Ma`rifat

«بداء» به معناى مصطلح، از باورهاى شیعه است و در روایات جایگاه ویژه‏اى دارد. اما همواره جمعى از اهل‏سنت با غرض‏ورزى یا نادانسته این آموزه را بهانه، و شیعه را مورد هجوم قرار داده‏اند. البته معناى لغوى آن یعنى «ظهور و پیدایش رأى جدید» بر خداوند محال است؛ زیرا لازمه آن سبق جهل و حدوث علم بوده که هر دو بر خداوند محال است. در حالى که خداوند بر همه چیزها آگاه و هیچ چیز بر او پوشیده نیست. معناى مجازى و اصطلاحى «بداء»، یعنى تغییر مقدّرات از سوى خداوند بر اساس برخى حوادث و تحت شرایط و عوامل ویژه در قضاى مشروط الهى، امرى است ممکن که آیات و روایات زیادى بر آن دلالت دارد. این آموزه بر سه مؤلّفه «علم بى‏نهایت خداوند، استمرار مشیّت الهى بر جهان هستى و امکان تغییر سرنوشت انسان به سبب انجام کارهاى خوب یا بد» استوار است. در اسلام انسان مى‏تواند با کارهاى نیک خود، همچون صدقه، نیکى، دعا، استغفار، نیک‏بختى، آسایش، عمر دراز و در مقابل، با ظلم، قطع رحم، بریدن از خدا و سایر کارهاى بد، نگون‏بختى و کوتاهى عمر را براى خود رقم بزند. این مقاله با رویکرد قرآنى و روایى با استناد به منابع فریقین، درصدد اثبات این حقیقت است که «بداء» به معنایى که شیعه امامیه بدان معتقد است، در واقع، همان تغییر در لوح محو و اثبات است که اهل‏سنّت به آن باور دارند و نزاع شیعه و سنى در این موضوع لفظى است.