اقدام متقابل جزء مهمترین مباحث مطرح در رابطه با مسئولیت بینالمللى دولتهاست. اختصاص یافتن مواد 49 تا 53 از طرح 2001 مسئولیت بینالمللى ناشى از رفتار خلاف دولتها (بخش سوم از فصل دوم) بیانگر اهمیت این ضمانت اجراى بینالمللى در خصوص نقض تعهدات است. کمیسیون حقوق بینالملل طى مواد مذکور به هدف، محدوده، شرایط و سایر مسائل مربوط به اقدام متقابل پرداخت. سؤال اصلى در بحث اقدام متقابل آن است که در صورت نقض تعهد توسط یک دولت، چه اقداماتى توسط دولت خسارتدیده مىتواند به عنوان اقدام متقابل صورت پذیرد؟ آیا این اقدامات صرفا توسط دولت مستقیم صدمهدیده مىتواند و یا باید صورت گیرد و یا براى دولتهاى ثالث هم امکانپذیر است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا صلح و امنیت بینالمللى مورد تهدید قرار نخواهد گرفت؟
از مباحث مطرح در این زمینه و با لحاظ روش توصیفى ـ تحلیلى به دست مىآید که هنوز در خصوص این تأسیس جمعى توافق جامعى صورت نگرفته است. مشکل اصلى ناشى از فقدان چارچوبه نظریه پذیرفتهشده جهانى است. علىرغم آنکه کمیسیون حقوق بینالملل تلاشهاى زیادى نیز انجام داده است.