Ma`rifat

کانت اولین متفکرى است که از جایگاهى برتر به تعارضات عقل مى‏نگرد و قصد حل آنها را دارد. این تعارضات مبدأ عزیمت کانت به سوى نقّادى عقل به شمار مى‏روند. کانت بر آن است که با روش‏هاى جزمى پیشینیان نمى‏توان بر این تعارضات فایق آمد و از طرفى هم تلاش دارد تا عقل را از این تعارضات نجات دهد. از این‏رو، در پى راه‏حلى مى‏گردد که سرانجام آن را در ایده‏آلیسم استعلایى مى‏یابد. این نوشتار، بر آن است تا با روشى تحلیلى، به چرایى شکل‏گیرى تعارضات عقل در نظر کانت و راه‏حل او براى حل تعارضات پى ببرد. نیز با امعان‏نظر در اندیشه او میزان موفقیت روش وى را مشخص نماید. حاصل مقاله آنکه این تعارضات معلول گذار عقل از محدوده مجاز خویش هستند و او براى رهایى از این تعارضات، با تأسیس ایده‏آلیسم استعلایى، حکم به نادرستى هر دو طرف در تعارضات ریاضى، و به درستى هر دو طرف در تعارضات دینامیکى مى‏دهد. در این راه، کانت با چالش‏هاى درونى و بیرونى روبه‏روست و مى‏توان اندیشه او را زیر تیغ انتقادات جدى قرار داد.