Ma`rifat

فقه شیعه، از ابتداى شکل‏گیرى خود در زمان امیرالمؤمنین علیه‏السلام تاکنون دوره‏ها، مکاتب و پارادایم‏هاى گوناگونى را تجربه کرده است؛ پارادایم‏هاى ضد اجتهاد، اصولى سنتى، اخبارى‏گرى و اصولى نوین بارزترین آنها هستند. از وجوه اشتراک این پارادایم‏ها، رشد آنها در زمینه‏اى کاملاً غیرحکومتى و فردگرا بوده است. امروزه، با توجه به فرصت بى‏نظیر حاکمیت فقهاى شیعه، فقه شیعه از حالت انزوا و فردگرایانه خارج شده و در جهت اداره حکومت ملى، منطقه‏اى و بین‏المللى حرکت مى‏کند. «پارادایم فقه حکومتى» بر آن است که ضمن حفظ میراث گذشتگان زیر چتر فقه سنتى و روش‏هاى کلان آنان، با نگاهى حکومتى به استنباط احکام شرعى همت گمارد. مقاله حاضر، با رویکرد روش اسنادى، به دنبال روشن شدن پارادایم فقه حکومتى و تمایز آن با ادوار گذشته فقه شیعى است. این نوشتار که مبتنى بر نظریات و مبانى اندیشه فقهى آیت‏اللّه العظمى خامنه‏اى (حفظه اللّه) است، با رصد ادوار فقه، به مطالبه فقه حکومتى ایشان مى‏پردازد. در این مقاله، ضرورت و چیستى فقه حکومتى، تفاوت آن با فقه فردگرا و راهکار گذار به فقه حکومتى، مطرح شده است.