Writers:
✍️ Hamid reza Saremi / Associate Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
Seyed ali Safavi / Assistant Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
Pages:
39-52
Receive Date: 2025/02/11
Accept Date: 2025/02/11
Abstract:
Urban planning in Islam has a concept beyond mere material concepts; it rather implies all material and spiritual factors and urban activities in order to achieve the desired point of material and spiritual life of city residents. Aiming to reach Imam Ali’s view regarding the intellectual foundation dominant among city residents, this research first examines human nature and needs from Imam’s perspective. It then explores the intellectual foundations of human being based on the eight principles introduced in the authors’ previous research. The intellectual foundations is considered the most important among the three dimensions of an ideal city, compared to the other two dimensions of human communication and physical aspects. For this purpose, the research method is a combination of text and content analysis and meta-analysis methods. According to the results of this study, human beings mainly have two dimensions, physical and spiritual, and - considering the dimensions of human life- their needs can be best identified and defined within these dimensions. In addition, regarding the principles governing human thought, it is shown that these principles must align with human nature and reality, serving as the guardian and protector of the position of God’s Caliph. Finally, it is proven that the formation of the ideal city does not focus solely on worldly virtues but also emphasizes virtues of the hereafter. Therefore, the ideal city is not an end in itself, but rather a means to serve the transcendental purpose of human. While simultaneously addressing the material and metaphysical needs of humanity, this city must provide the necessary conditions for a muqarrab life – a life of nearness to Allah- and for the upbringing of the Caliph of Allah.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تحلیلی از جایگاه انسان در شهر مطلوب از دیدگاه امیر مؤمنان علی (ع)
Abstract:
شهرسازی از دیدگاه اسلام مفهومی فراتر از مفاهیم صرف مادی داشته؛ بلکه بر کلیه عوامل مادی و معنوی و فعالیتهای شهری در راستای دستیابی به نقطه مطلوب زندگی مادی و معنوی ساکنان شهر دلالت مینماید. در تحقیق جاری، ما با هدف دستیابی به دیدگاه امیر مؤمنان علی در خصوص مبانی فکری حاکم بر اهل شهر بهعنوان مهمترین بعد از ابعاد سهگانه شهر مطلوب قبل از ابعاد ارتباطات انسانی و ابعاد کالبدی بهعنوان دو بعد دیگر شهر مطلوب، ابتدا دو موضوع ماهیت و نیازهای انسان را از دیدگاه امام بررسی نموده و سپس بر اساس هشت مبنای معرفیشده در تحقیقات قبلی نگارندگان این پژوهش، مبانی فکری انسان را مورد بررسی قرار دادهایم. بدین منظور روش تحقیق تلفیقی از روشهای تحلیل متن و محتوا و فراتحلیل است. نتایج تحقیق نشان میدهد انسان بهطور عمده دو ساحت جسمانی و روحانی داشته و به تناسب ساحتهای حیات انسان، نیازهای او نیز تحت همین ساحتها قابل شناسایی و تعریف هستند. همچنین در باب اصول حاکم بر فکر انسان مشخص گردید که این اصول بایستی با ماهیت و حقیقت انسان هماهنگ و حافظ و نگهبان مقام خلیفةاللهی بشر باشد. در نهایت مشخص گردید که تشکیل شهر مطلوب تنها به فضیلتهای اینجهانی ختم نشده و نگاه به آخرت دارد. ازاینرو شهر مطلوب خود، نه بهعنوان یک هدف، بلکه بهعنوان یک وسیله در خدمت هدف متعالی انسان بوده و به همین دلیل این شهر بایستی ضمن توجه توأمان به نیازهای مادی و فرامادی انسان، زمینههای لازم زیستمقربانه انسان و تربیت خلیفةالله را تأمین نماید.
References:
- قرآن کریم.
- نهج البلاغه (1379). ترجمة محمد دشتی. قم: مشهور.
- آبادی، خدیجه و دیگران (1400). بررسی راهکارهای تحصیل امنیت فردی در نهجالبلاغه. پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران. 18 (9)، 1505-1517.
- اشرفی، امیررضا و میقانی، محمدامین (۱۳۹۹). نیازهای متعالی انسان از نگاه قرآن. معرفت، 278 (29)، 55-66.
- امامی، مجتبی (۱۳۹۷). نیاز و نیازمندی از منظر روانشناسی و اسلام. نامه الهیات، 11 (45)، 1-15.
- بهداروند، محمدمهدی (۱۳۸۰). امنیت از دیدگاه امام علی. پژوهشهای دانش انتظامی، 8 (3)، 11-37.
- پارسانیا، حمید (۱۳۹۰). فلسفه حقوق بشر از دیدگاه آیتالله جوادی آملی. حکمت اسرا، 3 (1)، 129-146.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1387). غررالحکم و دررالکلم. ترجمة مهدی انصاری. تهران: لوح محفوظ.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1401). غررالحکم. تصحیح مهدی رجایی. تهران: دارالکتاب الاسلامی.
- جان احمدی، فاطمه و دیگران (1394). بازخوانی مراحل حیات شهری پیامبر. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، 21 (6)، 7-28.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۵). فلسفه حقوق بشر. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۸). حکمت عبادات. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۱). نسبت دین و دنیا. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۲). حق و تکلیف. حکومت اسلامی، 29 (8)، 30-72.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۴). مبانی کلامی حق و تکلیف. اندیشه نوین دینی، 1 (1)، 9-28.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۵). تفسیر انسان به انسان. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۶). اسلام و محیط زیست. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۳الف). قرآن، میزان شناخت قرآن. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۳ب). رجال تفسیری. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۵). زن در آیینه جلال و جمال. قم: اسراء.
- حسینی خامنهای، سیدعلی (1372). بازگشت به نهج البلاغه. تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
- خلیلی، نصرالله (۱۳۸۲). معیار تشخیص نیازهای واقعی انسان از نیازهای کاذب از دیدگاه اسلام. معرفت، 75 (12)، 105-120.
- درهکی، علیرضا (۱۳۹۵). حیات حقیقی انسان از منظر نهجالبلاغه. پایاننامه کارشناسی ارشد. بیرجند: دانشکده ادبیات و علومانسانی دانشگاه بیرجند.
- رضایی، حسن و نصیریان، صفر (۱۳۹۷). بررسی ماهیت انسان با تأکید بر نهجالبلاغه. فلسفه دین، 15 (1)، 1-23.
- رئیسی، محمدمنان (1397). معماری و شهرسازی مطابق با سبک زندگی اسلامی (از تشریح وضع مطلوب تا تحلیل وضع موجود). قم: دانشگاه قم.
- ستاری ساربانقلی، حسن (۱۳۹۰). اصول مدیریت شهری رسول اکرم در مدینةالنبی. معرفت، 171 (20)، 11-24.
- سقا، ثریا و اویسی، کامران (1399). تحلیل آثار خداشناسی در هدایت فردی انسان از دیدگاه نهج البلاغه در پاسخ به نظریه اخترشناسان. پژوهشهای نهجالبلاغه، 19 (4)، 69-104.
- صارمی، حمیدرضا و کشاورزی، شیما (1400). تبیین اندیشه آرمانشهری با رویکرد شهر اسلامی در دیدگاه آیتالله جوادی آملی. نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، 11(4)، 82-157.
- طباطبایی، ریحانه و پرچم، اعظم (۱۳۹۲). حیات طیبه، حیاتی اخلاقی در راستای مظهریت صفات الهی. معرفت، 187 (22)، 13-28.
- طباطبایی، محمدکاظم (۱۳۹۷). کرامت انسان در سخن و سیرۀ امام علی. در: www.imam-khomeini.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=22831.
- عباسی، فرهاد (۱۳۹۱). آزادی، تعریف، حدود و انواع آن در حکومت دینی از دیدگاه نهج البلاغه. مطالعات حقوق بشر اسلامی، 2 (1)، 99-120.
- عزیزی کیا، غلامعلی و عابدی، مهدی (۱۳۹۹). بررسی نیازهای انسان از دیدگاه قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان. معرفت، 278 (29)، 43-53.
- فتحی، معصومه و سلیمانی، اسماعیل (۱۳۹۵). مفهوم انسان در نهج البلاغه. پژوهشهای قرآن و حدیث، 49 (1)، 91-116.
- قبادی، علیرضا (۱۳۹۳). ویژگیهای شهر از منظر نهجالبلاغه. تهران: مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران.
- قرائتی، محسن (۱۴۰۱). امنیت در قرآن. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
- کاملی، ابراهیم (۱۳۸۵). کرامت انسانی در حکومت امام علی. طوبی، 5 (2)، 105ـ110.
- کریمی، زینب و مهدیپور، زهرا (۱۳۹۹). تغذیه سالم در سیره امام علی. سیرهپژوهی اهلبیت رویکرد تمدنی، 6 (11)، 23-35.
- کلانتری، ابراهیم (۱۳۸۹). راهکارهای عینی پاسخگویی قرآن به نیازهای انسان معاصر. مطالعات تفسیری، 1 (2)، 35-60.
- کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۶۳). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- مجلسی، محمدباقر (۱۳۶۸). بحار الانوار. بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۵). اخلاق اسلامی در نهجالبلاغه (خطبه متقین). قم: نسل جوان.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۷). از تو سؤال میکنند. تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیاننژادی. قم: امام علی بن ابیطالب.
- ملکی، محمد و وحیدی، شهابالدین (1395). ابزار و منابع معرفت از دیدگاه امام علی در نهج البلاغه. هفتآسمان، 18 (70)، 5-28.
- موسویفر، محمدتقی (۱۳۹۷). مرور ادبیات مطالعات سبک زندگی در آثار برخی متفکران مسلمان. تحقیقات کاربردی علوم انسانی اسلامی، 2 (2)، 115-142.
- مولایی، اصغر (۱۳۹۶). تبیین نظم شهر اسلامی بر اساس احکام ثابت. فلسفه دین، 14 (4)، 855-878.
- مولایی، محمد (۱۳۹۴). آزادی در نظام حکومت اسلامی از منظر نهجالبلاغه. پژوهشنامه نهجالبلاغه، 11 (3)، 1-16.
- نقرهکار، عبدالحمید (۱۳۹۳). تعامل ادراکی انسان با ایدههای فضایی هندسی در معماری. تهران: امیرکبیر.
- نقرهکار، عبدالحمید (۱۳۹۵). نسبت اسلام با فرایندهای انسانی فرانظریه سلام (SALAM) طرح مدلی (بنیادی ـ کاربردی) در (ساختار، منابع، مبانی و ارزیابی) آثار هنری، معماری و شهرسازی از منظر اسلامی. پژوهشهای معماری اسلامی، 4 (3)، 4-21.
- نقرهکار، عبدالحمید (۱۳۹۶). نسبت اسلام با مراحل پنجگانه در فرایندهای انسانی نظریه سلام (SALAM). تهران: دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران.
- نقیزاده، محمد (1387). شهر و معماری اسلامی (تجلیات و عینیات). اصفهان: مانی.
- نقیزاده، محمد (۱۳۸۸). طرح کلی برنامه جامع احیاء شهر اسلامی. کتاب ماه هنر، 136 (1)، 4-13.
- نقیزاده، محمد (۱۳۹۴). الگو، مبانی، ارکان، صفات و اصول شهر اسلامی. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 1 (1)، 63-80.
- نقیزاده، محمد (1395). شهر علوی (شهر آرمانی تحققپذیر در دنیا). تهران: خورشید باران.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
PourYazdanParast, Seyyed Mohammad Sadegh, Saremi, Hamid reza, Safavi, Seyed ali.(2025) An Analysis of the Position of Man in the Ideal City: A Perspective of Amir al-Mo’minan Ali. Marifat, 33(2), 39-52 https://doi.org/10.22034/marifat.2024.2022034
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Seyyed Mohammad Sadegh PourYazdanParast; Hamid reza Saremi; Seyed ali Safavi."An Analysis of the Position of Man in the Ideal City: A Perspective of Amir al-Mo’minan Ali". Marifat, 33, 2, 2025, 39-52
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
PourYazdanParast, S, Saremi, H, Safavi, S.(2025) 'An Analysis of the Position of Man in the Ideal City: A Perspective of Amir al-Mo’minan Ali', Marifat, 33(2), pp. 39-52
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
PourYazdanParast, S, Saremi, H, Safavi, S. An Analysis of the Position of Man in the Ideal City: A Perspective of Amir al-Mo’minan Ali. Marifat, 2025; 33(2): 39-52