Ma`rifat

یکى از مباحث محورى هویّت‏ساز هر تمدنى «طبقه‏بندى» علوم است. هر تمدنى که بتواند به خوبى از عهده این مهم برآید و تقسیم‏بندى مستقل و منسجمى از علوم ارائه نماید، در واقع توانسته است هویّت فرهنگى و معرفتى خود را از هجوم و نفوذ دیگران حفظ نماید. بى‏شک، این مهم بر عهده اندیشمندان هر جامعه است. غزالى، از متفکران بنام و صاحب‏نظر مسلمان، علاوه بر تسلط کامل به مبانى اسلامى، به این مقوله در کتب متعدد خود پرداخته است.      نوشتار حاضر به روش مطالعه اسنادى، درصدد تبیین دیدگاه غزالى درباره طبقه‏بندى علوم است. ایشان با در نظر داشتن دو مطلب سلسله مراتبى بودن علوم و تفاوت در میزان کاشفیت علوم، به تقسیم‏بندى علوم پرداخته است. وى علوم را به دو دسته کلى «دینى» و «غیردینى» تقسیم کرده است و علوم دینى را به دو دسته «مکاشفه» و «معامله» تفکیک‏پذیر مى‏داند. وى معتقد است علوم مکاشفه در صدر علوم است و روش آن شهودى است و نه حسى که هرکس قادر به کسب این علم نیست.      بهترین علم از میان علوم معامله از جمله سیاست از دیدگاه غزالى، علم فقه است و این علم کانون همه علوم معامله است.