Marifat, Volume 33, Issue 1, No 316, Year 2025 , Pages 47-57

    Examining the Educational Role of Father in Cultivating "Social Emotions" Based on the Quran and Nahj al-Balagha

    Writers:
    ✍️ Fatemeh Vojdani / Associate Professor, Department of Islamic Studies, Shahid Beheshti University, Faculty of Theology and Religions / f_vojdani@sbu.ac.ir
    Fatemeh / MA in the Philosophy of Education, Shahid Beheshti University
    dor 20.1001.1.10236015.1403.33.1.5.6
    doi 10.22034/marifat.2024.2022139
    Abstract: 
    Lack of attention to the educational role of fathers in the emotional upbringing of children and adolescents deprives them of proper and complete upbringing and has adverse consequences for the individual and society. Since education is influenced by the worldview and values in the society, religious teachings can be a good source for designing educational methods. This research aims to examine the role of father in cultivating the social emotions of children based on the Quran and Nahj al-Balagha. The research method is descriptive-analytical. Based on the findings, firstly, fathers should cultivate the following social emotions in their children: social emotions towards the general public (including: avoiding a sense of superiority, balanced philanthropy while respecting limits, avoiding reprehensible affections, benevolence, empathy, making others happy, trying to resolve misunderstandings among people, and managing anger), social emotions in relation to wrongdoers (including: responsibility and avoiding indifference, avoiding resentment and revenge, avoiding excessive hostility, strengthening hope for reform in wrongdoers, hatred and acquittal of oppressors, and not being influenced by the unwarranted criticism of others), and social emotions towards believers and righteous people (including: a sense of closeness and unity with righteous people and commitment and loyalty to friends). Secondly, they can use the following methods: gaining the trust of children, presenting a good role model, commanding and forbidding, explaining and clarifying, preaching well, similes and metaphors, embellishing the words, warning, praying and asking for help from God.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی نقش تربیتی پدر در پرورش «عواطف اجتماعی» بر اساس قرآن و نهج البلاغه
    Abstract: 
    کم‌‌توجهی به نقش تربیتی پدران در تربیت عاطفی کودکان و نوجوانان، آنها را از تربیت صحیح و کامل محروم می‌کند و عواقب سوئی برای فرد و جامعه دارد. از آنجا که تربیت تحت تأثیر جهان‌بینی و نگرش‌های ارزشی حاکم بر هر جامعه‌ای است، آموزه‌های دینی می‌توانند منبع خوبی برای دستیابی به روش‌های تربیتی باشند. هدف این پژوهش، بررسی نقش پدر در پرورش عواطف اجتماعی فرزندان در قرآن و نهج البلاغه می‌باشد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است. بر اساس یافته‌ها، اولاً، پدران باید عواطف اجتماعی ذیل را در فرزندان خود پرورش دهند: عواطف اجتماعی نسبت به عموم مردم (شامل: پرهیز از احساس برتری، مردم‌دوستی متعادل با رعایت حد و مرز، اجتناب از محبت‌های مذموم، خیرخواهی، همدلی، شاد کردن دیگران، تلاش جهت رفع کدورت میان مردم و مدیریت خشم)، عواطف اجتماعی در ارتباط با خطاکاران (شامل: احساس مسئولیت و اجتناب از بی‌تفاوتی، اجتناب از کینه‌توزی و حس انتقام‌جویی، اجتناب از افراط در دشمنی‌ها، تقویت امید به اصلاح در خطاکاران، بغض و برائت از ظالمان، عدم تأثیرپذیری از ملامت بی‌جای دیگران) و عواطف اجتماعی نسبت به مؤمنان و نیکوکاران (شامل: احساس قرابت و یکپارچگی با نیکوکاران و احساس تعهد و وفاداری نسبت به دوستان). ثانیاً، آنها برای این کار می‌توانند از روش‌های زیر بهره ببرند: جلب اعتماد متربی، الگودهی، امر و نهی، توضیح و تبیین، موعظه حسنه، تمثیل و تشبیه، تزئین کلام، انذار، دعا و مددخواهی از خداوند.
    References: 
    • قرآن کریم.
    • نهج البلاغه (1371). ترجمة اسدالله مبشری. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • صحیفه سجادیه (1375). ترجمة عبدالمحمد آیتی. تهران: سروش‌.
    • ابن الجوزی، یوسف (1426ق). تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة. بیروت: صاد.
    • ابوطالبی، مهدی (1386). تربیت دینی از دیدگاه امام علی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • افضلی، زهرا و عبدالکریمی، سپیده (1400). بازکاوی موضوع تقوا در نهج البلاغه بر اساس اصول ادب، پژوهشنامه نهج البلاغه، 9 (34)، 1ـ19.
    • انصاری، محمدعلی (1392). منشور تربیت؛ شرح نامه ۳۱ نهج‌ البلاغه. مشهد: بیان هدایت نو.
    • باقری، خسرو (۱۳۸۶). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. تهران: مدرسه.
    • بهرامی، معصومه و دیگران (1398). بررسی نقش و جایگاه پدر در تربیت فرزند در الگوی اسلامی ایرانی. کنفرانس ملی پژوهش‌های حرفه‌ای در روان شناسی و مشاوره با رویکرد دستاوردهای نوین در علوم تربیتی و رفتاری از نگاه معلم.
    • تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد (1366). غررالحکم و دررالحکم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    • حرعاملی، محمدبن حسن (1409ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل‌بیت.
    • حسین‌زاده، علی و قاسمی، هاجر (1394). تبیین مهم‌ترین روش‌های عاطفی آسیب‌زا در تربیت با تکیه بر آیات قرآن کریم و احادیث ائمه. پژوهش نامه معارف قرآنی، ۷ (۹)، 22ـ60.
    • عرب گوئینی، احمد (1395). نقش تربیتی پدر و تأثیرات آن بر اعضای خانواده از منظر اسلام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. کرمان، دانشگاه شهید باهنر.
    • علوی، سیدحمیدرضا و دیگران ‌(1398). اهداف اصول و روش‌های تربیت عاطفه غم و شادی انسان از منظر صحیفه علویه. علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 7(12)، 25ـ34.
    • فرمهینی فراهانی، محسن (1390). تربیت در نهج‌البلاغه. تهران: آییژ.
    • فرمهینی فراهانی، محسن و رضوان‌خواه، سلمان (1396). الگوی مفهومی تربیت عاطفی با رویکردی بر نهج‌البلاغه، آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، 5، 54ـ73.
    • قائمی‌مقدم، محمدرضا (1391). روش‌های تربیتی در قرآن. تهران: سمت.
    • قدیری، محمدحسین (1384). مدیریت خشم. معرفت، 97، 93ـ106.
    • قرائتی، محسن (1374). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
    • مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
    • محدث نوری، حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
    • محمدی ری‌شهری، محمد (1385). حکمت نامه لقمان. قم: پیام اسلام.
    • محمدی ری‌شهری، محمد (1416ق). میزان الحکمه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی (1387). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی (1391). اخلاق در قرآن. تحقیق و نگارش محمدحسین اسکندری. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مطهر ثانی ازرانی، حیدر (1394). جلوه‌های نقش پدری حضرت علی در نهج‌البلاغه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه پیام نور.
    • مکارم شیرازی، ناصر و دیگران‌ (1397). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    • موسوی، سیدرضا (1392). روش‌های تربیت عاطفی از منظر قرآن و حدیث با تأکید بر محبت، خشم و ترس. رساله دکتری، قم: دانشگاه قرآن و حدیث.
    • نجفی، محمد و دیگران ‌(1394). سازمان‌دهی نظام تربیت عاطفی مبتنی بر آموزه‌های قرآنی، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، ۳ (۲۹)، 49ـ82.
    • واعظی، محمد و مشایخی‌پور، محمدعلی (1393). اخلاق کار در نهج‌البلاغه. تهران: امیرکبیر.
    • Adeleke, A. G. (2017). Father’s Role in Child’s Emotional Intelligence Development. Journal of Teaching and Education. 7 (10), 177-184.
    • Gratch, J., Mao, W., and Marsella, S. (2006). "Modeling Social Emotions and Social Attributions". In Cognitive Modeling and Multi-agent Interactions. Sun, Ron (ed.). Cambridge University Press.
    • Keltner, D., and Buswell, B. N. (1997). Embarrassment: Its distinct form and appeasement functions. Psychological Bulletin, 122, 250–270.
    • Krendl, A. C.; Heatherton, T. F. (2017). "Social Emotions: Imaging Social Emotions. Reference Module" in Neuroscience and Biobehavioral Psychology. 5(21), 97_110.
    • Parkinson, B., Fischer, A. H., and Manstead, A.S.R. (2005). Emotion in social relations: Cultural, group, and interpersonal processes. New York: Psychology.
    • Worthington, E. L., Jr., & Wade, N. G. (1999). The psychology of unforgiveness and forgiveness and implications for clinical practice, Journal of Social and Clinical Psychology. 18 (4), 385–418.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Vojdani, Fatemeh, , Fatemeh.(2025) Examining the Educational Role of Father in Cultivating "Social Emotions" Based on the Quran and Nahj al-Balagha. Marifat, 33(1), 47-57 https://doi.org/10.22034/marifat.2024.2022139

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Fatemeh Vojdani; Fatemeh ."Examining the Educational Role of Father in Cultivating "Social Emotions" Based on the Quran and Nahj al-Balagha". Marifat, 33, 1, 2025, 47-57

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Vojdani, F, , F.(2025) 'Examining the Educational Role of Father in Cultivating "Social Emotions" Based on the Quran and Nahj al-Balagha', Marifat, 33(1), pp. 47-57

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Vojdani, F, , F. Examining the Educational Role of Father in Cultivating "Social Emotions" Based on the Quran and Nahj al-Balagha. Marifat, 2025; 33(1): 47-57