Ma`rifat

مسئله نفس و بدن در فلسفه ملّاصدرا، با توجه به اصول و ادلّه وى، تبیین بسیار مهمّى دارد. در عبارات ملّاصدرا، از روح بخارى که به عنوان نظریه‏اى علمى در گذشته رواج داشته در تبیین رابطه نفس و بدن فراوان استفاده شده است. وجود روح بخارى را نمى‏توان از مبانى و ادلّه ملّاصدرا استخراج کرد؛ بلکه به کارگیرى آن بیشتر در توضیحات غیراستدلالى وى در مورد نحوه رابطه نفس و بدن دیده مى‏شود؛ زیرا روح بخارى را با توجه به شواهد موجود که از جمله آنها نظریه جسمانیه‏الحدوث و روحانیه‏البقا بودن نفس و حرکت جوهرى اشتدادى نفس است، نمى‏توان به عنوان موجودى مستقل غیر از مرتبه‏اى از مراتب نفس به اثبات رساند؛ چنان‏که حذف آن به استدلال‏هاى ملّاصدرا خللى وارد نمى‏کند. بنابراین، روح بخارى به عنوان نظریه علمى نقشى جز تعیین مصداق در تبیین مسئله نفس و بدن ندارد. این تعیین مصداق به گونه‏اى است که با حذف آن، ایرادى به اصل نظریه وارد نخواهد شد.