation into the Educational Effects of Zakat in Economic Ethics. Marifat, 32(10), 61-70 https://doi.org/10.22034/marifat.2023.2021461